30.12.2010

Den Europæiske Unions Tidende

C 357/1

Udtalelse fra Den Europæiske Tilsynsførende for Databeskyttelse om forslag til Europa-Parlamentets og Rådets forordning om ændring af Rådets forordning (EF) nr. 2007/2004 om oprettelse af et europæisk agentur for forvaltning af det operative samarbejde ved EU-medlemsstaternes ydre grænser (Frontex)

2010/C 357/01

DEN EUROPÆISKE TILSYNSFØRENDE FOR DATABESKYTTELSE,

som henviser til traktaten om Den Europæiske Unions funktionsmåde, særlig artikel 16,

som henviser til Den Europæiske Unions charter om grundlæggende rettigheder, særlig artikel 8,

som henviser til Europa-Parlamentets og Rådets direktiv 95/46/EF af 24. oktober 1995 om beskyttelse af fysiske personer i forbindelse med behandling af personoplysninger og om fri udveksling af sådanne oplysninger (1),

som henviser til Kommissionens anmodning om udtalelse i overensstemmelse med artikel 28, stk. 2, i forordning (EF) nr. 45/2001 om beskyttelse af fysiske personer i forbindelse med behandling af personoplysninger i fællesskabsinstitutionerne og -organerne og om fri udveksling af sådanne oplysninger (2),

HAR VEDTAGET FØLGENDE UDTALELSE:

I. INDLEDNING

Den 24. februar 2010 vedtog Kommissionen et forslag til Europa-Parlamentets og Rådets forordning om ændring af Rådets forordning (EF) nr. 2007/2004 om oprettelse af et europæisk agentur for forvaltning af det operative samarbejde ved EU-medlemsstaternes ydre grænser (Frontex) (3) (i det følgende forslaget eller forslaget til forordning).

2.	Den tilsynsførende bifalder, at han blev uformelt hørt af Kommissionen forud for forslagets vedtagelse. Den tilsynsførende fremsendte den 8. februar 2010 sine uformelle bemærkninger, hvilket affødte en række ændringer i den endelige udgave af det forslag, som Kommissionen vedtog.

3.	Den 2. marts 2010 blev forslaget som vedtaget af Kommissionen sendt til den tilsynsførende til høring i overensstemmelse med artikel 28, stk. 2, i forordning (EF) nr. 45/2001.

I denne sammenhæng er det relevant at nævne, at den tilsynsførende den 26. april 2010 udsendte en udtalelse om en anmeldelse med henblik på forudgående kontrol fra den databeskyttelsesansvarlige i Det Europæiske Agentur for Forvaltning af det Operative Samarbejde ved EU-medlemsstaternes Ydre Grænser (Frontex) med titlen »Collection of names and certain other relevant data of returnees for join return operations (JRO)« (i det følgende udtalelsen om forudgående kontrol) (4). Konklusionerne i ovennævnte udtalelse, hvis emne var behandling af personoplysninger i forbindelse med udarbejdelsen og gennemførelsen af fælles tilbagesendelsesaktioner i henhold til artikel 9 i forordning (EF) nr. 2007/2004, danner grundlag for nogle af betragtningerne og konklusionerne i denne udtalelse.

Forslagets begrundelse og formål

For så vidt angår forslagets indhold og formål, hedder det i begrundelsen til forslaget til forordning, at: »Forslaget angår ændringer i Rådets forordning (EF) nr. 2007/2004 (…), som er nødvendige for at sikre, at Frontex-agenturet fungerer på veldefineret og korrekt vis i de kommende år. Formålet med forslaget er at tilpasse forordningen i lyset af de vurderinger, der er foretaget, og de praktiske erfaringer med henblik på en præcisering af agenturets opgaver og afhjælpning af de mangler, der er fundet«.

6.	I denne sammenhæng skal det bemærkes, at der i forslagets betragtning 9 henvises til, at der i Stockholmprogrammet opfordres til en afklaring og styrkelse af Frontex’ rolle med hensyn til forvaltningen af Den Europæiske Unions ydre grænser.

Desuden opfordres der i betragtning 10 til at styrke Frontex’ operative kapacitet. Som det hedder i denne betragtning: »Agenturets opgaver bør derfor revideres med henblik på særligt at styrke agenturets operative kapacitet samtidig med, at alle de foranstaltninger, der træffes, står i et rimeligt forhold til målsætningerne og fuldt ud overholder de grundlæggende rettigheder (…)«. Endvidere understreges det i betragtning 11, at »de nuværende muligheder for at yde effektiv bistand til medlemsstaterne med hensyn til den operationelle del af forvaltningen af de ydre grænser bør styrkes, for så vidt angår de tekniske ressourcer, der er til rådighed«.

I forslagets betragtning 4 hedder det, at »i denne forordning overholdes de grundlæggende rettigheder og de principper, der bl.a. anerkendes i Den Europæiske Unions charter om grundlæggende rettigheder, særligt retten til menneskelig værdighed, forbuddet mod tortur og umenneskelig eller nedværdigende behandling eller straf, retten til frihed og sikkerhed, retten til beskyttelse af personoplysninger, asylretten, princippet om non-refoulement, forbuddet mod forskelsbehandling, barnets rettigheder og adgang til effektive retsmidler. Denne forordning bør anvendes af medlemsstaterne i overensstemmelse med disse rettigheder og principper.«

Forslaget afspejler henstillingerne i Kommissionens meddelelse af 13. februar 2008 om evalueringen og den fremtidige udbygning af Frontex-agenturet (5) og bestyrelsens henstillinger, for så vidt som de kræver en revision af lovrammen for agenturet, med de undtagelser, der er beskrevet i konsekvensanalysen.

II. GENERELLE BEMÆRKNINGER

10.

Generelt bemærker den tilsynsførende, at formålet med forslaget er at gøre det muligt for Frontex at sikre en mere effektiv håndtering af både sine nuværende opgaver og ansvarsområder og dem, der er omfattet af forslaget til forordning. Frontex’ nye opgaver som beskrevet i begrundelsen vil, hvis de godkendes af Kommissionen, bl.a. komme til at omfatte følgende: 1) udvidelse af arbejdet i relation til risikoanalyse, 2) styrkelse af arbejdet i relation til forskning, 3) indførelse af muligheden for at koordinere fælles tilbagesendelsesaktioner, 4) nye opgaver i relation til udvikling og administration af informationssystemer, 5) nye opgaver i relation til bistand til EUROSUR osv.

11.

Den tilsynsførende har i udarbejdelsen af indholdet af og konklusionerne i denne udtalelse taget behørigt hensyn til denne nye lovramme, der er fastlagt i forslaget, som Frontex kommer til at virke under i nær fremtid, og som også kan medføre nye arbejdsopgaver for Frontex på grundlag af forslaget til forordning.

12.

Idet der tages hensyn til agenturets eventuelle nye roller og ansvarsområder er det på denne baggrund som nævnt tidligere slående, at der i forslaget til forordning så godt som intet står om Frontex’ behandling af personoplysninger. Eneste undtagelse er sidste punktum i forslagets artikel 11. Dette spørgsmål vil også blive behandlet yderligere i lyset af resultaterne og konklusionerne i den tilsynsførendes udtalelse om forudgående kontrol, jf. punkt 4.

13.

Endvidere vil udtalelsen fokusere på de specifikke bestemmelser i forslaget til forordning, som har eller fremover kan få følger for beskyttelsen af personoplysninger. I den forbindelse vil følgende specifikke bestemmelser blive drøftet i udtalelsen:

—	systemer til udveksling af oplysninger (ny ordlyd af artikel 11)

—	databeskyttelse (ny artikel 11a)

—	sikkerhedsregler for beskyttelse af klassificerede oplysninger og ikke-klassificerede følsomme oplysninger (ny artikel 11b)

—	samarbejde med EU-agenturer og -organer og internationale organisationer (ny ordlyd af artikel 13)

—	fremme af det operative samarbejde med tredjelande og samarbejdet med de kompetente myndigheder i tredjelande (ny ordlyd af artikel 14).

Intet specifikt retsgrundlag vedrørende Frontex’ behandling af personoplysninger

14.

Som allerede nævnt specificeres det ikke i forslaget, om og i bekræftende fald under hvilke omstændigheder, på hvilke vilkår og med hvilke begrænsninger samt omfattet af hvilke sikringer, Frontex vil få tilladelse til at behandle (visse) personoplysninger i forbindelse med det stigende antal arbejdsopgaver og ansvarsområder, der beskrives i forslaget. I forslaget til forordning afklares dette spørgsmål ikke, og det indeholder ikke noget specifikt retsgrundlag, der klarlægger de omstændigheder, under hvilke Frontex kan foretage en sådan behandling, omfattet af stærke garantier for beskyttelse af personoplysninger og i overensstemmelse med proportionalitets- og nødvendighedsprincippet.

15.

I denne sammenhæng er det vigtigt igen at henvise til begrundelsen, hvor det hedder, at den foretrukne løsning er fuldt ud afspejlet i dette lovgivningsforslag »med undtagelse af at give Frontex begrænsede beføjelser til at behandle personoplysninger, der angår bekæmpelse af kriminelle netværk, der organiserer ulovlig indvandring«. Det hedder videre i begrundelsen, at »Kommissionen er af den opfattelse, at alle muligheder for at styrke bekæmpelsen af smugling af indvandrere og af menneskesmugling bør undersøges. Den foretrækker imidlertid at vende tilbage til spørgsmålet om personoplysninger i forbindelse med den samlede strategi for informationsudveksling, der skal fremlægges senere i år, og også at tage hensyn til de overvejelser, der skal foretages med hensyn til, hvordan samarbejdet mellem organerne på justits- og indenrigsområdet kan udvikles yderligere, jf. Stockholmprogrammet.«

16.

Den tilsynsførende nærer tvivl med hensyn til Kommissionens holdning til spørgsmålet om Frontex’ behandling af personoplysninger som beskrevet i forslaget til forordning. Ovenstående citat fra begrundelsen præciserer ikke omfanget af behandlingen af personoplysninger på andre af Frontex’ aktivitetsområder (jf. punkt 10-11). For at præcisere dette med et eksempel henviser den tilsynsførende til sin udtalelse om forudgående kontrol vedrørende forberedelsen og gennemførelsen af fælles tilbagesendelsesaktioner, idet det var i denne forbindelse, at Frontex meddelte den tilsynsførende, at behandling af personoplysninger i et vist omfang kunne blive nødvendigt for at sikre en effektiv udførelse af de opgaver, der er fastlagt i artikel 9 i Frontexforordningen.

17.

I udtalelsen om forudgående kontrol skrev den tilsynsførende, at han »foretrækker et mere specifikt retsgrundlag end artikel 9 i forordning (EF) nr. 2007/2004, og at dette endog kan være nødvendigt på grund af de pågældende oplysningers og aktiviteters følsomhed i henseende til en sårbar befolkning, således at der kan skabes klarere grænser for behandlingen, og de registrerede kan sikres hensigtsmæssig beskyttelse som krævet i artikel 8 i Den Europæiske Menneskerettighedskonvention og EU's charter om grundlæggende rettigheder«.

18.

Den tilsynsførende mener, at eksemplet med de fælles tilbagesendelsesaktioner, hvor Frontex finder, at behandling af personoplysninger i et vist omfang er nødvendigt, viser, at der er et presserende behov for at få afklaret dette spørgsmål i forslaget. Kommissionens modvilje mod at præcisere dette i forslaget til forordning eller mod klart at fastsætte en frist for, hvornår den vil gøre det, og at den i stedet foretrækker at udskyde spørgsmålet, indtil de retlige og politiske forhold har ændret sig (jf. udtalelsens punkt 15), skaber alvorlig bekymring. Efter den tilsynsførendes mening kan denne fremgangsmåde skabe uønsket retlig usikkerhed og stor risiko for, at bestemmelserne om beskyttelse af personoplysninger ikke overholdes.

19.

I lyset af Frontex’ nye opgaver og ansvarsområder i henhold til forslaget er det den tilsynsførendes holdning, at forslaget til forordning i det nødvendige og hensigtsmæssige omfang klart skal fastlægge de aktiviteter, der kan give anledning til, at Frontex behandler personoplysninger. Den tilsynsførende mener, at der er behov for et specifikt retsgrundlag for Frontex’ behandling af personoplysninger i forbindelse med nuværende og nye opgaver. Kun hvor det er nødvendigt af hensyn til klart definerede og lovlige formål, såsom især fælles tilbagesendelsesaktioner, bør en sådan behandling tillades.

20.

Det skal desuden fremgå af retsgrundlaget, at de nødvendige og hensigtsmæssige sikkerhedsforanstaltninger, begrænsninger og vilkår for en sådan behandling af personoplysninger skal specificeres i overensstemmelse med artikel 8 i Den Europæiske Konvention om Menneskerettigheder og artikel 8 i EU's charter om grundlæggende rettigheder.

21.

Nødvendigheden af en specifikation bliver endnu mere relevant i lyset af, at det i praksis er vanskeligt at sondre mellem Frontex’ operationelle og ikke-operationelle aktiviteter og mere specifikt de situationer, hvor behandling af personoplysninger sker af rent administrative eller rent operationelle formål. Disse termer kan skabe forvirring, for så vidt angår deres nøjagtige afgrænsning og indhold. Den tilsynsførende opfordrer derfor lovgiveren til at præcisere dette i forslaget til forordning.

22.

Den tilsynsførende benytter også denne lejlighed til at understrege, at konklusionerne i udtalelsen om forudgående kontrol alene gælder for en bestemt aktivitet (f.eks. fælles tilbagesendelsesaktioner), som Frontex skal gennemføre i fremtiden i overensstemmelse med artikel 9 i Frontexforordningen (6). Disse konklusioner er baseret på en omfattende analyse af de juridiske og praktiske omstændigheder ved denne specifikke aktivitet samt oplysninger, som Frontex har tilsendt den tilsynsførende i forbindelse med den forudgående kontrol. Følgelig kan de ikke anvendes i forbindelse med en vurdering af, hvorvidt behandling af personoplysninger, som måtte planlægges i forbindelse med andre af Frontex’ aktiviteter, er nødvendig, proportionel og lovlig. Hvis Frontex måtte have planer om at behandle personoplysninger, skal en sådan behandling gøres til genstand for en ad hoc-analyse af dens lovlighed, da der ikke findes en specifik bestemmelse herom i Frontexforordningen. (7)

III. ANALYSE AF DE SPECIFIKKE BESTEMMELSER I FORSLAGET

23.	Som nævnt i punkt 13 vil udtalelsen også fokusere på de specifikke bestemmelser i forslaget til forordning, som har eller kan få følger for beskyttelsen af personoplysninger, dvs. artikel 11, 11a, 11b, 13 og 14.

Artikel 11 — Systemer til udveksling af oplysninger

24.

I henhold til forslaget skal artikel 11 i forordning (EF) nr. 2007/2004 have en ny ordlyd, således at agenturets rolle ændres, idet det forpligtes til at lette udveksling af information og udvikling og administration af et informationssystem til udveksling af klassificerede oplysninger. Mere specifikt hedder det i forslaget, at »Agenturet træffer de foranstaltninger, der er nødvendige for at lette udvekslingen med Kommissionen og medlemsstaterne af oplysninger, der er relevante for udførelsen af dets opgaver. Det udvikler og driver et informationssystem, der kan udveksle klassificerede oplysninger med Kommissionen og medlemsstaterne. Udvekslingen af oplysninger i dette system omfatter ikke udveksling af personoplysninger.«

25.

