31999D1296

ΑΠΟΦΑΣΗ αριθ. 1296/1999/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

της 29ης Απριλίου 1999

σχετικά με την έγκριση προγράμματος κοινοτικής δράσης, όσον αφορά τις ασθένειες που σχετίζονται με τη ρύπανση στο πλαίσιο της δράσης στον τομέα της δημόσιας υγείας (1999-2001)

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 129,

την πρόταση της Επιτροπής(1),

τη γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής(2),

τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών(3),

Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 189 Β της συνθήκης(4), υπό το πρίσμα του κοινού σχεδίου που εγκρίθηκε από την επιτροπή συνδιαλλαγής στις 4 Φεβρουαρίου 1999,

Εκτιμώντας:

(1) ότι οι ασθένειες που σχετίζονται με τη ρύπανση αποκτούν ολοένα μεγαλύτερη σημασία σε όλη την Κοινότητα και προκαλούν ανησυχίες στο κοινό·

(2) ότι, σύμφωνα με το άρθρο 3, στοιχείο ξ) της συνθήκης, η δράση της Κοινότητας περιλαμβάνει συμβολή στην επίτευξη υψηλού επιπέδου προστασίας της υγείας·

(3) ότι το άρθρο 129 της συνθήκης προβλέπει ρητώς κοινοτική αρμοδιότητα σ' αυτόν τον τομέα, στο βαθμό που η Κοινότητα συμβάλλει σ' αυτόν, ενθαρρύνοντας τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και, αν αυτό απαιτείται, υποστηρίζοντας τη δράση τους, προωθώντας το συντονισμό των πολιτικών και των προγραμμάτων τους και ευνοώντας τη συνεργασία με τις τρίτες χώρες και τους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς σε θέματα δημόσιας υγείας· ότι η κοινοτική δράση θα πρέπει να αποβλέπει στην πρόληψη των ασθενειών και στην προώθηση της διαπαιδαγώγησης και της ενημέρωσης στον τομέα της υγείας·

(4) ότι, συντελώντας στη βελτίωση των γνώσεων και της κατανόησης και στην πληρέστερη ενημέρωση όσον αφορά τις ασθένειες που σχετίζονται με τη ρύπανση, τη σχέση τους με ρύπους και την πρόληψή τους, εξασφαλίζοντας μεγαλύτερη συγκρισιμότητα των πληροφοριών στον εν λόγω τομέα, και αναπτύσσοντας δράσεις που θα συμπληρώνουν υφιστάμενα κοινοτικά προγράμματα και δράσεις, αποφεύγοντας ταυτόχρονα άσκοπες επικαλύψεις, το παρόν πρόγραμμα θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της Κοινότητας που προβλέπονται στο άρθρο 129 της συνθήκης·

(5) ότι το άρθρο 130 Ρ της συνθήκης αναφέρει ότι η πολιτική της Κοινότητας στον τομέα του περιβάλλοντος συμβάλλει στην προστασία της υγείας του ανθρώπου·

(6) ότι η πρόληψη των ασθενειών που σχετίζονται με τη ρύπανση πρέπει να περιλαμβάνει όχι μόνο μέτρα που στοχεύουν στις πηγές και στις συγκεντρώσεις ρύπων και στον περιορισμό της έκθεσης, αλλά και δράσεις δημόσιας υγείας που θα απευθύνονται στο κοινό και θα παρέχουν στα άτομα τη δυνατότητα να μειώσουν τα επίπεδα έκθεσης και να αμβλύνουν τις δυσμενείς συνέπειες για την υγεία, και ότι τα στοιχεία σχετικά με τις συνέπειες για την υγεία και σχετικά με την έκθεση θα πρέπει να συλλέγονται εκ παραλλήλου με τα στοιχεία σχετικά με συγκεντρώσεις ρύπων του αέρα·

(7) ότι, στο ψήφισμά του της 11ης Νοεμβρίου 1991 για την υγεία και το περιβάλλον(5), το Συμβούλιο και οι υπουργοί υγείας, που συνήλθαν στο πλαίσιο του Συμβουλίου, κάλεσαν την Επιτροπή να καταγράψει, σε στενή συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών, τις γνώσεις και τις εμπειρίες που έχουν συγκεντρώσει τα κράτη μέλη, η Κοινότητα και οι διεθνείς οργανισμοί όσον αφορά τη σχέση μεταξύ υγείας και περιβάλλοντος·