Det glæder den tilsynsførende, at den foreslåede ordlyd af sidste punktum i ovenstående bestemmelse præciserer indholdet af de oplysninger, som Frontex kan udveksle med Kommissionen og medlemsstaterne, og at den ikke efterlader nogen tvivl om, hvorvidt en sådan udveksling af oplysninger omfatter personoplysninger.

26.

I denne sammenhæng ønsker den tilsynsførende dog at gøre opmærksom på, at den foreslåede artikel 11 rent faktisk er den eneste bestemmelse i forslaget, som udtrykkeligt vedrører Frontex’ behandling af personoplysninger i forbindelse med agenturets operationelle aktiviteter. Her udelukkes udveksling af personoplysninger inden for rammerne af et bestemt informationssystem. Det forhold, at andre bestemmelser, såsom bestemmelsen vedrørende samarbejde med EU-agenturer og -organer og internationale organisationer (artikel 13) eller vedrørende samarbejde med tredjelande (artikel 14), ikke indeholder en præcisering af denne art, kan skabe usikkerhed eller endog bekymring i et databeskyttelsesperspektiv.

Artikel 11a) — Databeskyttelse

27.	Ifølge forslaget indsættes følgende artikel 11a, som vedrører anvendelse af forordning (EF) nr. 45/2001: »Bestyrelsen fastlægger foranstaltninger med henblik på agenturets anvendelse af forordning (EF) nr. 45/2001, herunder foranstaltninger vedrørende den databeskyttelsesansvarlige for agenturet«.

28.	Den tilsynsførende bifalder denne bestemmelse, der bekræfter, at agenturet har pligt til at behandle personoplysninger i overensstemmelse med forordning (EF) nr. 45/2001 på de områder, hvor det har tilladelse til at behandle sådanne oplysninger.

29.

I denne sammenhæng er udnævnelsen af den databeskyttelsesansvarlige af særlig vigtighed og bør ledsages af en øjeblikkelig fastlæggelse af gennemførelsesbestemmelser vedrørende afgrænsningen af de beføjelser og opgaver, som den databeskyttelsesansvarlige skal have i medfør af artikel 24, stk. 8, i forordning (EF) nr. 45/2001. Disse bestemmelser bør desuden gennemføres ved hjælp af alle de foranstaltninger, der er nødvendige for at sikre en effektiv anvendelse af forordningen på Frontex.

30.

Denne bestemmelse er overordentlig relevant, også i forbindelse med konklusionerne i udtalelsen om forudgående kontrol; i denne forbindelse meddelte Frontex den tilsynsførende, at behandling af personoplysninger ville blive nødvendig i et vist omfang for at sikre en korrekt og effektiv gennemførelse af opgaverne under artikel 9 i Frontexforordningen. Eftersom forordning (EF) nr. 45/2001 finder anvendelse, skal Frontex i sin egenskab af registeransvarlig sikre overholdelse af alle bestemmelser i denne forordning.

31.

Det skal også nævnes, at forslaget ikke indeholder specifikke regler vedrørende udøvelse af den dataregistreredes rettigheder (artikel 13-19 i forordning (EF) nr. 45/2001). Desuden er der heller ikke nogen specifik bestemmelse vedrørende den registeransvarliges pligt til at sende oplysninger til den dataregistrerede (artikel 11 og 12 i forordning (EF) nr. 45/2001). Den tilsynsførende anbefaler, at der tages særligt hensyn til disse regler i de foranstaltninger, som bestyrelsen skal vedtage på grundlag af den foreslåede artikel 11a i forslaget.

Artikel 11b — Sikkerhedsregler for beskyttelse af klassificerede oplysninger og ikke-klassificerede følsomme oplysninger

32.

Det hedder i artikel 11b, at Frontex anvender Kommissionens regler om sikkerhed, jf. Kommissionens afgørelse 2001/844/EF, EKSF, Euratom, på klassificerede oplysninger. Dette omfatter blandt andet bestemmelser om udveksling, behandling og opbevaring af klassificerede oplysninger. Ifølge forslaget skal agenturet desuden behandle ikke-klassificerede følsomme oplysninger som vedtaget og gennemført af Europa-Kommissionen.

33.

Den tilsynsførende bifalder denne bestemmelse som en nødvendig specifikation af, hvordan Frontex skal sikre, udveksle, behandle og opbevare klassificerede oplysninger. Den tilsynsførende glæder sig også over, at ikke-klassificerede følsomme oplysninger skal behandles sikkert i henhold til de sikkerhedsprincipper, som Kommissionen har vedtaget og gennemført. Som supplement til og præcisering af denne sikkerhedsforpligtelse anbefaler den tilsynsførende, at ordene »og udvikler i overensstemmelse hermed sin egen detaljerede sikkerhedspolitik« indsættes i sidste punktum i artikel 11b. Kommissionens principper skal for at være effektive omsættes og gennemføres på en hensigtsmæssig måde i en skræddersyet sikkerhedspolitik.

Artikel 13 — Samarbejde med EU-agenturer og -organer og internationale organisationer

34.

Forslaget erstatter den nuværende ordlyd af artikel 13 i Frontexforordningen. Forslaget til ny ordlyd er: »Agenturet kan samarbejde med Europol, Det Europæiske Asylstøttekontor, Agenturet for Grundlæggende Rettigheder, andre EU-agenturer og -organer og de internationale organisationer, der er kompetente med hensyn til spørgsmål, der er omfattet af denne forordning, inden for rammerne af samarbejdsaftaler med disse organer i overensstemmelse med de relevante bestemmelser i traktaten samt bestemmelserne om disse organers kompetence«.

35.

Efter at have analyseret denne bestemmelse er det den tilsynsførendes opfattelse, at samarbejdet med agenturer, organer og internationale organisationer som anført i denne artikel ikke kommer til at involvere behandling af personoplysninger. Denne opfattelse er baseret på, at den nye ordlyd ikke specificerer dette spørgsmål og heller ikke indeholder noget om de kategorier af oplysninger, som kan udveksles med agenturer og organer. Der står heller ikke noget om betingelserne for en sådan udveksling.

36.

Uanset ovenstående opfattelse gør den tilsynsførende opmærksom på bestemmelserne i artikel 22 i Rådets afgørelse af 6. april 2009 om oprettelse af Den Europæiske Politienhed (Europol) (8) (i det følgende kaldet Europolafgørelsen) om forbindelser med EU- eller EF-institutioner, organer, kontorer og agenturer. Denne bestemmelse giver Europol ret til at oprette og vedligeholde samarbejdsforbindelser med de institutioner, organer, kontorer og agenturer, der er oprettet ved eller på grundlag af traktaten om Den Europæiske Union og traktaten om oprettelse af De Europæiske Fællesskaber, navnlig Frontex. I denne sammenhæng skal det tilføjes, at det i artikel 22, stk. 2, hedder, at »Europol indgår aftaler eller samarbejdsordninger med de enheder, der er nævnt i stk. 1. Sådanne aftaler eller samarbejdsordninger kan vedrøre udveksling af operative, strategiske eller tekniske oplysninger, herunder personoplysninger og klassificerede informationer. Sådanne aftaler eller samarbejdsordninger kan kun indgås efter godkendelse af Styrelsesrådet, som forinden har indhentet udtalelse fra Den Fælles Kontrolinstans, for så vidt det vedrører udvekslingen af personoplysninger.« På grundlag af artikel 22, stk. 3, kan Europol inden ikrafttræden af aftalen eller samarbejdsordningen som nævnt i stk. 2 direkte modtage og anvende oplysninger, herunder personoplysninger, fra de enheder, der er omhandlet i stk. 1, for så vidt det er nødvendigt for den retmæssige udførelse af Europols opgaver, og kan på betingelserne i artikel 24, stk. 1, direkte videregive oplysninger, herunder personoplysninger, til disse enheder, for så vidt det er nødvendigt for den retmæssige udførelse af modtagerens opgaver.

37.

Da Europolafgørelsen indeholder en bestemmelse, som giver Europol tilladelse til at indgå en aftale eller en samarbejdsordning med Frontex, som kan vedrøre udveksling af operationelle, strategiske eller tekniske oplysninger, herunder personoplysninger, opfordrer den tilsynsførende lovgiveren til i forslaget til forordning at præcisere, at den samarbejdsordning, som kan indgås med Europol på grundlag af den foreslåede artikel 13 i Frontexforordningen, udelukker udveksling af personoplysninger.

Artikel 14 — Fremme af det operative samarbejde med tredjelande og samarbejdet med de kompetente myndigheder i tredjelande

38.

Artikel 14, stk. 1, i forslaget vedrører fremme af det operative samarbejde med tredjelande og samarbejdet med de kompetente myndigheder i tredjelande. Mere specifikt bestemmes følgende: »I spørgsmål, der er omfattet af agenturets aktiviteter, og i det omfang, det er påkrævet med henblik på udførelsen af dets opgaver, fremmer agenturet det operative samarbejde mellem medlemsstaterne og tredjelande inden for rammerne af Den Europæiske Unions udenrigspolitik, herunder med hensyn til menneskerettigheder«. Desuden hedder det i artikel 14, stk. 6, at »agenturet kan samarbejde med de myndigheder i tredjelande, der har kompetence med hensyn til spørgsmål, der er omfattet af denne forordning, inden for rammerne af samarbejdsaftaler med disse myndigheder og i overensstemmelse med de relevante bestemmelser i traktaten«.

39.

Vedrørende ovennævnte bestemmelse bemærker den tilsynsførende, at der ikke henvises til behandling af personoplysninger, og det specificeres ikke, om og i bekræftende fald i hvilket omfang og under hvilke omstændigheder de »samarbejdsaftaler«, der er anført i denne bestemmelse, vil komme til at omfatte personoplysninger. På baggrund af begrundelsen i de generelle bemærkninger forstår den tilsynsførende derfor, at denne bestemmelse ikke kommer til at omfatte behandling af personoplysninger. Denne konklusion er også i tråd med de oplysninger, som den tilsynsførende har fået fra Frontex i forbindelse med anmeldelsen med henblik på forudgående kontrol i forbindelse med de fælles tilbagesendelsesaktioner.

IV. KONKLUSIONER

40.	Det glæder den tilsynsførende, at han er blevet hørt af Kommissionen i overensstemmelse med artikel 28, stk. 2, i forordning (EF) nr. 45/2001.

41.

Den tilsynsførende har noteret sig målsætningerne for den foreslåede forordning og baggrunden for vedtagelsen af forslaget om en revision af lovrammen for Frontex. Navnlig bemærker han, at formålet med forslaget er at gøre det muligt for Frontex at sikre en mere effektiv håndtering af både sine nuværende opgaver og ansvarsområder og dem, der er omfattet af forordningen.

42.

I lyset af den nye lovramme som fastlagt i forslaget, som Frontex kommer til at virke under i nær fremtid, og som også kan medføre, at Frontex får nye arbejdsopgaver på grundlag af forslaget til forordning, er det slående, at forslaget intet indeholder om Frontex’ behandling af personoplysninger, bortset fra sidste punktum i artikel 11.

43.	Det er den tilsynsførendes holdning, at forslaget til forordning i det nødvendige og hensigtsmæssige omfang klart skal fastlægge de aktiviteter, der kan give anledning til, at Frontex behandler personoplysninger.

44.

Der er behov for et specifikt retsgrundlag for Frontex’ behandling af personoplysninger, der afklarer de omstændigheder, under hvilke Frontex kan foretage en sådan behandling, omfattet af stærke garantier for beskyttelse af personoplysninger og i overensstemmelse med proportionalitets- og nødvendighedsprincippet. Kun hvor det er nødvendigt af hensyn til klart definerede og lovlige formål (især fælles tilbagesendelsesaktioner), bør en sådan behandling tillades.

45.

Retsgrundlaget skal indeholde en specifikation af de nødvendige og hensigtsmæssige sikkerhedsforanstaltninger, begrænsninger og vilkår for en sådan behandling af personoplysninger i overensstemmelse med artikel 8 i Den Europæiske Konvention om Menneskerettigheder og artikel 8 i EU's charter om grundlæggende rettigheder, herunder garantier vedrørende den registreredes rettigheder som et af de vigtigste aspekter.

46.

Kommissionens modvilje mod at præcisere dette i forslaget til forordning eller mod klart at fastsætte en frist for, hvornår den vil gøre det, og at den i stedet foretrækker at udskyde spørgsmålet, indtil de retlige og politiske forhold har ændret sig, skaber alvorlig bekymring. Efter den tilsynsførendes mening kan denne fremgangsmåde skabe uønsket retlig usikkerhed og stor risiko for, at bestemmelserne om beskyttelse af personoplysninger ikke overholdes.

47.

For at forbedre forslaget endnu mere opfordrer den tilsynsførende også lovgiveren til at præcisere i forslaget til forordning, at en samarbejdsaftale, som kan indgås med Europol på grundlag af forslaget til artikel 13 i Frontexforordningen, ikke kan omfatte udveksling af personoplysninger. Han foreslår endvidere, at forslagets artikel 11b præciseres.

Udfærdiget i Bruxelles, den 17. maj 2010.

Peter HUSTINX

Den Europæiske Tilsynsførende for Databeskyttelse

(1) EFT L 281 af 23.11.1995, s. 31.

(2) EFT L 8 af 12.1.2001, s. 1.

(3) KOM(2010) 61, endelig udg.

(4) Udtalelsen kan ses på: http://www.edps.europa.eu/EDPSWEB/webdav/site/mySite/shared/Documents/Supervision/Priorchecks/Opinions/2010/10-04-26_Frontex_EN.pdf

(5) KOM(2008) 67, endelig udg.

(6) Det hedder i artikel 9, at »1. Under hensyntagen til Fællesskabets politik for tilbagesendelse yder agenturet den nødvendige bistand til tilrettelæggelsen af medlemsstaternes fælles tilbagesendelsesaktioner. Agenturet kan bruge de fællesskabsmidler, der er afsat på udsendelsesområdet. (…)«.

(7) Jf. punkt 3.2 i udtalelsen om forudgående kontrol om lovligheden af behandling: »Den tilsynsførende finder, at artikel 9 i forordning (EF) nr. 2007/2004 og artikel 5a i forordning (EF) nr. 45/2001 under de særlige forhold i denne situation således kun kan anvendes som et foreløbigt retsgrundlag for den planlagte behandlingsaktivitet med forbehold af en omhyggelig undersøgelse af behovet for et mere specifikt retsgrundlag i forbindelse med den igangværende revision af forordning (EF) nr. 2007/2004«. I de endelige konklusioner foreslog den tilsynsførende også, at Frontex: 1) gennemgår artikel 9 i forordning (EF) nr. 45/2001 før en overførsel i henhold til denne artikel for at sikre overholdelse af kravene deri. I en sådan situation kræver den tilsynsførende, at Frontex orienterer ham om en metode til sikring af overholdelse af denne artikel, før overførslen finder sted, 2) gennemfører de nødvendige procedurer for at sikre de registreredes rettigheder, 3) opfylder sin oplysningspligt før behandlingsaktiviteten, medmindre medlemsstaten tilstiller de registrerede oplysninger i overensstemmelse med forordningens artikel 12. Den tilsynsførende anmodede endvidere Frontex om at orientere ham om de særlige gennemførelsesforanstaltninger, der er truffet i den henseende.

(8) 2009/371/RIA, (EUT L 121 af 15.5.2009, s. 37).

30.12.2010

Den Europæiske Unions Tidende

C 357/7

Udtalelse fra Den Europæiske Tilsynsførende for Databeskyttelse om meddelelse fra Kommissionen om den globale tilgang til overførsel af passageroplysninger (PNR) til tredjelande

2010/C 357/02

DEN EUROPÆISKE TILSYNSFØRENDE FOR DATABESKYTTELSE,

som henviser til traktaten om Den Europæiske Unions funktionsmåde, særlig artikel 16,

som henviser til Den Europæiske Unions charter om grundlæggende rettigheder, særlig artikel 8,

som henviser anmodningen om en udtalelse i overensstemmelse med Europa-Parlamentets og Rådets forordning (EF) nr. 45/2001 af 18. december 2000 om beskyttelse af fysiske personer i forbindelse med behandling af personoplysninger i fællesskabsinstitutionerne og -organerne og om fri udveksling af sådanne oplysninger, særlig artikel 41 (2),

HAR VEDTAGET FØLGENDE UDTALELSE:

I. INDLEDNING

1. Høring af den tilsynsførende

1.	Den 21. september 2010 vedtog Kommissionen en meddelelse om den globale tilgang til overførsel af passageroplysninger (PNR) til tredjelande (3). Meddelelsen blev sendt til høring hos den tilsynsførende samme dag.

Den tilsynsførende glæder sig over, at han blev hørt af Kommissionen. Allerede før vedtagelsen af meddelelsen fik den tilsynsførende mulighed for at fremsætte uformelle bemærkninger. Der er taget hensyn til nogle af disse bemærkninger i den endelige udgave af dokumentet, mens andre punkter stadig giver anledning til bekymring med hensyn til databeskyttelse.

2. Forslagets baggrund

Den global tilgang, som Kommissionen fremlægger i sin meddelelse, har til formål at skabe nogle sammenhængende rammer for overførsel af PNR-data til tredjelande. I meddelelsen gør Kommissionen rede for behovet for retssikkerhed, men også Europa-Parlamentet har udtrykt kraftig støtte til denne harmoniserede tilgang. Inden for disse nye institutionelle rammer har Parlamentet fået tillagt beføjelse til at ratificere PNR-aftaler med tredjelande (4).

4.	Meddelelsen er suppleret med anbefalinger til at indlede forhandlinger om PNR-aftaler med bestemte tredjelande. Disse anbefalinger er fortrolige og analyseres ikke i denne udtalelse. Forholdet mellem den generelle meddelelse og anbefalingerne kommenteres dog i kapitel II.

Ud over den globale tilgang til overførsel af PNR-data til tredjelande er Kommissionen også i færd med at revidere tilgangen til PNR for EU. Rådet har ved tidligere lejligheder drøftet et forslag til sådanne EU-rammer intenst under den tidligere tredje søjle før Lissabontraktatens ikrafttræden (5). Disse drøftelser førte ikke til enighed om en række vigtige elementer i PNR-systemet, såsom brug af databasen under et sådant system. I Stockholmprogrammet blev Kommissionen opfordret til at fremlægge et nyt forslag, men det fremgik ikke, hvilke punkter Kommissionen skulle behandle i et sådant forslag. Et udkast til direktiv om en PNR-ordning for EU forventes at foreligge i begyndelsen af 2011.

Denne udtalelse handler om Kommissionens meddelelse. I udtalelsens første del analyseres meddelelsen i forbindelse med den seneste udvikling inden for databeskyttelse, anden del handler om PNR-ordningens legitimitet, og tredje del har fokus på mere specifikke databeskyttelsesspørgsmål i meddelelsen.

II. ANALYSE AF FORSLAGET

1. Almindelige bemærkninger

Den tilsynsførende glæder sig over den horisontale tilgang i meddelelsen, som er i tråd med nylige anmodninger fra Europa-Parlamentet om at få en grundig analyse og sammenhængende gennemgang af eksisterende og planlagte PNR-ordninger. En høj, harmoniseret grad af beskyttelse i alle disse ordninger er et mål, som bør møde kraftig støtte.

8.	Alligevel sætter den tilsynsførende spørgsmålstegn ved tidsplanen for de forskellige initiativer, der er direkte eller indirekte relateret til behandling af PNR-data.

9.	I meddelelsen nævnes internationale aftaler om PNR-ordninger og initiativet til en EU-PNR, men de standarder, der stilles forslag om i meddelelsen, vedrører kun internationale aftaler. EU's rammer vil blive drøftet og udviklet på et senere tidspunkt.

10.	Efter den tilsynsførendes mening ville en mere logisk, hensigtsmæssig dagsorden have omfattet dybdegående overvejelser om en eventuel EU-ordning omfattende databeskyttelsessikringer i overensstemmelse med EU's lovgivning og udvikling af en strategi for aftaler med tredjelande på dette grundlag.

11.

Den tilsynsførende fremhæver det løbende arbejde i relation til en generel aftale om indsamling og udveksling af data med henblik på håndhævelse af lovgivningen mellem EU og USA (6), hvis formål er at fastlægge et sæt principper, som skal sikre et højt beskyttelsesniveau for personoplysninger som betingelse for udveksling af sådanne data med USA. Resultatet af EU's og USA's forhandlinger bør være en reference for fremtidige bilaterale aftaler mellem EU og EU's medlemsstater, herunder PNR-aftalen mellem EU og USA.

12.

Et andet element, som bør indgå i overvejelserne i denne sammenhæng, er Kommissionens generelle overvejelser om EU's databeskyttelsesrammer, som forventes at munde ud i en meddelelse inden udgangen af 2010 og et efterfølgende forslag til nye lovgivningsmæssige rammer i løbet af 2011 (7). Revisionsprocessen sker i en »post Lissabon-ramme«, hvilket har direkte betydning for den horisontale anvendelse af databeskyttelsesprincipper fra de tidligere søjler, herunder politisamarbejde og retligt samarbejde i kriminalsager.

13.

For at sikre konsekvens bør EU nå til enighed om sine interne instrumenter, og EU bør på grundlag af disse interne instrumenter indgå i forhandlinger om aftaler med tredjelande. Den overordnede dagsorden bør derfor først være koncentreret om de generelle EU-databeskyttelsesrammer, dernæst om det eventuelle behov for en PNR-ordning på EU-plan og endelig om betingelserne for udvekslinger med tredjelande, baseret på opdaterede EU-rammer. På dette stadium bør der også tages hensyn til sikringssystemer i en fremtidig aftale mellem EU og USA, samtidig med at betingelserne for overførsel af PNR-data til tredjelande fastlægges.

14.

Den tilsynsførende er klar over, at denne ideelle rækkefølge af forskellige proceduremæssige og politiske grunde ikke kan følges i praksis. Han mener imidlertid, at logikken bag disse forskellige stadier bør tages i betragtning af de forskellige involverede aktører i Kommissionen, Rådet og Parlamentet. Da udviklingen på disse områder, især vedrørende EU's rammer og forhandlingerne mellem EU og USA, sker parallelt, bør der tages skyldigt hensyn til dette behov for konsekvens og en harmoniseret tilgang til databeskyttelsesordninger inden for EU's grænser og i forbindelse med overførsler. Mere konkret betyder dette især:

—	at der skal tages hensyn til resultaterne af konsekvensanalysen af EU-PNR-ordningen, før man afslutter eventuelle PNR-forhandlinger med tredjelande

—	at det skal sikres, at der tages hensyn til erfaringerne fra revisionerne af de nuværende PNR-ordninger

—	at der, for så vidt angår forhandlingerne med USA, skal være forbindelse mellem PNR-forhandlingerne og forhandlingerne om den generelle aftale om dataudveksling med henblik på håndhævelse af lovgivningen. Kun på den måde kan man sikre konsekvente sikkerhedsordninger i begge aftaler.

15.

Endelig rejser den tilsynsførende spørgsmålet om forbindelsen mellem meddelelsen og de retningslinjer, som Kommissionen har udarbejdet. Det drejer sig om, i hvilket omfang nøjagtige sikkerhedsordninger og betingelser skal præciseres i de standarder, der er beskrevet i meddelelsen eller i hvert enkelt lands egne retningslinjer. Hvis det overordnede mål er at harmonisere betingelserne for behandling og udveksling af PNR-data, mener den tilsynsførende således, at handlefriheden i hver aftale bør være så begrænset som muligt, og at standarderne skal fastlægge nogle klare rammer. Standarderne bør indvirke på aftalernes indhold. I flere af nedenstående bemærkninger nævnes behovet for mere nøjagtighed i denne sammenhæng.

2. Ordningens legitimitet

16.

Den tilsynsførende og også Artikel 29-Gruppen har allerede i en række udtalelser (8) understreget behovet for en klar begrundelse for udviklingen af PNR-ordninger, uanset om det er inden for EU eller for at udveksle data med tredjelande. Foranstaltningernes relevans skal fastslås og underbygges af dokumentation, og de skal derefter vurderes og holdes op mod graden af indtrængen i den enkeltes privatliv, således at man sikrer et resultat, der er forholdsmæssigt og så lidt indgribende som muligt. Det forhold, at den nyeste teknologiske udvikling muliggør en bred adgang og analyse, som det også fremgår af punkt 2.2 i meddelelsen, berettiger ikke i sig selv, at der udvikles et system til screening af alle rejsende. Med andre ord helliger adgangen til midlerne ikke målet.

17.

Som det fremgår af nedenstående, finder den tilsynsførende, at masseoverførsel af data om uskyldige mennesker med henblik på risikovurderinger rejser store spørgsmål om proportionalitet. Den tilsynsførende sætter navnlig spørgsmålstegn ved den proaktive brug af PNR-data. Mens »reaktiv« brug af data ikke skaber større bekymring, i det omfang det indgår i en undersøgelse af en allerede begået forbrydelse, fører brug i realtid og proaktiv brug til en mere kritisk vurdering.

18.

Ifølge ordlyden i meddelelsen vil PNR-data, selv i forbindelse med »realtid«, blive »brug(t) for at forhindre en lovovertrædelse, overvåge eller arrestere personer, inden der bliver begået en lovovertrædelse« baseret på »forud fastsatte faktabaserede risikoindikatorer« (9). Hovedtanken med at træffe foranstaltninger med hensyn til personer, før der er begået en lovovertrædelse, på grundlag af forud fastsatte faktabaserede risikoindikatorer, er efter den tilsynsførendes mening en proaktiv foranstaltning, hvis brug i sammenhæng med retshåndhævelse traditionelt er stramt defineret og begrænset.

19.

Desuden er hverken begrebet risikoindikatorer eller begrebet »risikovurdering« tilstrækkeligt udviklet, og sidstnævnte kunne let forveksles med begrebet »profilering«. Denne lighed bliver endnu tydeligere af det angivne mål, nemlig at fastlægge »faktabaserede rejsemønstre og generelle adfærdsmønstre«. Den tilsynsførende sætter spørgsmålstegn ved forbindelsen mellem de oprindelige fakta og mønstre, der udledes af disse fakta. Processen tager sigte på at påføre en enkeltperson en risikovurdering og eventuelt tvangsindgreb på grundlag af fakta, som ikke er relateret til den pågældende. Som allerede anført i den tilsynsførendes tidligere udtalelse om forslaget til en EU-PNR, er han især betænkelig ved, at afgørelser om enkeltpersoner vil blive truffet på grundlag af mønstre og kriterier, der er udarbejdet på grundlag af generelle passageroplysninger. Afgørelser om en enkeltperson vil derfor muligvis blive truffet med henvisning (i det mindste til dels) til mønstre, der er udledt af andre personers oplysninger. Afgørelser, der kan få stor betydning for de registrerede, vil således blive truffet i relation til en abstrakt kontekst. Det er yderst vanskeligt for enkeltpersoner at forsvare sig selv mod sådanne afgørelser (10).

20.

Bred brug af disse teknikker, som omfatter screening af alle passagerer, rejser derfor alvorlige spørgsmål om overholdelse af grundlæggende principper om privatlivets fred og databeskyttelse, herunder principperne i artikel 8 i den europæiske konvention til beskyttelse af menneskerettigheder og grundlæggende frihedsrettigheder, artikel 7 og 8 i chartret og artikel 16 i TEUF.

21.

I enhver endelig beslutning om PNR-ordningers legitimitet bør der derfor tages hensyn til disse elementer, som bør analyseres og udvikles i den konsekvensanalyse, som skal foretages inden for rammerne af EU-PNR-projektet. Dagsordenen bør omfatte en omhyggelig gennemgang af resultaterne af denne konsekvensanalyse, som bør indgå i udformningen af de generelle krav til PNR-ordninger.

3. Indholdet af de foreslåede standarder

22.

Med forbehold af ovenstående grundlæggende bemærkninger til PNR-ordningers legitimitet, glæder den tilsynsførende sig over den omfattende liste over standarder, der tydeligvis er inspireret af EU's principper om databeskyttelse, som i flere henseender burde styrke beskyttelsen i henhold til specifikke aftaler. Merværdien af og manglerne ved disse standarder drøftes nedenfor.

Enhver aftales tilstrækkelighed og bindende karakter

23.

Den tilsynsførende forstår af ordlyden i meddelelsen, at vurderingen af tilstrækkelighed kan baseres på de generelle rammer for databeskyttelse i modtagerlandet eller være kontekstbestemte, afhængigt af juridisk bindende forpligtelser i en international aftale om behandling af personoplysninger. Eftersom internationale aftaler spiller en afgørende rolle i relation til vurderinger af tilstrækkelighed, understreger den tilsynsførende behovet for klart at fastslå, at aftalerne er bindende for alle parter, og han mener, at dette bør suppleres af en udtrykkelig angivelse af, at alle aftaler skal sikre de registrerede rettigheder, der umiddelbart kan fuldbyrdes. Den tilsynsførende finder, at disse elementer udgør et væsentligt aspekt af vurderingen af tilstrækkelighed.

Formål og anvendelsesområde

24.

De første to punkter på listen over principper vedrører formålsbegrænsning. Under undertitlen »brug af data« nævnes i første punkt håndhævelse af lovgiving og sikkerhed som formål, hvorefter der henvises til terrorisme og anden alvorlig transnational kriminalitet, baseret på den tilgang til definitioner, der er fastlagt i EU's instrumenter. Den tilsynsførende nærer tvivl om denne ordlyd, som kan give anledning til at tro, at fremtidige aftaler ikke vil blive baseret helt nøjagtigt på disse definitioner, men blot vil blive inspireret af dem. Det er afgørende af hensyn til retssikkerheden, at terrorisme og alvorlig transnational kriminalitet defineres klart, og at de EU's instrumenter, der nævnes i meddelelsen, defineres klart. For øvrigt erindrer den tilsynsførende om, at en forudsætning for, at forskellige former for kriminalitet kan medtages i PNR-ordningen, er, at de består nødvendigheds- og proportionalitetstesten.

25.