(8) ότι οι ασθένειες που σχετίζονται με τη ρύπανση έχουν χαρακτηριστεί ως τομέας προτεραιότητας για την ανάληψη δράσης εκ μέρους της Κοινότητας στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 24ης Νοεμβρίου 1993 σχετικά με το πλαίσιο δράσης στον τομέα της δημόσιας υγείας·

(9) ότι στο ψήφισμά του, της 16ης Ιανουαρίου 1996, για το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα κοινωνικής δράσης 1995-1997(6), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε από την Επιτροπή να υποβάλει, με τις κατάλληλες διαδικασίες, το πρόγραμμα δράσης για τις ασθένειες που σχετίζονται με τη ρύπανση, το οποίο προβλέπεται στην εν λόγω ανακοίνωση·

(10) ότι, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, η Κοινότητα δρα στους τομείς που δεν υπάγονται στην αποκλειστική της αρμοδιότητα, όπως η δράση για τις ασθένειες που σχετίζονται με τη ρύπανση, μόνον εάν και στο βαθμό που οι στόχοι της προβλεπόμενης δράσης, λόγω των διαστάσεων ή των αποτελεσμάτων της, μπορούν να επιτευχθούν καλύτερα σε κοινοτικό επίπεδο·

(11) ότι το παρόν πρόγραμμα θα πρέπει να συμβάλει στην ενημέρωση του κοινού καθώς και των ειδικών ομάδων και οργανισμών εθελοντικής παροχής υπηρεσιών που προσφέρουν βοήθεια στα άτομα τα οποία πλήττονται άμεσα ή έμμεσα από τις ασθένειες που συνδέονται με τη ρύπανση·

(12) ότι τα προτεινόμενα μέτρα του παρόντος προγράμματος θα αποφέρουν κοινοτική προστιθέμενη αξία με τη συγκέντρωση και την αλληλοσυμπλήρωση σχετικά απομονωμένων δραστηριοτήτων που υλοποιούνται ήδη σε εθνικό επίπεδο, γεγονός που θα έχει σημαντικά αποτελέσματα για το σύνολο της Κοινότητας, με την ενίσχυση της αλληλεγγύης και της συνοχής στην Κοινότητα και με την καθιέρωση, όπου τούτο κρίνεται αναγκαίο, ορθών κανόνων και προτύπων·

(13) ότι θα πρέπει να προωθηθεί η συνεργασία με τους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς σε θέματα δημόσιας υγείας, όπως επίσης και με τις τρίτες χώρες·

(14) ότι στις 20 Δεκεμβρίου 1994 συνήφθη ένα modus vivendi(7), μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής, ως προς τα εκτελεστικά μέτρα που θα ισχύουν για όσες πράξεις εγκρίνονται με τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 189 Β της συνθήκης·

(15) ότι η παρούσα απόφαση καθορίζει, για ολόκληρη τη διάρκεια του παρόντος προγράμματος, χρηματοδοτικό πλαίσιο που αποτελεί την προνομιακή αναφορά, κατά την έννοια του σημείου 1 της δήλωσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής της 6ης Μαρτίου 1995(8), για την αρμόδια επί του προϋπολογισμού αρχή, στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας προϋπολογισμού·

(16) ότι, προκειμένου να αυξηθεί η αξία και ο αντίκτυπος του προγράμματος, θα πρέπει να παρακολουθούνται και να αξιολογούνται συνεχώς οι δράσεις που αναλαμβάνονται, με ιδιαίτερη έμφαση στην αποτελεσματικότητά τους και την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί, ώστε αν χρειασθεί να πραγματοποιούνται οι αναγκαίες προσαρμογές·

(17) ότι το παρόν πρόγραμμα θα πρέπει να είναι τριετούς διάρκειας, προκειμένου να συμβάλει στην ανάπτυξη πολιτικών και στρατηγικών στον τομέα αυτό και να συνεκτιμηθούν οι τυχόν εξελίξεις που μπορεί να επέλθουν στο γενικότερο πλαίσιο της κοινοτικής δράσης στον τομέα της δημόσιας υγείας·

(18) ότι είναι σκόπιμο να προβλεφθεί, για την εφαρμογή του παρόντος προγράμματος, διαδικασία συμβουλευτικής επιτροπής κατάλληλη για την περιορισμένη διάρκεια και τον εξελικτικό χαρακτήρα του,