I det andet punkt henvises der mere til anvendelsesområdet (de indsamlede datas karakter) end til formålsprincippet. Den tilsynsførende bemærker, at meddelelsen ikke indeholder en liste over data, som kan overføres, fordi fastlæggelsen af de datakategorier, der udveksles, afhænger af de enkelte aftaler. For at undgå uoverensstemmelser, og at der medtages uforholdsmæssige datakategorier i nogle aftaler med tredjelande, finder den tilsynsførende, at der bør føjes en fælles, udtømmende liste over datakategorier til standarderne, hvilket vil være i overensstemmelse med formålet med at udveksle data. Han henviser til Artikel 29-Gruppens udtalelser i den sammenhæng, hvor det er angivet, hvilke datakategorier der kan accepteres, og hvilke der betragtes som uforholdsmæssige i relation til de registreredes grundlæggende rettigheder (11). Datakategorier, der bør udelukkes, er især de, der kan betragtes som følsomme data, og som er beskyttet af artikel 8 i direktiv 95/46/EF, SSR-/SSI-data (Special Service Request/Information), OSI-data (Other Service-Related Information) åbne eller fritekstfelter (såsom »Generelle bemærkninger«, hvor der kan optræde følsomme data) og oplysningen om frequent flyers og »adfærdsmønstre«.

Følsomme data

26.

Det fremgår af meddelelsen, at følsomme data ikke vil blive brugt, medmindre der foreligger ekstraordinære omstændigheder. Den tilsynsførende beklager denne undtagelse. Han mener, at betingelserne for undtagelsen er for brede og ikke indebærer nogen sikkerhed: brug af data fra sag til sag fremlægges kun som et eksempel. Formålsbegrænsningen bør desuden være et generelt princip, som bør finde anvendelse på enhver behandling af PNR-data, og ikke kun være en garanti, der gælder for følsomme data. Den tilsynsførende finder, at en tilladelse til at behandle følsomme data, selv i begrænsede tilfælde, vil bringe beskyttelsesniveauet i alle PNR-ordninger på linje med niveauet for ordningen med det laveste beskyttelsesniveau og ikke det højeste. Han opfordrer derfor til, at man principielt udelukker al behandling af følsomme data.

Datasikkerhed

27.

Den tilsynsførende betragter den generelle forpligtelse vedrørende sikkerhed i meddelelsen som tilfredsstillende. Alligevel finder den tilsynsførende, at den bør suppleres med en pligt til gensidig informationsoverførsel i tilfælde af brud på sikkerheden. Modtagerne bliver således ansvarlige for at informere deres kolleger i situationer, hvor data, de har modtaget, har været genstand for uretmæssig videregivelse. Dette vil bidrage til at øge ansvarligheden over for en sikker behandling af data.

Håndhævelse

28.

Den tilsynsførende støtter det overvågningssystem, der beskrives i meddelelsen, herunder tilsyns- og ansvarlighedsforanstaltninger. Den enkeltes ret til administrativ klageadgang og adgang til domstolsprøvelse støtter den tilsynsførende også kraftigt. For så vidt angår retten til adgang, konstaterer den tilsynsførende, at der ikke kan forventes nogen begrænsninger, og det glæder han sig over. Hvis en restriktion skulle vise sig nødvendig i undtagelsestilfælde, skal dens omfang og de nødvendige sikkerhedsforanstaltninger, især indirekte adgang, nævnes tydeligt i standarderne.

Videreoverførsel

29.

Den tilsynsførende glæder sig over restriktioner for videreoverførsel, der behandles fra sag til sag, uanset om det er til andre regeringsmyndigheder eller tredjelande. Ud over dette princip bør formålsbegrænsningen for overførsler til tredjelande også gælde for overførsler inden for det pågældende lands grænser til andre regeringsmyndigheder. På den måde hindrer man yderligere anvendelse eller krydskontrol af PNR-data med oplysninger, der er behandlet til andre formål. Den tilsynsførende er navnlig bekymret over risikoen for krydskontrol med oplysninger, der stammer fra andre databaser såsom ESTA med hensyn til USA. Han bemærker, at USA's nylige beslutning om at opkræve en afgift for ESTA-resultater kræver indhentning af rejsendes kreditkortoplysninger. Den tilsynsførende opfordrer til, at der indføres en klar restriktion for at hindre uhensigtsmæssig matching af oplysninger, der går videre end PNR-aftalens anvendelsesområde.

Opbevaring af data

30.

Opbevaringsperioden for PNR-oplysninger er ikke effektivt harmoniseret. Den tilsynsførende finder, at PNR-data i princippet skal slettes, hvis de kontroller, der foretages i forbindelse med dataoverførslen, ikke udløser en håndhævelsesforanstaltning. Hvis den nationale baggrund berettiger behovet for en begrænset opbevaringsperiode, finder den tilsynsførende, at der bør indføres en maksimumperiode i standarderne. Desuden bør princippet om begrænsning af embedsmænds adgangsrettigheder styrkes, og gradvis anonymisering af data bør betragtes som en pligt, ikke et eksempel.

Nærmere bestemmelser for overførsel

31.

Den tilsynsførende tilslutter sig, at PNR-data udelukkende overføres ved brug af »push«-systemet. Han opfordrer til, at der indføres konkrete garantier for, at »push« reelt bliver det eneste system, der bruges i praksis. Databeskyttelsesmyndighedernes erfaringer og tilsyn har vist, at der stadig findes et »pull«-system trods forpligtelserne i de allerede eksisterende aftaler, især med hensyn til »USA-PNR«, og at de amerikanske myndigheder parallelt med »push«-systemet ønsker en bredere adgang til PNR-data via edb-reservationssystemer. Der bør træffes lovgivningsmæssige og tekniske foranstaltninger for at hindre, at »push«-systemet bliver omgået.

32.	Hyppigheden af overførsler via luftfartsselskaber (»rimelig«) bør defineres, og der bør fastlægges et maksimalt antal overførsler. De eksisterende ordninger, der giver den største sikkerhed for overholdelse af privatlivets fred, bør gøres til benchmark i denne sammenhæng.

Overordnet koncept

33.

Den tilsynsførende ønsker også mere præcision med hensyn til de vigtigste elementer i gennemførelsen af PNR-aftaler. Aftalernes varighed (»nærmere bestemt«, »relevant«), og revisionen af dem (»regelmæssigt«) bør defineres mere detaljeret i et horisontalt perspektiv. Især bør regelmæssigheden af de fælles evalueringer præciseres, hvilket også gælder pligten til at foretage en første evaluering inden for en bestemt frist, efter at aftalerne er trådt i kraft, nemlig f.eks. højst tre år.

III. KONKLUSION

34.	Den tilsynsførende bifalder Kommissionens horisontale tilgang i meddelelsen. Den er et vigtigt skridt i retning af omfattende rammer for udveksling af PNR-data. Denne generelle vurdering skal dog ses i lyset af nogle grundlæggende betænkeligheder.

35.

De PNR-ordninger, der beskrives i meddelelsen opfylder ikke i sig selv de nødvendigheds- og proportionalitetstest, der er udviklet i denne udtalelse og i tidligere udtalelser fra den tilsynsførende og Artikel 29-Gruppen. For at kunne accepteres skal betingelserne for indsamling og behandling af personoplysninger være særdeles begrænsede. Den tilsynsførende er især bekymret over brugen af PNR-ordninger til risikovurderinger og profileringer.

36.

I udviklingen af PNR-standarder bør der tages hensyn til de generelle rammer for databeskyttelse og dermed forbundet udvikling af lovgivning i EU, samt forhandlingen om dataudvekslingsaftaler på et mere generelt plan, især med USA. Det bør sikres, at en fremtidig aftale om PNR med USA respekterer den generelle aftale om databeskyttelse med USA. Aftaler om PNR med tredjelande bør også være i tråd med denne tilgang.

37.	Det er vigtigt, at der i alle aftaler med tredjelande tages hensyn til de nye krav til databeskyttelse, som udvikles inden for de institutionelle rammer efter Lissabontraktatens ikrafttræden.

38.

Den tilsynsførende opfordrer også til mere præcision i den globale tilgang med hensyn til de minimumssikkerhedsklausuler, der skal gælde for alle aftaler, dvs. strengere betingelser for behandling af følsomme data, princippet om formålsbegrænsning samt betingelserne for videreoverførsel og opbevaring af data.

39.	Endelig insisterer den tilsynsførende på, at alle aftaler skal omfatte rettigheder, der umiddelbart kan fuldbyrdes for registrerede. Effektive håndhævelsesprocedurer for både de registrerede og tilsynsmyndighederne er en afgørende forudsætning for, at en aftale kan betragtes som tilstrækkelig.

Udfærdiget i Bruxelles, den 19. oktober 2010.

Peter HUSTINX

Den Europæiske Tilsynsførende for Databeskyttelse

(1) EFT L 281 af 23.11.1995, s. 31.

(2) EFT L 8 af 12.1.2001, s. 1.

(3) KOM(2010) 492 endelig.

(4) Der er indgået aftale med følgende lande:

—	USA: Aftale mellem Den Europæiske Union og Amerikas Forenede Stater om luftfartsselskabers behandling og overførsel af passagerliste (PNR)-oplysninger til United States Department of Homeland Security (DHS) (PNR Aftale 2007) (EUT L 204 af 4.8.2007, s. 18).

—	Canada: Aftale mellem Det Europæiske Fællesskab og Canadas regering om behandling af forhåndsinformation om passagerer og passagerlisteoplysninger (EUT L 82 af 21.3.2006, s. 15).

—	Australien: Aftale mellem Den Europæiske Union og Australien om luftfartsselskabers behandling og overførsel af passagerliste (PNR)-oplysninger med oprindelse i Den Europæiske Union til det australske toldvæsen (EUT L 213 af 8.8.2008, s. 49-57).

(5) Den 6. november 2007 vedtog Kommissionen et forslag til Rådets rammeafgørelse om anvendelse af passagerlister (PNR-oplysninger) med henblik på retshåndhævelse (KOM(2007) 654 endelig). Den tilsynsførende fremlagde sin udtalelse om dette forslag den 20. december 2007 (EUT C 110 af 1.5.2008, s. 1).

(6) Jf. navnlig den høring, som Kommissionen iværksatte i januar 2010 om den fremtidige internationale aftale om beskyttelse af personoplysninger og indformationsudveksling med henblik på håndhævelse af lovgivningen og bidragene fra Artikel 29-Gruppen og den tilsynsførende, som kan ses på http://ec.europa.eu/justice/news/consulting_public/news_consulting_0005_en.htm

(7) Kommissionen har iværksat en revision af de nuværende lovgivningsmæssige rammer, der blev indledt med en konference på højt niveau i maj 2009. Den blev fulgt op af en offentlig høring, som løb indtil udgangen af 2009, og flere høringsmøder med interessenter i juli 2010. Bidraget fra Artikel 29-Gruppen, som den tilsynsførende har deltaget aktivt i, kan ses på følgende link: http://ec.europa.eu/justice/policies/privacy/workinggroup/wpdocs/index_en.htm#general_issues

(8) Den tilsynsførendes udtalelse af 20. december 2007 om et forslag til Rådets rammeafgørelse om anvendelse af passagerlister (PNR-oplysninger) med henblik på retshåndhævelse, EUT C 110 af 1.5.2008, s. 1. Udtalelser fra Artikel 29-Gruppen kan ses på følgende link: http://ec.europa.eu/justice/policies/privacy/workinggroup/wpdocs/index_en.htm#data_transfers

(9) Side 4 i meddelelsen, kap. 2.1.

(10) Udtalelse af 20. december 2007 om udkastet til forslag til Rådets rammeafgørelse om anvendelse af passagerlister (PNR-oplysninger) med henblik på retshåndhævelse, EUT C 110 af 1.5.2008, s. 4.

(11) Udtalelse af 23. juni 2003 om beskyttelsesniveauet i USA i relation til overførsel af rejsendes data, WP78. Udtalelsen og senere udtalelser fra Gruppen herom kan ses på: http://ec.europa.eu/justice_home/fsj/privacy/workinggroup/wpdocs/index_en.htm#data_transfers

MEDDELELSER FRA DEN EUROPÆISKE UNIONS INSTITUTIONER, ORGANER, KONTORER OG AGENTURER

OPLYSNINGER FRA DEN EUROPÆISKE UNIONS INSTITUTIONER, ORGANER, KONTORER OG AGENTURER

30.12.2010

Den Europæiske Unions Tidende

C 357/18

STATSSTØTTE — GRÆKENLAND

Statsstøtte C 27/10 (ex NN 6/09) — Statsstøtte til United Textiles SA

Opfordring til at fremsætte bemærkninger efter artikel 108, stk. 2, i traktaten om Den Europæiske Unions funktionsmåde

(EØS-relevant tekst)

2010/C 357/06

Ved brev af 27. oktober 2010, der er gengivet på det autentiske sprog efter dette resumé, meddelte Kommissionen Grækenland, at den havde besluttet at indlede proceduren efter artikel 108, stk. 2, i traktaten om Den Europæiske Unions funktionsmåde over for ovennævnte støtteforanstaltning.

Interesserede parter kan senest en måned efter offentliggørelsen af nærværende resumé og det efterfølgende brev sende eventuelle bemærkninger til de støtteforanstaltninger, over for hvilke Kommissionen indleder proceduren, til:

Europa-Kommissionen

Generaldirektoratet for Konkurrence

Registreringskontoret for statsstøtte

1049 Bruxelles/Brussel

BELGIQUE/BELGIË

Fax +32 22961242

Disse bemærkninger vil blive videresendt til Grækenland. Interesserede parter, der fremsætter bemærkninger til sagen, kan skriftligt anmode om at få deres navne hemmeligholdt. Anmodningen skal være begrundet.

RESUMÉ

SAGSFORLØB

Kommissionen påbegyndte i september 2008 en foreløbig vurdering af flere støtteforanstaltninger til fordel for den græske tekstilproducent United Textiles SA og dens bankkreditorer. De græske myndigheders første svar blev kun betragtet som delvist dækkende. Kommissionen udstedte derfor den 3. marts 2009 et påbud om oplysninger.

BESKRIVELSE AF STØTTEMODTAGEREN OG STØTTEFORANSTALTNINGERNE

United Textiles er en stor græsk tekstilvirksomhed, der beskæftiger sig med fremstilling af beklædning, fibre og stoffer. Den sælger på både grossist- og detailmarkedet. Andre EU-lande tegnede sig for 54 % af dens salg i 2008 (60 % i 2007). I 2009 havde virksomheden samlede aktiver for 201,7 mio. EUR og en omsætning på 4,5 mio. EUR (begrænset salg af lagerbeholdning). De foregående års omsætning var på 30,6 mio. EUR (2008) og 74,7 mio. EUR (2007). I slutningen af 2008 havde virksomheden 1 348 ansatte (i dag 680).

Virksomhedens situation er i hvert fald siden 2004 blevet konstant forværret med en gradvist faldende omsætning, et negativt resultat før skat og en negativ egenkapital (siden 2008). På grund af sidstnævnte forhold kan enhver kreditor kræve virksomheden opløst. Bankernes støtte til virksomheden har siden 2001 været begrænset. Siden juni 2008 er størstedelen af virksomhedens drift stoppet, og siden marts 2009 er den stort set helt ophørt. I juli 2008 besluttede virksomhedens hovedaktionær ikke at deltage i en planlagt kapitaludvidelse. Siden 2008 har næsten alle virksomhedens banklån været forfaldne til betaling.

I perioden 2007-2010 modtog virksomheden støtte i form af i alt tre støtteforanstaltninger, hvoraf de to også var rettet til virksomhedens bankkreditorer:

Den 30. maj 2007 fik Grækenlands centralbank, en af United Textiles’ bankkreditorer, en statsgaranti for nye lån på i alt 20 mio. EUR. Statsgarantien dækkede mere end det samlede beløb af disse lån. Der var ingen præmie til staten forbundet med garantien. Garantien var baseret på en ikke-anmeldt garantiordning af 26. januar 2007.