ΑΠΟΦΑΣΙΖΟΥΝ:

Άρθρο 1

Διάρκεια και γενικός στόχος του προγράμματος

1. Θεσπίζεται πρόγραμμα κοινοτικής δράσης για την αντιμετώπιση των ασθενειών που οφείλονται, προκαλούνται ή επιδεινώνονται από την περιβαλλοντική ρύπανση, ονομαζόμενο στο εξής "παρόν πρόγραμμα", για την περίοδο από 1ης Ιανουαρίου 1999 έως 31ης Δεκεμβρίου 2001, στο πλαίσιο της δράσης στον τομέα της δημόσιας υγείας.

2. Γενικός στόχος του παρόντος προγράμματος είναι να συμβάλει στην ανάπτυξη πολιτικών και στρατηγικών στον τομέα της υγείας και του περιβάλλοντος, οι οποίες να εστιάζονται στην πρόληψη των ασθενειών που σχετίζονται με τη ρύπανση, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της γνώσης και της κατανόησης των κινδύνων για την υγεία που συνεπάγονται οι ασθένειες αυτές:

α) βελτιώνοντας την ενημέρωση για τις ασθένειες που σχετίζονται με τη ρύπανση και

β) βελτιώνοντας τη γνώση και την κατανόηση όσον αφορά την εκτίμηση και τη διαχείριση των ασθενειών αυτών και την αποτελεσματικότητα των προληπτικών δράσεων.

3. Οι δράσεις που θα εφαρμοσθούν στο πλαίσιο του παρόντος προγράμματος και οι ειδικοί τους στόχοι περιγράφονται στο παράρτημα.

Άρθρο 2

Εφαρμογή

1. Η Επιτροπή εξασφαλίζει, σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη, την υλοποίηση των δράσεων που περιγράφονται στο παράρτημα, σύμφωνα με το άρθρο 5.

2. Η Επιτροπή συνεργάζεται με τα ιδρύματα και τους οργανισμούς που δρουν στον τομέα των ασθενειών που σχετίζονται με τη ρύπανση.

Άρθρο 3

Συνοχή και συμπληρωματικότητα

Η Επιτροπή μεριμνά για τη συνοχή και τη συμπληρωματικότητα μεταξύ των δράσεων που εφαρμόζονται στο πλαίσιο του παρόντος προγράμματος και των δράσεων που εφαρμόζονται στο πλαίσιο άλλων σχετικών κοινοτικών προγραμμάτων και δράσεων, ιδίως του προγράμματος κοινοτικής δράσης για την παρακολούθηση της υγείας στο πλαίσιο της δράσης στον τομέα της δημόσιας υγείας (1997-2001), το οποίο θεσπίζεται με την απόφαση αριθ. 1400/97/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(9), και των δράσεων στους τομείς του περιβάλλοντος και της έρευνας.

Άρθρο 4

Προϋπολογισμός

1. Το χρηματοδοτικό πλαίσιο για την εκτέλεση του παρόντος προγράμματος, για την περίοδο που αναφέρεται στο άρθρο 1, καθορίζεται σε 3,9 εκατομμύρια ευρώ.

2. Οι ετήσιες πιστώσεις εγκρίνονται από την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή εντός των ορίων των δημοσιονομικών προοπτικών.

Άρθρο 5

Επιτροπή

1. Η Επιτροπή επικουρείται από συμβουλευτική επιτροπή, η οποία αποτελείται από τους αντιπροσώπους των κρατών μελών και της οποίας προεδρεύει αντιπρόσωπος της Επιτροπής.

2. Ο αντιπρόσωπος της Επιτροπής υποβάλλει στην επιτροπή σχέδιο των ληπτέων μέτρων που αφορούν ιδίως:

α) το πρόγραμμα εργασίας·

β) τα κριτήρια και τις διαδικασίες επιλογής και χρηματοδότησης των σχεδίων στο πλαίσιο του παρόντος προγράμματος·

γ) τη διαδικασία παρακολούθησης και συνεχούς αξιολόγησης, όπως αναφέρεται στο άρθρο 7.

Η επιτροπή γνωμοδοτεί σχετικά με το σχέδιο, εντός προθεσμίας που μπορεί να καθορίσει ο πρόεδρος, ανάλογα με τον επείγοντα χαρακτήρα του θέματος, προβαίνοντας ενδεχομένως σε ψηφοφορία.

Η γνώμη καταχωρείται στα πρακτικά· επιπλέον, κάθε κράτος μέλος έχει το δικαίωμα να ζητήσει να καταχωρηθεί η θέση του στα εν λόγω πρακτικά.

Η Επιτροπή λαμβάνει δεόντως υπόψη τη γνώμη της επιτροπής, την οποία και ενημερώνει για τον τρόπο με τον οποίο έλαβε υπόψη τη γνώμη της.

3. Ο αντιπρόσωπος της Επιτροπής ενημερώνει τακτικά την επιτροπή για τις προτάσεις της Επιτροπής ή τις κοινοτικές πρωτοβουλίες και για την εκτέλεση προγραμμάτων σε άλλους τομείς πολιτικής που σχετίζονται με την υλοποίηση των στόχων του παρόντος προγράμματος.

Άρθρο 6

Διεθνής συνεργασία

1. Με την επιφύλαξη του άρθρου 228 της συνθήκης, κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του παρόντος προγράμματος, επιδιώκεται και υλοποιείται η συνεργασία με τις τρίτες χώρες και τους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς σε θέματα δημόσιας υγείας, όσον αφορά τις δράσεις στις οποίες αναφέρεται το παρόν πρόγραμμα, σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 5.

2. Το παρόν πρόγραμμα είναι ανοιχτό για τη συμμετοχή των συνδεδεμένων χωρών της Κεντρικής Ευρώπης, σύμφωνα με τους όρους που καθορίζονται στις συμφωνίες σύνδεσης ή στα συμπληρωματικά πρωτόκολλα των συμφωνιών αυτών, όσον αφορά τη συμμετοχή σε κοινοτικά προγράμματα.

Το παρόν πρόγραμμα είναι επίσης ανοιχτό για τη συμμετοχή της Κύπρου και της Μάλτας, βάσει συμπληρωματικών πιστώσεων, σύμφωνα με τους ίδιους κανόνες με εκείνους που ισχύουν για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ) και σύμφωνα με τις διαδικασίες που θα συμφωνηθούν με αυτές τις δύο χώρες.

Άρθρο 7

Παρακολούθηση και αξιολόγηση

1. Κατά την εφαρμογή της παρούσας απόφασης, η Επιτροπή λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα ώστε να εξασφαλισθεί η παρακολούθηση και η συνεχής αξιολόγηση του παρόντος προγράμματος, λαμβάνοντας υπόψη το γενικό και τους ειδικούς στόχους που αναφέρονται στο άρθρο 1 και στο παράρτημα.

2. Κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους εφαρμογής του παρόντος προγράμματος, η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο πλήρη έκθεση αξιολόγησης συνοδευόμενη από τα συμπεράσματά της σχετικά με την ανάγκη μελλοντικής δράσης. Η έκθεση αυτή υποβάλλεται επίσης στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών.

3. Η Επιτροπή ενσωματώνει στην έκθεση που αναφέρεται στην παράγραφο 2 πληροφορίες σχετικά με την κοινοτική χρηματοδότηση των διαφόρων τομέων δράσης και τη συμπληρωματικότητα με τις άλλες δράσεις που αναφέρονται στο άρθρο 3, καθώς και τα αποτελέσματα της αξιολόγησης που προβλέπεται στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου. Στην εν λόγω έκθεση θα πρέπει επίσης να εξετάζονται οι εξελίξεις εντός του πλαισίου της κοινοτικής δράσης στον τομέα της δημόσιας υγείας, όσον αφορά το πεδίο δράσης που καλύπτει το παρόν πρόγραμμα.

Λουξεμβούργο, 29 Απριλίου 1999.

Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Ο Πρόεδρος

J. M. GIL-ROBLES

Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος

W. MÜLLER

(1) ΕΕ C 214 της 16.7.1997, σ. 7 και

ΕΕ C 156 της 21.05.1998, σ. 21.

(2) ΕΕ C 19 της 21.1.1998, σ. 6.

(3) ΕΕ C 64 της 27.2.1998, σ. 91.

(4) Γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11ης Μαρτίου 1998 (ΕΕ C 104 της 6.4.1998, σ. 136), κοινή θέση του Συμβουλίου της 30ής Απριλίου 1998 (ΕΕ C 227 της 20.7.1998, σ. 10) και απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 8ης Οκτωβρίου 1998 (ΕΕ C 328 της 26.10.1998, σ. 145). Απόφαση του Συμβουλίου της 22ας Απριλίου 1999 και απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Απριλίου 1999.