2)	Den 25. maj 2009 omlagde de græske myndigheder virksomhedens forfaldne socialsikringsgæld, som beløb sig til 18,6 mio. EUR, svarende til 96 månedlige ydelser af hver 0,19 mio. EUR. Det omlagte beløb omfattede delvist tidligere omlagte beløb.

3)	Den 30. juni 2010 stillede den græske stat en garanti til United Textiles’ bankkreditorer. Garantien dækker et nyt syndikeret lån på 63,6 mio. EUR.

VURDERING AF STØTTEFORANSTALTNINGEN

Det er Kommissionens foreløbige vurdering, at der med hensyn til alle tre foranstaltninger er tale om statsstøtte i henhold til artikel 107, stk. 1, i traktaten om Den Europæiske Unions funktionsmåde.

United Textiles’ finansielle oplysninger og generelle situation viser, at det var en virksomhed i krise. Kommissionen har derfor analyseret ovennævnte støtteforanstaltninger på grundlag af rammebestemmelserne fra 2004 om redning og omstrukturering af kriseramte virksomheder.

Kommissionen har besluttet at indlede proceduren efter artikel 108, stk. 2, i TEUF over for alle tre foranstaltninger, fordi den er i tvivl om, hvorvidt alle betingelser for tildeling af omstruktureringsstøtte er opfyldt. Kommissionen tvivler navnlig på, at United Textiles var berettiget til redningsstøtte, eftersom den modtagne støtte ikke ophørte inden for seks måneder og ikke blev fulgt op af en anmeldt omstruktureringsplan. Kommissionen tvivler også på, at United Textiles var berettiget til omstruktureringsstøtte, fordi denne type støtte er betinget af, at der foreligger en forsvarlig omstruktureringsplan, hvilket Grækenland ikke har fremsendt. Endelig tvivler Kommissionen på, at virksomhedens bankkreditorer også skulle være berettigede til regionalstøtte eller omstruktureringsstøtte eller nogen anden type støtte, eftersom den modtagne støtte var driftsstøtte, og bankerne ikke var i krise.

BREVETS ORDLYD

»Η Επιτροπή ενημερώνει την Ελλάδα ότι, αφού εξέτασε τις πληροφορίες που παρασχέθηκαν από της αρχές της χώρας σχετικά με το προαναφερόμενο μέτρο, αποφάσισε να κινήσει τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 108 παράγραφος 2 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (1) (στο εξής: ΣΛΕΕ).

1. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

(1)

Κατόπιν πληροφοριών σύμφωνα με τις οποίες η Ελλάδα σκόπευε να χορηγήσει εγγύηση για νέα δάνεια ύψους 35 εκατομ. EUR για τη χρηματοδότηση της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας, η Επιτροπή ζήτησε από τις ελληνικές αρχές να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με το προαναφερόμενο μέτρο με επιστολές της 11ης Σεπτεμβρίου 2008, της 14ης Οκτωβρίου 2008, της 20ής Οκτωβρίου 2008, της 18ης Νοεμβρίου 2008 και της 4ης Δεκεμβρίου 2008. Οι ελληνικές αρχές έδωσαν μη ολοκληρωμένες απαντήσεις με τις επιστολές της 15ης Οκτωβρίου 2008 και της 10ης Νοεμβρίου 2008.

(2)

Για αυτόν τον λόγο, στις 3 Μαρτίου 2009, η Επιτροπή εξέδωσε διαταγή για την παροχή πληροφοριών βάσει του άρθρου 10 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) 659/1999 (2) στην οποία ζητούσε από την Ελλάδα να υποβάλει όλες τις πληροφορίες που ήταν απαραίτητες για να εκτιμήσει εάν η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία είχε λάβει κρατική ενίσχυση και εάν η ενίσχυση ήταν συμβατή με την εσωτερική αγορά. Η Ελλάδα υπέβαλε τις πληροφορίες που ζητήθηκαν με επιστολή της 11ης Μαρτίου 2009.

(3)

Η Επιτροπή ζήτησε πρόσθετες πληροφορίες όσον αφορά το προαναφερόμενο μέτρο καθώς και για ορισμένα άλλα μέτρα, υπέρ της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας και των πιστωτριών τραπεζών της, με επιστολές της 20ής Μαρτίου 2009, της 8ης Φεβρουαρίου 2009, της 17ης Μαρτίου 2010, της 19ης Ιουλίου 2010 και της 23ης Αυγούστου 2010. Οι ελληνικές αρχές απάντησαν με επιστολές της 7ης Απριλίου 2009, της 25ης Φεβρουαρίου 2010, της 26ης Μαρτίου 2010, της 13ης Αυγούστου 2010 και της 30ής Αυγούστου 2010.

(4)	Μετά από αίτημα των ελληνικών αρχών, πραγματοποιήθηκε σύσκεψη στις 7 Ιουλίου 2010. Με την ευκαιρία αυτή, η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία υπέβαλε μία νέα προκαταρκτική προσέγγιση αναδιάρθρωσης.

2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΕΙΚΑΖΟΜΕΝΩΝ ΔΙΚΑΙΟΥΧΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

2.1. Οι εικαζόμενοι δικαιούχοι

Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία

(5)	Η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία είναι μεγάλη ελληνική κλωστοϋφαντουργική εταιρεία εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Το 2008, πραγματοποίησε το 54 % πωλήσεών της σε άλλες χώρες της ΕΕ (60 % το 2007).

(6)

Το 2009, είχε σύνολο ενεργητικού 201,7 εκατ. EUR και κύκλο εργασιών 4,5 εκατ. EUR (περιορισμένες πωλήσεις αποθεμάτων). Οι πωλήσεις των προηγούμενων ετών ήταν 30,6 εκατ. EUR το 2008 και 74,7 εκατ. EUR το 2007. Στα τέλη του 2008 το προσωπικό της αριθμούσε 1 348 εργαζομένους (σήμερα 680). Η εταιρεία έχει τέσσερις θυγατρικές σε τρεις χώρες, Βουλγαρία, Αλβανία και Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Ο βασικός της μέτοχος είναι υπεράκτια εταιρεία με την επωνυμία European Textiles Investments Ltd (Μαυρίκιος).

(7)

Η επιχειρηματική δραστηριότητα της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας συνίσταται στην παραγωγή ενδυμάτων, νημάτων και υφασμάτων. Οι πωλήσεις της πραγματοποιούνται τόσο σε αγορές χονδρικής όσο και λιανικής. Διαθέτει 12 μονάδες παραγωγής σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Αυτές οι μονάδες παραγωγής δεν λειτουργούν από το 2008, λόγω ελλείψεως κεφαλαίου κινήσεως.

(8)	Η κατάσταση της εταιρείας παρουσιάζει σταθερή επιδείνωση τουλάχιστον από το 2004, με σταδιακή μείωση των πωλήσεων, αρνητικά ΚΠΦ (3) και αρνητικά ίδια κεφάλαια από το 2008. Λόγω αυτού του προβλήματος, η εταιρεία θα μπορούσε να λυθεί σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία (4).

(9)

Από το 2001, η στήριξη των πιστωτριών τραπεζών προς την εταιρεία ήταν περιορισμένη, με μειωμένα πιστωτικά όρια και δάνεια. Από τον Ιούνιο του 2008, μεγάλο μέρος των δραστηριοτήτων της έχει διακοπεί Από τον Μάρτιο του 2009, η παραγωγή έχει σταματήσει σχεδόν εντελώς. Τον Ιούλιο του 2008, ο βασικός μέτοχος της εταιρείας αποφάσισε να μη συμμετάσχει σε προγραμματισμένη αύξηση του κεφαλαίου. Από το 2008, σχεδόν το σύνολο των τραπεζικών της δανείων έχουν καταστεί υπερήμερα. Από τον Φεβρουάριο του 2010, οι μετοχές της εταιρείας έχουν τεθεί σε αναστολή διαπραγμάτευσης στο Χρηματιστήριο Αθηνών.

Πιστώτριες τράπεζες

(10)

Οι πιστώτριες τράπεζες της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας, που εμπλέκονται στα εξεταζόμενα μέτρα κρατικών ενισχύσεων, είναι οι ελληνικές τράπεζες Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, η Εμπορική Τράπεζα, η Τράπεζα ΑΤΕ, η Alpha Bank και η Eurobank. Είναι όλες εμπορικές τράπεζες που δραστηριοποιούνται στην παροχή ενός πλήρους φάσματος χρηματοπιστωτικών προϊόντων και υπηρεσιών. Είναι παρούσες, μέσω θυγατρικών, σε άλλες χώρες της ΕΕ, και ιδίως στη Βουλγαρία, την Κύπρο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, το Λουξεμβούργο, τις Κάτω Χώρες, την Πολωνία, τη Ρουμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο (5).

2.2. Τα εικαζόμενα μέτρα

(11)	Κατά την περίοδο 2007-2010, χορηγήθηκαν συνολικά τρία μέτρα κρατικών ενισχύσεων στην εταιρεία. Στο παρόν στάδιο, η Επιτροπή θεωρεί ότι δύο από αυτά τα μέτρα χορηγήθηκαν επίσης υπέρ των δανειοδοτριών τραπεζών της εταιρείας. Ειδικότερα:

Μέτρο 1: Η κρατική εγγύηση του Μαΐου 2007

(12)

Στις 30 Μαΐου 2007, χορηγήθηκε στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας, που δανειοδοτούσε τη Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία, κρατική εγγύηση για νέο δάνειο που περιλάμβανε: α) αναδιάταξη υφιστάμενου δανείου ύψους 7,5 εκατ. EUR και β) νέο δάνειο ύψους EUR 12,5 εκατ. EUR. Η κρατική εγγύηση κάλυπτε ποσό μεγαλύτερο από το συνολικό ύψος αυτών των δανείων. Κάλυπτε ποσό ύψους 30 εκατ. EUR συν τόκους, για δάνεια συνολικού ύψους 20 εκατ. EUR. Αυτό το νέο δάνειο είχε εξάμηνο επιτόκιο EURIBOR, συν προσαύξηση (spread) ύψους 1,85 % (6), ανερχόμενο συνολικά σε 6,10 % στις 30 Μαΐου 2007. Δεν είχε προβλεφθεί προμήθεια για την κρατική εγγύηση. Οι πιστώτριες τράπεζες έλαβαν εξασφαλίσεις για το νέο δάνειο, με τη μορφή ενεχυρίασης εμπορευμάτων και προσωπικών εγγυήσεων από μέρους των μετόχων.

(13)

Η εγγύηση στηριζόταν σε μη κοινοποιηθέν καθεστώς εγγυήσεων της 26ης Ιανουαρίου 2007. Το καθεστώς προέβλεπε ότι θα μπορούσε να παρασχεθεί κρατική εγγύηση για υφιστάμενα δάνεια σε βιομηχανικές, μεταλλευτικές, κτηνοτροφικές και ξενοδοχειακές επιχειρήσεις που ήταν εγκατεστημένες στο Νομό Ημαθίας (όπου βρίσκεται μέρος των δραστηριοτήτων της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας). Το καθεστώς δεν απέκλειε προβληματικές επιχειρήσεις και δεν προέβλεπε προμήθεια για την κρατική εγγύηση.

Μέτρο 2: Αναδιάταξη οφειλών για εισφορές κοινωνικής ασφάλισης

(14)	Στις 25 Μαΐου 2009, οι ελληνικές αρχές προχώρησαν σε αναδιάταξη των ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών της εταιρείας, που ανέρχονταν σε 18,6 εκατ. EUR, για μια περίοδο 96 μηνιαίων πληρωμών ύψους 0,19 εκατ. EUR εκάστη. Η αναδιάταξη πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του ελληνικού Νόμου 3762/2009.

(15)

Οι υποβληθείσες πληροφορίες δεν προσδιορίζουν συγκεκριμένα οποιεσδήποτε ποινές ή τόκους αναφορικά με την αναδιάταξη. Αναφέρουν μόνο ότι το 2009 έγινε αναδιάταξη νέων ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων από ασφαλιστικές εισφορές ύψους 14,6 εκατ. EUR, επιπλέον προηγούμενων ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων από ασφαλιστικές εισφορές ύψους EUR 2,8 εκατ. EUR. Αναφέρεται επίσης ότι υπήρξε πρόσθετη αύξηση ύψους 1,2 εκατ. EUR λόγω της αναδιάταξης. Αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα είδος ποινής ή τόκου. Τα τρία αυτά ποσά ισούνται με 18,6 εκατ. EUR.

(16)

Η Επιτροπή παρατηρεί ότι στο ποσό της αναδιάταξης περιλαμβάνονταν εν μέρει ποσά που είχαν ήδη αναχρηματοδοτηθεί παλαιότερα, πράγμα που θα μπορούσε να αποτελεί ένδειξη ότι οι προηγουμένως αναδιαταχθείσες οφειλές δεν είχαν εξοφληθεί. Η Επιτροπή σημειώνει επίσης ότι από το 2007, στις ετήσιες εκθέσεις της εταιρείας, οι υποχρεώσεις της από ασφαλιστικές εισφορές αναφέρονται ως “ρυθμισθείσες”, πράγμα που σημαίνει ότι είχε ήδη λάβει χώρα τουλάχιστον μία αναδιάταξη από το έτος αυτό και πριν από την προαναφερθείσα αναδιάταξη της 25ης Μαΐου 2009.

Μέτρο 3: Η κρατική εγγύηση του Ιουνίου 2010

(17)

Στις 30 Ιουνίου 2010, το ελληνικό δημόσιο χορήγησε εγγύηση στις πιστώτριες τράπεζες της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας. Οι τράπεζες αυτές είναι η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, η Εμπορική Τράπεζα, η Τράπεζα ΑΤΕ, η Alpha Bank και η Eurobank. Η εγγύηση καλύπτει νέο κοινοπρακτικό δάνειο ύψους 63,6 εκατ. EUR, που υποδιαιρείται σε τρία επιμέρους ποσά για τους εξής σκοπούς:

α)

36,6 εκατ. EUR για την αναδιάταξη δανείων που είχαν χορηγηθεί στην εταιρεία από τις πιστώτριες τράπεζές της την περίοδο από τον Αύγουστο του 2008 έως τον Σεπτέμβριο του 2009.

Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, τα εν λόγω δάνεια είχαν επιτόκια μεταξύ 3 μηνών και 6 μηνών EURIBOR, συν 1,25 % έως 3 %. Επίσης σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, τα δάνεια αυτά δεν καλύπτονταν αρχικά με κρατική εγγύηση.

β)	15 εκατ. EUR για τη χρηματοδότηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών της εταιρείας προς το δημόσιο, τους προμηθευτές και τους εργαζομένους της.

γ)	12 εκατ. EUR για τη χρηματοδότηση επενδύσεων και λειτουργικών δαπανών.

(18)

Το υποκείμενο κοινοπρακτικό δάνειο έχει διάρκεια 9 ετών. Στην υπουργική απόφαση για τη χορήγηση εγγύησης δεν προσδιοριζόταν το επιτόκιο για τα δάνεια που επρόκειτο να καλυφθούν. Αναφερόταν απλώς ότι τα δάνεια έπρεπε να είναι με το επιτόκιο της αγοράς. Η κρατική εγγύηση καλύπτει ποσοστό 80 % του δανείου. Προβλέπεται για το δημόσιο ετήσια προμήθεια εγγύησης 2 % επί του μέσου ετήσιου οφειλόμενου ποσού. Οι πιστώτριες τράπεζες λαμβάνουν, εκτός από την κρατική εγγύηση, εξασφαλίσεις για το νέο δάνειο με τη μορφή ενεχυρίασης μετοχών της εταιρείας για τουλάχιστο το 25,9 % του συνόλου των μετοχών της και προσημειώσεων υποθήκης πρώτης σειράς επί των ακίνητων περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας. Το κράτος δεν λαμβάνει εξασφαλίσεις για την εγγύησή του, αλλά σε περίπτωση κατάπτωσης της εγγύησης, οι εξασφαλίσεις του δανείου θα μεταφερθούν στο κράτος.

(19)

Η εγγύηση του Ιουνίου 2010 αντικατέστησε την προηγούμενη εγγύηση που είχε χορηγηθεί στις 2 Οκτωβρίου 2009. Η εγγύηση αυτή είχε χορηγηθεί για ένα νέο δάνειο ύψους 40 εκατ. EUR 40 που αποσκοπούσε επίσης στην αναδιάταξη δανείων που είχαν χορηγηθεί στην εταιρεία κατά την περίοδο από τον Αύγουστο του 2008 έως τον Φεβρουάριο του 2009 (βλ παράγραφο 17 στοιχείο α) ανωτέρω). Ωστόσο, το δάνειο των 40 εκατ. EUR ουδέποτε χορηγήθηκε και συνεπώς η εγγύηση του Οκτωβρίου 2009 ουδέποτε ενεργοποιήθηκε. Αντίθετα, η εγγύηση αυτή αντικαταστάθηκε από τη νέα εγγύηση του Ιουνίου 2010, η οποία κάλυπτε το κοινοπρακτικό δάνειο ύψους 63,6 εκατ. EUR. Σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές, ο λόγος της αντικατάστασης αυτής ήταν ότι το ύψος του δανείου των 40 εκατ. EUR δεν αρκούσε πλέον για την κάλυψη των αναγκών ρευστότητας της εταιρείας.

(20)

Όσον αφορά τα τραπεζικά δάνεια που χορηγήθηκαν κατά την περίοδο από τον Αύγουστο του 2008 έως τον Σεπτέμβριο του 2009 (βλ παράγραφο 17 στοιχείο α) ανωτέρω), η Επιτροπή παρατηρεί ότι ορισμένες πληροφορίες φαίνεται να δείχνουν ότι οι πιστώτριες τράπεζες είναι πιθανό να είχαν επηρεαστεί από υπόσχεση χορήγησης κρατικής εγγύησης.

(21)

Ειδικότερα, σύμφωνα με τις υποβολές πληροφοριών των ελληνικών αρχών και τις ετήσιες εκθέσεις της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας, την εποχή που χορηγήθηκαν τα δάνεια, είχε ζητηθεί από τον εκπρόσωπο των πιστωτριών τραπεζών κρατική εγγύηση για τα εν λόγω δάνεια (Μάιος 2008). Επίσης, οι ελληνικές αρχές είχαν εκφράσει την πρόθεσή τους να χορηγήσουν κρατική εγγύηση για τα ίδια δάνεια (πριν τον Ιούλιο του 2008). Επιπλέον, οι ελληνικές αρχές είχαν ανακοινώσει ότι πριν τα τέλη Ιουλίου του 2008, οι πιστώτριες τράπεζες θα υπέγραφαν συμφωνία ύψους 35 εκατ. EUR για τη χρηματοδότηση της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας με κρατική εγγύηση. Τελικά, η κρατική εγγύηση χορηγήθηκε τον Οκτώβριο του 2009.

(22)

Επιπλέον, και πάλι σύμφωνα με τις υποβολές πληροφοριών των ελληνικών αρχών και τις ετήσιες εκθέσεις της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας, πραγματοποιήθηκαν δύο συσκέψεις τον Σεπτέμβριο του 2008 και τον Απρίλιο του 2009, μεταξύ των ελληνικών αρχών, των πιστωτριών τραπεζών και της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας. Κατά την πρώτη σύσκεψη, η συζήτηση αφορούσε την “εξασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της Εταιρείας σύμφωνα με το επιχειρησιακό σχέδιο”· επίσης αναφέρεται ότι “ο Υπουργός έδωσε συγκεκριμένες κατευθύνσεις” για την αναδιάρθρωση της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας (7). Σκοπός της δεύτερης σύσκεψης ήταν η “χρηματοδότηση του επιχειρησιακού σχεδίου αναδιάρθρωσης και εξυγίανσης της Εταιρίας” (8). Τέλος, αναφέρεται ότι τα επίμαχα δάνεια “χορηγήθηκαν κατόπιν συνεννοήσεως των αρμοδίων κρατικών αρχών (Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών) και των δανειστριών τραπεζών” (9).

3. ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΕΙΚΖΟΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ

(23)	Οι πληροφορίες που υποβλήθηκαν από τις ελληνικές αρχές σχετικά με τα εικαζόμενα μέτρα κρατικών ενισχύσεων μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:

Μέτρο 1: Η κρατική εγγύηση του Μαΐου 2007

(24)

Η Ελλάδα ισχυρίζεται ότι δεν συνιστά κρατική ενίσχυση δεδομένου ότι δεν είχε επιλεκτικό χαρακτήρα υπέρ της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας, αλλά χορηγήθηκε βάσει ενός καθεστώτος εγγύησης για βιομηχανικές, μεταλλευτικές, κτηνοτροφικές και ξενοδοχειακές επιχειρήσεις στην περιοχή της Ημαθίας (βλ. παρ. 13 ανωτέρω), και συνεπώς δεν αφορούσε μόνο την Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία αλλά ήταν διαθέσιμη και για άλλες εταιρείες.

(25)	Εκτός τούτου, η Ελλάδα ισχυρίζεται ότι η εγγύηση χορηγήθηκε σύμφωνα με τον (εθνικό) ελληνικό Νόμο 2322/95, που επέτρεπε στο Υπουργείο Οικονομικών να χορηγεί κρατικές εγγυήσεις σε τραπεζικά ιδρύματα για δάνεια που είχαν σκοπό την αναδιάταξη οφειλών ή τη χορήγηση νέου κεφαλαίου κίνησης.

(26)	Επιπλέον, η Ελλάδα ισχυρίζεται ότι πριν τη χορήγηση της εγγύησης, η εταιρεία είχε υποβάλει στις ελληνικές αρχές σχέδιο αναδιάρθρωσης με χρηματοδότηση από τράπεζες και χωρίς καμία κρατική εγγύηση. Αυτό το σχέδιο αναδιάρθρωσης δεν υπεβλήθη ποτέ επισήμως στην Επιτροπή.

(27)

Τέλος, η Ελλάδα ισχυρίζεται ότι η εγγύησή της χορηγήθηκε σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις της Επιτροπής: είχε μέγιστο ποσοστό κάλυψης 80 % και 20 εκατ. EUR και είχε χορηγηθεί για δάνεια που είχαν συναφθεί με επιτόκια της αγοράς. Επίσης τα δάνεια ήταν κατάλληλα εξασφαλισμένα με ενεχυρίαση εμπορευμάτων και προσωπικές εγγυήσεις μετόχων και είχαν χορηγηθεί για μια συγκεκριμένη πράξη και διάρκεια.

Μέτρο 2: Αναδιάταξη οφειλών για ληξιπρόθεσμες ασφαλιστικές εισφορές

(28)	Η Ελλάδα ισχυρίζεται ότι η αναδιάταξη των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το δημόσιο αποφασίστηκε στο πλαίσιο του Νόμου 3762/2009, που είχε γενική ισχύ στην Ελλάδα.

Μέτρο 3: Η κρατική εγγύηση του Ιουνίου 2010

(29)	Η Ελλάδα αναφέρει ότι η κρατική εγγύηση του Ιουνίου 2010 είχε χορηγηθεί επειδή η έκταση της προηγούμενης εγγύησης του 2009 (η οποία ουδέποτε εφαρμόστηκε) δεν αρκούσε πλέον για την κάλυψη των αναγκών ρευστότητας της εταιρείας.

(30)

Η Ελλάδα ισχυρίζεται ότι εγγύηση του Ιουνίου 2010 ήταν σύμφωνη με τις κατευθυντήριες γραμμές διάσωσης και αναδιάρθρωσης (10) και ότι δεν παρέχει πλεονέκτημα στην Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία. Η Ελλάδα ισχυρίζεται περαιτέρω ότι δεν παραβιάστηκε η αρχή της εφάπαξ ενίσχυσης, διότι η εγγύηση του Ιουνίου 2010 αντικαθιστά την εγγύηση του Οκτωβρίου 2009 και μεταβάλλει αρκετές διατάξεις της εγγύησης του Μαΐου 2007 (βλ. μέτρο 1 στις παραγράφους 12-13 ανωτέρω). Συνεπώς, η εγγύηση του Ιουνίου 2010 ενσωματώνει το σύνολο των ρητρών των δανείων της εταιρείας σε ένα και μόνο κείμενο με ενιαίες διατάξεις.

4. ΕΚΤΙΜΗΣΗ

4.1. Κατάσταση της εταιρείας

(31)

Όπως διαπιστώνεται στις ανωτέρω παραγράφους 7-8 και αναλύεται ακολούθως στις παραγράφους (64)-(68), οι επιχειρησιακές επιδόσεις και τα οικονομικά αποτελέσματα της εταιρείας παρουσίασαν σημαντική επιδείνωση την περίοδο 2004-2009. Σε αυτήν τη βάση, η Επιτροπή συνάγει ότι η επιχείρηση ήταν προβληματική κατά την έννοια των σημείων 10 και 11 των κατευθυντηρίων γραμμών διάσωσης και αναδιάρθρωσης κατά το χρόνο που λήφθηκαν τα εξεταζόμενα μέτρα υπέρ της εταιρείας (περίοδος 2007-2010). Η Επιτροπή θεωρεί επίσης ότι η εταιρεία είναι προβληματική επί του παρόντος διότι η κατάστασή της δεν έχει βελτιωθεί έκτοτε.

4.2. Ύπαρξη κρατικής ενίσχυσης

Μέτρα 1 και 3: Κρατικές εγγυήσεις του Μαΐου 2007 και του Ιουνίου 2010

Ενίσχυση προς την Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία

(32)

Το άρθρο 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ προβλέπει ότι οι ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη ή με κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό ευνοώντας ορισμένες επιχειρήσεις ή την παραγωγή ορισμένων αγαθών, είναι ασυμβίβαστες με την κοινή αγορά, κατά το μέτρο που επηρεάζουν τις μεταξύ κρατών μελών συναλλαγές. Συνεπώς, ένα μέτρο για να θεωρηθεί ενίσχυση, πρέπει να πληροί τα ακόλουθα τέσσερα κριτήρια:

(33)

Πρώτον, το μέτρο πρέπει να χορηγείται από ένα κράτος μέλος ή με κρατικούς πόρους. Οι κρατικές εγγυήσεις συνεπάγονται κινδύνους για τους κρατικούς πόρους, δεδομένου ότι σε περίπτωση κατάπτωσής τους πρέπει να πληρωθούν από τον κρατικό προϋπολογισμό. Επιπλέον, κάθε εγγύηση για την οποία δεν προβλέπεται κατάλληλη αμοιβή συνεπάγεται απώλεια οικονομικών πόρων για το κράτος. Συνεπώς, ικανοποιείται το κριτήριο των κρατικών πόρων.

(34)

Δεύτερον, το μέτρο πρέπει να παρέχει πλεονέκτημα στον δικαιούχο. Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι δύο εξεταζόμενες εγγυήσεις είναι πιθανό να έχουν χορηγήσει αδικαιολόγητο πλεονέκτημα στην Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία. Πράγματι, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή των άρθρων 87 και 88 της συνθήκης ΕΚ στις κρατικές ενισχύσεις με τη μορφή εγγυήσεων (11), τμήματα 2.2 και 3.2, όταν ο δανειολήπτης δεν καταβάλλει για την εγγύηση τιμή που καθορίζεται βάσει κριτηρίων αγοράς, του παρέχονται πλεονεκτικοί όροι. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο δανειολήπτης, ως επιχείρηση που αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες, δεν θα μπορούσε να εξεύρει πιστωτικό ίδρυμα διατεθειμένο να του χορηγήσει πιστώσεις με οποιουσδήποτε όρους, χωρίς κρατική εγγύηση. Επίσης, μια από τις απαιτούμενες ενδείξεις ώστε μια μεμονωμένη κρατική εγγύηση να μην αποτελεί ενίσχυση είναι ότι δεν πρέπει να καλύπτει ποσοστό μεγαλύτερο του 80 % του οφειλόμενου δανείου.

(35)

Στην προκειμένη υπόθεση, όσον αφορά την εγγύηση του 2007 (μέτρο 1), αυτή χορηγήθηκε για δάνεια σε προβληματική επιχείρηση και δεν προβλεπόταν προμήθεια για τον εγγυητή (το Δημόσιο). Επίσης, αντίθετα με τους ισχυρισμούς της Ελλάδας, φαίνεται ότι κάλυπτε ποσό μεγαλύτερο από το συνολικό ύψος των επιμέρους υποκείμενων δανείων, δηλαδή επρόκειτο για ποσό 30 εκατ EUR συν τόκους, για την κάλυψη δανείων συνολικού ύψους 20 εκατ EUR. Λαμβάνοντας υπόψη τα σημεία 3.2. και 4.2 της ανακοίνωσης για τις κρατικές ενισχύσεις με τη μορφή εγγυήσεων και το γεγονός ότι η εταιρεία αντιμετώπιζε σοβαρά οικονομικά προβλήματα κατά το χρόνο χορήγησης της εγγύησης αυτής, καθώς και το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν διαθέτει καμία ένδειξη για αντίστοιχη ενδεικτική προμήθεια εγγύησης που θα μπορούσε να ισχύει στη χρηματοπιστωτική αγορά για παρόμοιες εγγυήσεις, το επιτόκιο του δανείου (6,10 %) συν η προμήθεια εγγύησης (0 %) δεν φαίνεται να αντιστοιχεί σε τιμή καθοριζόμενη βάσει κριτηρίων αγοράς, αν γίνει σύγκριση μεταξύ του επιτοκίου που θα είχε καταβάλει η εταιρεία αυτή χωρίς την κρατική εγγύηση και του επιτοκίου που λήφθηκε χάρη στην κρατική εγγύηση. Πράγματι, εάν η σύγκριση γίνει βάσει της ανακοίνωσης σχετικά με την αναθεώρηση της μεθόδου καθορισμού των επιτοκίων αναφοράς και προεξόφλησης (12), θα χρειαζόταν προσαύξηση από 400 έως 1000 μονάδες βάσης συν το βασικό επιτόκιο που είχε καθοριστεί για την Ελλάδα την εποχή εκείνη (4,62 %) δηλαδή υψηλότερο του 6,10 % που προβλεπόταν στην παρούσα υπόθεση.