(5) ΕΕ C 304 της 23.11.1991, σ. 6.

(6) ΕΕ C 32 της 5.2.1996, σ. 24.

(7) ΕΕ C 102 της 4.4.1996, σ. 1.

(8) ΕΕ C 102 της 4.4.1996, σ. 4.

(9) ΕΕ L 193 της 22.7.1997, σ. 1.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

I. ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΙΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΡΥΠΑΝΣΗ

Στόχος:

Συμβολή στην καλύτερη κατανόηση του ρόλου των ρύπων στην πρόκληση και την επιδείνωση ασθενειών στην Κοινότητα

1. Καθορισμός προτεραιοτήτων για τον εντοπισμό των ασθενειών στις οποίες πιστεύεται ότι ενέχονται συγκεκριμένοι ρύποι, μεταξύ άλλων, συγκρίνοντας τον επιπολασμό ή/και τη συχνότητα των ασθενειών αυτών με τα στοιχεία για τους περιβαλλοντικούς παράγοντες στις διάφορες περιοχές της Κοινότητας, προκειμένου να προσδιοριστεί η μεταξύ τους σχέση, και γνωστοποιώντας στο κοινό τις πληροφορίες αυτές.

2. Εξέταση της αξιοπιστίας των επιδημιολογικών στοιχείων αυτών των ασθενειών και προσδιορισμός των τομέων για τους οποίους δεν υπάρχουν στοιχεία προκειμένου να υπάρξει συμβολή στη βελτίωση της υπάρχουσας βάσης για την περαιτέρω ανάπτυξη της ευρωπαϊκής συνεργασίας στον επιδημιολογικό τομέα, και προκειμένου να υποστηριχθεί η συνέχιση της κοινοτικής έρευνας, λαμβανομένων υπόψη των εργασιών που υλοποιούνται σε διεθνές επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων τυχόν εργασιών της ΠΟΥ.

3. Επανεξέταση των προς το παρόν διαθέσιμων στοιχείων για την τοξικότητα των ρύπων που ενέχονται στις ασθένειες αυτές και προσδιορισμός του κενού γνώσεων που θα ήταν σημαντικό να καλυφθεί, λαμβάνοντας υπόψη τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα και τις ενδεχόμενες συνέργειες μεταξύ ρύπων.

II. ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΡΥΠΑΝΣΗ

Στόχος:

Βελτίωση του επιπέδου των γνώσεων και της κατανόησης όσον αφορά την εκτίμηση και τη διαχείριση των κινδύνων για την υγεία που συνδέονται με τη ρύπανση

1. Συμβολή στη βελτίωση της συγκρισιμότητας των στοιχείων που χρησιμοποιούνται σε προληπτικές δράσεις κατά των ασθενειών που σχετίζονται με τη ρύπανση, μέσω της ανταλλαγής πληροφοριών.

2. Υποστήριξη της ανταλλαγής πληροφοριών που αποσκοπούν στην καλύτερη κατανόηση εκ μέρους του κοινού των κινδύνων για την υγεία που συνδέονται με τη ρύπανση.

3. Προώθηση δράσεων και ανταλλαγής πληροφοριών για τις μεθόδους βελτίωσης του επιπέδου γνώσεων του ευρύτερου κοινού και όσων διαμορφώνουν την κοινή γνώμη όσον αφορά τους κινδύνους για την υγεία που σχετίζονται με τη ρύπανση, καθώς και την εκτίμηση και τη διαχείρισή τους· προώθηση, σε όλη την Κοινότητα, εργασιών που αφορούν την αντίληψη του κοινού σχετικά με τους κινδύνους για την υγεία που σχετίζονται με τη ρύπανση και σχετικά με τον αντίκτυπο των ποικίλων πολιτικών στη ρύπανση και στην υγεία· προώθηση, κατ' αρχήν μέσω των επαγγελματιών, της γνώσης όσον αφορά τις συμπεριφορές, τους τρόπους ζωής και τις διατροφικές συνήθειες, που μπορούν να μειώσουν τους κινδύνους που συνεπάγονται για την υγεία ορισμένοι τύποι ρύπανσης.