(36)

Ομοίως, η εγγύηση του 2010 (μέτρο 3) χορηγήθηκε σε εταιρεία που αντιμετώπιζε οικονομικές δυσχέρειες. Με τον ίδιο τρόπο, παρόλο που είχε προβλεφθεί προμήθεια εγγύησης 2 % για το Δημόσιο, το επίπεδο αυτής της προμήθειας δεν φαίνεται εκ πρώτης όψεως να έχει καθοριστεί βάσει κριτηρίων αγοράς. Πράγματι, η Επιτροπή επισημαίνει τη σημαντική επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας την περίοδο 2004-2009 και την υπερημερία των δανείων της και, συνεπώς. έχει επιφυλάξεις εάν ένας ιδιώτης εγγυητής θα είχε προσφέρει μια τέτοια εγγύηση, όταν η παραγωγή του δικαιούχου είχε σχεδόν σταματήσει εντελώς και η διαπραγμάτευση των μετοχών στο χρηματιστήριο είχε ανασταλεί, δεδομένου ότι κάτω από παρόμοιες συνθήκες θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο μια τέτοια εταιρεία να εξοφλήσει το δάνειο και ο εγγυητής να αποφύγει τις συνέπειες μιας κατάπτωσης της εγγύησης που είχε παράσχει. Η Επιτροπή σημειώνει επίσης ότι το επιτόκιο του εγγυημένου δανείου δεν καθορίζεται ρητά αλλά επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια των πιστωτριών τραπεζών. Συνεπώς, η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να βεβαιώσει ότι η προμήθεια εγγύησης θα μπορούσε να θεωρηθεί σύμφωνη με τους όρους της αγοράς συγκρίνοντας το επιτόκιο που η εταιρεία θα είχε επωμιστεί χωρίς την εγγύηση με το επιτόκιο που έλαβε χάρη στην κρατική εγγύηση, λαμβάνοντας υπόψη αυτήν την προμήθεια εγγύησης. Σε κάθε περίπτωση, εάν γίνει σύγκριση με βάση την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την αναθεώρηση της μεθόδου καθορισμού των επιτοκίων αναφοράς και προεξόφλησης, η Επιτροπή παρατηρεί ότι σύμφωνα με την ανακοίνωση αυτή θα απαιτείτο προσαύξηση από 400 έως 1 000 μονάδες βάσης συν το βασικό επιτόκιο που είχε καθοριστεί για την Ελλάδα την εποχή εκείνη. Η Επιτροπή θεωρεί σε αυτό το στάδιο ότι, εάν η εταιρεία κατόρθωνε να βρει οποιαδήποτε χρηματοδότηση στην κεφαλαιαγορά, η προσαύξηση που θα ίσχυε για τον δικαιούχο θα ήταν τουλάχιστον 1 000 μονάδες βάσης (διαβάθμιση χαμηλότερη από CCC), διότι η οικονομική του κατάσταση ήταν ακόμη χειρότερη σε σχέση με την εποχή της πρώτης εγγύησης (αύξηση των συσσωρευμένων ζημιών, οριακές πωλήσεις, παύση δραστηριοτήτων κ.ά.). Με βάση τα στοιχεία αυτά, η Επιτροπή έχει αμφιβολίες κατά πόσο το επίπεδο της ανωτέρω προμήθειας εγγύησης, εάν προστεθεί στο επιτόκιο του κοινοπρακτικού δανείου, θα μπορούσε να ισούται με το χρηματοπιστωτικό κόστος ενός παρόμοιου μη εγγυημένου δανείου και καλεί την Ελλάδα να προσκομίσει κάθε χρήσιμη πληροφορία σχετικά με το ζήτημα αυτό.

(37)	Συνεπώς, η Επιτροπή θεωρεί στο παρόν στάδιο ότι και οι δύο εγγυήσεις δεν ήταν σύμφωνες με την ανακοίνωση σχετικά με τις εγγυήσεις και συνιστούν πλεονέκτημα υπέρ της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας.

(38)

Τρίτον, για να θεωρηθεί ενίσχυση βάσει του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ, ένα μέτρο πρέπει να είναι επιλεκτικό. Η εγγύηση του Μαΐου 2007 στηριζόταν σε ένα τομεακό καθεστώς και η εγγύηση του Ιουνίου 2010 ήταν ad hoc μέτρο υπέρ της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας. Ως εκ τούτου, πράγματι ικανοποιείται το κριτήριο της επιλεκτικότητας.

(39)

Τέλος, το μέτρο πρέπει να προκαλεί στρέβλωση του ανταγωνισμού και να επηρεάζει τις συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών. Η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία δραστηριοποιείται σε τομέα τα προϊόντα του οποίου αποτελούν αντικείμενο εκτενών συναλλαγών μεταξύ των κρατών μελών και στον οποίο επικρατεί οξύς ανταγωνισμός. Κατά τον χρόνο λήψης των μέτρων ενίσχυσης, η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία ήταν επιχείρηση η οποία πραγματοποιούσε το μεγαλύτερο μέρος των πωλήσεών της σε άλλα κράτη μέλη (βλ. παράγραφο 5 ανωτέρω). Επίσης, τα εξεταζόμενα μέτρα εξασφάλιζαν στην Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών της (βλ. παραγράφους 34-37 ανωτέρω). Όταν μια κρατική ενίσχυση ενισχύει τη θέση μιας επιχείρησης έναντι των εμπορικών ανταγωνιστών της από άλλα κράτη μέλη, οι άλλες επιχειρήσεις θα πρέπει να θεωρηθεί ότι επηρεάζονται από την εν λόγω ενίσχυση. Συνεπώς, ικανοποιείται το κριτήριο της στρέβλωσης του ανταγωνισμού και του επηρεασμού των συναλλαγών μεταξύ των κρατών μελών.

(40)	Βάσει των ανωτέρω, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι οι κρατικές εγγυήσεις του Μαΐου 2007 και του Ιουνίου 2010 (μέτρα 1 και 3) συνιστούν κρατική ενίσχυση υπέρ της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ.

Ενίσχυση προς τις πιστώτριες τράπεζες

(41)	Όσον αφορά τις πιστώτριες τράπεζες της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας, το κριτήριο για τους πόρους του Δημοσίου ικανοποιείται με τον ίδιο τρόπο όπως και την Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία (βλ. παράγραφο 32 ανωτέρω).

(42)

Όσον αφορά το κριτήριο του πλεονεκτήματος, η Επιτροπή θεωρεί στο παρόν στάδιο ότι οι δύο εξεταζόμενες εγγυήσεις ενδέχεται να έχουν εξασφαλίσει αδικαιολόγητο πλεονέκτημα στις πιστώτριες τράπεζες. Πράγματι, σύμφωνα με την ανακοίνωση σχετικά με τις εγγυήσεις, τμήμα 2.3, η κρατική εγγύηση μπορεί να συνιστά ενίσχυση προς τον δανειοδότη, στο βαθμό που παρέχει μεγαλύτερες εξασφαλίσεις στο δανειοδότη περιορίζοντας το υφιστάμενο άνοιγμά του. Στην προκειμένη περίπτωση, και οι δύο εγγυήσεις χορηγήθηκαν ρητά για την εξασφάλιση νέων δανείων με στόχο, τουλάχιστον εν μέρει, την αναδιάταξη υφιστάμενων δανείων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο οι εν λόγω εγγυήσεις παρείχαν στους πιστωτές εξασφάλιση αναφορικά με τα υφιστάμενα δάνεια.

(43)

Συνεπώς, η Επιτροπή θεωρεί στο παρόν στάδιο ότι η ΕΤΕ ενδέχεται να έχει επίσης ευεργετηθεί από ενίσχυση μέσω της εγγύησης του Μαΐου 2007 (μέτρο 1) στο μέτρο που η εγγύηση αυτή κάλυπτε υφιστάμενο δάνειο (7,5 εκατ. EUR). Επιπλέον, η Επιτροπή θεωρεί στο παρόν στάδιο ότι και οι πέντε πιστώτριες τράπεζες ενδέχεται να έχουν επίσης ευεργετηθεί από ενίσχυση μέσω της εγγύησης του Ιουνίου 2010 (μέτρο 3) στο μέτρο που αυτή κάλυπτε υφιστάμενα δάνεια των εν λόγω πιστωτικών ιδρυμάτων (36,6 εκατ. EUR).

(44)	Όσον αφορά την επιλεκτικότητα, οι κρατικές εγγυήσεις είχαν παρασχεθεί για υφιστάμενα δάνεια που είχαν χορηγηθεί από συγκεκριμένες τράπεζες, και συνεπώς είχαν επιλεκτικό χαρακτήρα ως προς τους δικαιούχους.

(45)

Τέλος, όσον αφορά τη στρέβλωση του ανταγωνισμού και τον επηρεασμό των συναλλαγών μεταξύ των κρατών μελών, οι τραπεζικές υπηρεσίες προσφέρονται σε ευρεία κλίμακα σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και αποτελούν αντικείμενο έντονου ανταγωνισμού. Κατά τον χρόνο λήψης των μέτρων ενίσχυσης, οι πιστώτριες τράπεζες της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας προσέφεραν χρηματοπιστωτικά προϊόντα και υπηρεσίες, μέσω των θυγατρικών τους σε άλλες χώρες της ΕΕ (βλ. παράγραφο 10 ανωτέρω). Επίσης, η εξεταζόμενη ενίσχυση εξασφάλισε στις πιστώτριες τράπεζες της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών τους (βλ. παραγράφους 42-43 ανωτέρω). Όταν μια κρατική ενίσχυση ενισχύει τη θέση μιας επιχείρησης έναντι άλλων επιχειρήσεων που ανταγωνίζονται σε επίπεδο εμπορίου μεταξύ των κρατών μελών, οι τελευταίες πρέπει να θεωρηθεί ότι θίγονται από την εν λόγω ενίσχυση. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ικανοποιείται το κριτήριο της στρέβλωσης του ανταγωνισμού και του επηρεασμού των συναλλαγών μεταξύ των κρατών μελών.

(46)

Βάσει των ανωτέρω, η Επιτροπή θεωρεί στο παρόν στάδιο ότι οι κρατικές εγγυήσεις του Μαΐου 2007 και του Ιουνίου 2010 (μέτρα 1 και 3) ενδέχεται να συνιστούν κρατική ενίσχυση υπέρ των πιστωτριών τραπεζών Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, Εμπορική Τράπεζα, Τράπεζα ΑΤΕ, Alpha Bank και Eurobank κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ.

Πιθανή κρατική εγγύηση για δάνεια της περιόδου από τον Αύγουστο του 2008 έως τον Σεπτέμβριο του 2009

(47)

Όσον αφορά δάνεια που χορηγήθηκαν στην Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία την περίοδο από τον Αύγουστο του 2008 έως τον Σεπτέμβριο του 2009 (βλ. παράγραφο 17 σημείο α) ανωτέρω), η Επιτροπή παρατηρεί ότι ορισμένες πληροφορίες υποδηλώνουν ότι οι πιστώτριες τράπεζες είναι πιθανό να είχαν επηρεαστεί από υπόσχεση για τη χορήγηση κρατικής εγγύησης (βλ. παραγράφους 20-22 ανωτέρω). Η Επιτροπή παρατηρεί επίσης ότι τα δάνεια αυτά καλύφθηκαν τελικά από τις κρατικές εγγυήσεις του Οκτωβρίου 2009 και του Ιουνίου 2010. Η τελευταία αντικατέστησε την εγγύηση του Οκτωβρίου 2009.

(48)

Η Επιτροπή δεν αποκλείει στο σημείο αυτό το ενδεχόμενο η ανωτέρω υπόσχεση, εάν πράγματι εξακριβωθεί στη διάρκεια της επίσημης διαδικασίας έρευνας, να συνιστά κρατική εγγύηση που δόθηκε ήδη το 2008, και συνεπώς πριν από τις εγγυήσεις του Οκτωβρίου 2009 και του Ιουνίου 2010, για την κάλυψη των δανείων της περιόδου από τον Αύγουστο του 2008 έως τον Σεπτέμβριο του 2009. Μια τέτοια εγγύηση θα εξασφάλιζε πλεονεκτήματα στην Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία και τις πιστώτριες τράπεζές της, με την έννοια της ανωτέρω ανάλυσης για την ύπαρξη κρατικής ενίσχυσης (βλ. παραγράφους 32-46 ανωτέρω).

Μέτρο 2: Αναδιάταξη οφειλών για ληξιπρόθεσμες ασφαλιστικές εισφορές

(49)

Όσον αφορά το κριτήριο των κρατικών πόρων, ο στόχος των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης είναι η χρηματοδότηση του προϋπολογισμού των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης, που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου υπό την εποπτεία του Δημοσίου. Συνεπώς, η μη είσπραξη αυτών των εισφορών στερεί πόρους από το κράτος. Συνεπώς, ικανοποιείται το κριτήριο αυτό.

(50)

Όσον αφορά το κριτήριο του πλεονεκτήματος, η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία έλαβε πράγματι προθεσμία 8 ετών για την πληρωμή χρηματοπιστωτικής υποχρέωσης, σε μια εποχή που αντιμετώπιζε σοβαρά οικονομικά προβλήματα και υπήρχε μεγάλη πιθανότητα αθέτησης των υποχρεώσεών της. Σύμφωνα με πάγια νομολογία (13), για να διαπιστωθεί κατά πόσο έχει δοθεί επιλεκτικό πλεονέκτημα με τη μη είσπραξη οφειλών και κατά πόσο το πλεονέκτημα θα μπορούσε να θεωρηθεί κρατική ενίσχυση για τους σκοπούς του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ, θα πρέπει να εξακριβωθεί ότι η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία δεν μπορούσε να αποκτήσει το πλεονέκτημα αυτό κάτω από κανονικές συνθήκες της αγοράς. Από την άποψη αυτή, το ουσιώδες ερώτημα που πρέπει να τεθεί είναι κατά πόσο η συμπεριφορά του κράτους ως πιστωτή στις δεδομένες συνθήκες θα μπορούσε να συγκριθεί με τη συμπεριφορά ενός συνετού ιδιώτη πιστωτή.

(51)

Οι ελληνικές αρχές δεν διευκρίνισαν εάν τα χρέη της εταιρείας προς το δημόσιο είχαν αναδιαταχθεί με την εφαρμογή κατάλληλων ποινών. Πράγματι, οι πληροφορίες που παρασχέθηκαν δεν είναι συγκεκριμένες. Αναφέρονται μόνο ποινές ή τόκοι ύψους 1,2 εκατ. EUR, που θα συνεπάγονταν επίσης επιτόκιο 7 %. Ακόμη και εάν πράγματι επρόκειτο για ποινή ή επιτόκιο που εφαρμόστηκε κατά την αναδιάταξη, φαίνεται να είναι χαμηλότερο από εκείνο που ίσχυε για οφειλέτες σε οικονομική κατάσταση παρόμοια με εκείνη της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας.

(52)

Επιπλέον, οι ελληνικές αρχές δεν ενημέρωσαν την Επιτροπή εάν η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία είχε τηρήσει προηγούμενες συμφωνίες αναδιάταξης. Σχετικά με το θέμα αυτό, η Επιτροπή παρατηρεί ότι η αναδιάταξη του 2009 εφαρμόστηκε επίσης για οφειλόμενο ποσό 2,8 εκατ. EUR από προηγούμενες αναδιατάξεις οφειλών. Η Επιτροπή παρατηρεί ότι αυτό θα μπορούσε να αποτελεί ένδειξη ότι οι προηγούμενες αναδιατάξεις οφειλών είχαν αποτύχει.

(53)

Για τους λόγους που προαναφέρθηκαν, η Επιτροπή έχει επιφυλάξεις για το κατά πόσο η συμπεριφορά των ελληνικών αρχών θα μπορούσε να συγκριθεί με εκείνη ενός συνετού ιδιώτη πιστωτή, δεδομένου ότι δεν διευκρινίστηκε η τυχόν εφαρμογή ποινής ή επιτοκίου, σε ύψος ίσο με εκείνο της αγοράς, και ότι η αναδιάταξη του 2009 εφαρμόστηκε παρά τις κατά τα φαινόμενα αποτυχημένες προηγούμενες συμφωνίες αναδιάταξης. Ακόμη και η ποινή ή το επιτόκιο του 7 % (βλ. παράγραφο 51 ανωτέρω), που κατά τα φαινόμενα εφαρμόστηκε, φαίνεται να είναι χαμηλότερο από εκείνο που θα ίσχυε για εταιρείες σε τόσο δεινή οικονομική κατάσταση όπως η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία.

(54)

Επιπλέον, ανεξαρτήτως του ύψους της ποινής που εφαρμόστηκε για την αναδιάταξη, η Επιτροπή έχει επιφυλάξεις για το εάν ένας ιδιώτης πιστωτής θα είχε δεχθεί οποιοδήποτε είδος αναδιάταξης καθώς η εταιρεία αντιμετώπιζε ήδη πολύ σοβαρά οικονομικά προβλήματα και είχε παύσει το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής της, με αποτέλεσμα να φαίνεται απίθανο το ενδεχόμενο μιας μεταγενέστερης εξόφλησης του χρέους.

(55)	Τέλος, η Επιτροπή έχει επιφυλάξεις κατά πόσο το μέτρο αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι ικανοποιεί το κριτήριο του ιδιώτη πιστωτή, αν εξετασθεί μεμονωμένα, δεδομένου ότι η εταιρεία τύγχανε ήδη κρατικής στήριξης με τη μορφή εγγύησης που φαίνεται ότι αποτελεί κρατική ενίσχυση.

(56)	Έτσι, η Επιτροπή θεωρεί ότι στο στάδιο αυτό η αναδιάταξη των χρεών ενδέχεται να έχει προσφέρει πλεονέκτημα στην εταιρεία κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ.

(57)	Όσον αφορά το κριτήριο της επιλεκτικότητας, τα ληξιπρόθεσμα χρέη της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας προς το Δημόσιο είχαν αναδιαταχθεί στο πλαίσιο μιας ad hoc απόφασης για την εταιρεία. Συνεπώς, ικανοποιείται το κριτήριο αυτό.

(58)	Τέλος, το κριτήριο της στρέβλωσης του ανταγωνισμού και του επηρεασμού των συναλλαγών μεταξύ των κρατών μελών ικανοποιείται με τον ίδιο τρόπο όπως και στην παράγραφο 38 ανωτέρω.

(59)	Σύμφωνα με τις ανωτέρω παρατηρήσεις, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι η αναδιάταξη των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων κοινωνικής ασφάλισης συνιστά κρατική ενίσχυση υπέρ της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ.

4.3. Παράνομη ενίσχυση

(60)	Σύμφωνα με το άρθρο 1 στοιχείο στ) του κανονισμού αριθ. 659/1999 του Συμβουλίου, της 22ας Μαρτίου 1999 για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του άρθρου 93 της συνθήκης ΕΚ (14), “παράνομη ενίσχυση” είναι μια νέα ενίσχυση η οποία εφαρμόζεται κατά παράβαση του άρθρου 108 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ.

(61)

Στην προκειμένη υπόθεση, τα μέτρα ενισχύσεων υπέρ της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας και των πιστωτριών τραπεζών της εφαρμόστηκαν από την Ελλάδα χωρίς να κοινοποιηθούν στην Επιτροπή και χωρίς να έχουν ληφθεί οι παρατηρήσεις της Επιτροπής σχετικά με αυτά ή να έχει εκδοθεί τελική απόφαση για τη συμβατότητα των μέτρων με την κοινή αγορά.

(62)	Κατά συνέπεια, η Επιτροπή θεωρεί στο παρόν στάδιο ότι τα υπό εξέταση μέτρα ενίσχυσης είναι παράνομα.

(63)

Όσον αφορά ειδικότερα την κρατική εγγύηση του Ιουνίου 2010 (μέτρο 3), η Επιτροπή θεωρεί στο παρόν στάδιο, ότι αυτή έχει παρασχεθεί. Πράγματι, η κρατική εγγύηση εγκρίθηκε με υπουργική απόφαση, δηλαδή με δεσμευτική πράξη του κράτους, η οποία επέτρεπε να πραγματοποιηθεί η πληρωμή του υποκείμενου δανείου με την εγγύηση του κράτους. Το γεγονός ότι, σύμφωνα με τις υποβληθείσες πληροφορίες, το υποκείμενο δάνειο δεν έχει ακόμη εκδοθεί, δεν μεταβάλλει τη νομική ισχύ της κρατικής εγγύησης, δεδομένου ότι η ενεργοποίηση του δανείου επαφίεται πλήρως στη διακριτική ευχέρεια των δικαιούχων, δηλαδή της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας και των πιστωτριών τραπεζών της.

4.4. Συμβατότητα των μέτρων ενίσχυσης

Επιλεξιμότητα της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας

(64)	Όπως αναφέρθηκε στις παραγράφους 7-8 ανωτέρω και αναλύεται λεπτομερέστερα στον πίνακα 1 που ακολουθεί, οι επιχειρηματικές και οικονομικές επιδόσεις της εταιρείας επιδεινώθηκαν σημαντικά κατά την περίοδο 2004-2009.

Πίνακας 1

Βασικά οικονομικά στοιχεία της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας (σε εκατ. EUR)

	2004	2005	2006	2007	2008	2009
Κύκλος εργασιών	154,3	97,5	64,6	74,7 (15)	30,6	4,5
ΚΠΦ	–89,6	–61,3	–49,3	–38,5	–62,4	–60,6
Συσσωρευμένες ζημίες	264,1	316	378,3	418,7	481	520,3 (16)
Εγγεγραμμένο κεφάλαιο	276,3	283,3	280,8	288,9	290,4	290,4 (16)
Ίδια κεφάλαια	95,2	35,7	32,9	4,6	49,1	111,5
Χρέος/ίδια κεφάλαια	281 %	692 %	829 %	6,243 %	– 561 %	– 280 %
Στοιχεία από τις οικονομικές καταστάσεις 2004-2009.

(65)

Με βάση αυτά τα οικονομικά στοιχεία, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η εταιρεία ήταν προβληματική κατά την έννοια του σημείου 10 των κατευθυντηρίων γραμμών για τη διάσωση και την αναδιάρθρωση προβληματικών επιχειρήσεων κατά το χρόνο που λήφθηκαν τα υπό εξέταση μέτρα υπέρ αυτής (περίοδος 2007-2010). Η Επιτροπή θεωρεί επίσης ότι η εταιρεία είναι προβληματική επί του παρόντος.

(66)

Ειδικότερα, όσον αφορά το σημείο 10 (α) των κατευθυντηρίων γραμμών, το εγγεγραμμένο κεφάλαιο της εταιρείας, όπως προκύπτει από τις οικονομικές καταστάσεις των ετών 2004-2009, δεν είχε απολεσθεί αλλά αυξηθεί την περίοδο 2004-2009. Ωστόσο, η Επιτροπή παρατηρεί ότι την ίδια περίοδο τα ίδια κεφάλαια της εταιρείας μειώθηκαν σε ελάχιστο επίπεδο (2007) ή έγιναν αρνητικά (2008 και 2009). Συγχρόνως, η εταιρεία δεν έλαβε κατάλληλα μέτρα για να αντιμετωπίσει τη μείωση των ιδίων κεφαλαίων της, όπως προβλέπεται στην ελληνική νομοθεσία (17). Τα μέτρα αυτά θα συνίσταντο είτε στην αύξηση του κεφαλαίου είτε στην κεφαλαιοποίηση των ζημιών, πράγμα που θα οδηγούσε στην εξάλειψη του εγγεγραμμένου κεφαλαίου. Φαίνεται ότι μόνο η δεύτερη περίπτωση θα ήταν εφικτή για την Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία, λόγω της κρίσιμης οικονομικής της κατάστασης (βλ. πίνακα 1 ανωτέρω) και των δυσχερειών πρόσβασής της σε χρηματοδότηση (βλ. παράγραφο 9 ανωτέρω). Βάσει των ανωτέρω, η Επιτροπή θεωρεί ότι η εταιρεία είχε στην ουσία απολέσει περισσότερο από το ήμισυ του εγγεγραμμένου κεφαλαίου της.

(67)	Επιπλέον, όσον αφορά το σημείο 10 γ), από το 2008 η εταιρεία πληρούσε, βάσει της ελληνικής νομοθεσίας, τις προϋποθέσεις υπαγωγής σε συλλογική πτωχευτική διαδικασία (18).

(68)	Τέλος, όσον αφορά το σημείο 11 των κατευθυντηρίων γραμμών, οι συνήθεις ενδείξεις μιας προβληματικής επιχείρησης όπως η αύξηση των ζημιών, η μείωση του κύκλου εργασιών και η συσσώρευση του χρέους, υπήρχαν τουλάχιστον από το 2004.

Ενίσχυση στην Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία

(69)	Στο μέτρο που τα μέτρα συνιστούν ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ, η συμβατότητά τους πρέπει να εξεταστεί βάσει των εξαιρέσεων που προβλέπονται στις παραγράφους 2 και 3 του εν λόγου άρθρου.

(70)	Είναι σαφές ότι οι εξαιρέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 107 παράγραφος 2 και στο άρθρο 107 παράγραφος 3, στοιχεία δ) και ε), δεν ισχύουν και δεν οι ελληνικές αρχές δεν τις επικαλέστηκαν.

(71)

Η Επιτροπή πρέπει επίσης να εξετάσει κατά πόσο ορισμένα από τα επίμαχα μέτρα θα ήταν συμβατά βάσει των κανόνων για την αντιμετώπιση της κρίσης που προβλέπονται στο Προσωρινό Πλαίσιο (19). Ωστόσο, η Επιτροπή παρατηρεί ότι η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία ήταν σαφώς προβληματική επιχείρηση πριν την 1η Ιουλίου 2008 και, συνεπώς, δεν είναι επιλέξιμη για τη χορήγηση ενίσχυσης βάσει του Προσωρινού Πλαισίου.

(72)

Η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία ήταν προβληματική επιχείρηση κατά τον χρόνο που λήφθηκαν τα μέτρα για τη στήριξή της (βλ. παραγράφους 8-9 και 64-68 ανωτέρω), και συνεπώς η συμβατότητα των μέτρων ενίσχυσης μπορεί να αξιολογηθεί μόνο βάσει των κατευθυντηρίων γραμμών διάσωσης και αναδιάρθρωσης (δηλαδή βάσει του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ της ΣΛΕΕ).

(73)

Πρώτον, η Επιτροπή έχει επιφυλάξεις για το κατά πόσο τα μέτρα θα μπορούσαν να θεωρηθούν συμβατά ως ενισχύσεις διάσωσης. Στο παρόν στάδιο, η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να αποφανθεί αν τα μέτρα περιορίζονται στο ελάχιστο αναγκαίο, αν δικαιολογούνται λόγω σοβαρών κοινωνικών προβλημάτων και αν προκαλούν αθέμιτα δυσμενείς δευτερογενείς συνέπειες για άλλα κράτη μέλη. Επιπλέον, οι εγγυήσεις του 2007 και του 2010 δεν έχουν περιορισμένη διάρκεια 6 μηνών. Η αναδιάταξη του χρέους, που είναι συγκρίσιμη με δάνειο, έχει και αυτή διάρκεια μεγαλύτερη της περιόδου των 6 μηνών που επιτρέπεται για τις ενισχύσεις διάσωσης.

(74)

Δεύτερον, η Επιτροπή παρατηρεί ότι κανένα από τα μέτρα δεν φαίνεται να είναι συμβατό ούτε ως ενίσχυση αναδιάρθρωσης. Στο παρόν στάδιο, η θέσπιση αυτών των μέτρων ενίσχυσης δεν φαίνεται να είχε εξαρτηθεί από την εφαρμογή σχεδίου αναδιάρθρωσης που θα εξασφάλιζε την αποκατάσταση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας της επιχείρησης. Πράγματι, βάσει των στοιχείων που είναι διαθέσιμα επί του παρόντος, δεν υπήρχε τέτοιο σχέδιο, και όλες οι προσπάθειες αναδιάρθρωσης είχαν αποτύχει, σε βαθμό που πρακτικά η λειτουργία της εταιρείας είχε σταματήσει και είχε τεθεί εκτός χρηματιστηρίου. Παρά αυτήν την αποτυχία της αναδιάρθρωσης, το κράτος συνέχισε να παρέχει κεφάλαια κίνησης στην Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία. Συνεπώς, στο παρόν στάδιο η Επιτροπή θεωρεί ότι τα μέτρα ενίσχυσης στο σύνολό τους αποτελούν απλώς ενισχύσεις λειτουργίας χωρίς καμία προαπαιτούμενη αξιόπιστη αναδιάρθρωση.

(75)

Επίσης, η Επιτροπή έχει αμφιβολίες αν η εταιρεία έλαβε οποιαδήποτε σημαντική χρηματοδότηση για τις πράξεις της η οποία θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ίδια συμμετοχή χωρίς ενίσχυση. Τέλος, η Επιτροπή έχει αμφιβολίες για το αν εφαρμόστηκαν οποιαδήποτε αντισταθμιστικά μέτρα κατά την έννοια των κατευθυντηρίων γραμμών διάσωσης και αναδιάρθρωσης.

(76)	Όσον αφορά την επιλεξιμότητα της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας για ενισχύσεις αναδιάρθρωσης, η Επιτροπή σημειώνει ότι η εταιρεία λάμβανε ενισχύσεις λειτουργίας τουλάχιστον από το 2007, έτος κατά το οποίο αντιμετώπιζε ήδη δυσχέρειες.

(77)

Στο παρόν στάδιο, η Επιτροπή θεωρεί ότι το ανωτέρω γεγονός (βλ. παράγραφο 76) φαίνεται να αντιβαίνει την αρχή της “εφάπαξ ενίσχυσης”, πράγμα που αποτελεί ένδειξη ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η εταιρεία έχουν επαναλαμβανόμενο χαρακτήρα και ότι τα μέτρα ενίσχυσης υπέρ της εταιρείας έχουν οδηγήσει σε νοθεύσεις του ανταγωνισμού που είναι αντίθετες προς το κοινό συμφέρον. Επιπλέον, η Επιτροπή κρίνει ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι η αναδιάρθρωση θα πρέπει να θεωρηθεί ως συνεχής και αδιάλειπτη διαδικασία, δεδομένου ότι τα μέτρα ενίσχυσης του 2007, 2009 και 2010 χορηγήθηκαν επί σειρά ετών και δεν υπήρχε το προαπαιτούμενο ενός ενιαίου σχεδίου αναδιάρθρωσης ή στρατηγικής ικανής να αποκαταστήσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της επιχείρησης.

(78)	Με βάση τις ανωτέρω παρατηρήσεις, η Επιτροπή θεωρεί στο παρόν στάδιο ότι δεν έχει τηρηθεί η αρχή της “εφάπαξ ενίσχυσης”.

(79)	Τέλος, η Επιτροπή δεν έχει υπόψη της άλλο σύνολο κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις, το οποίο να καθιστά την εικαζόμενη ενίσχυση συμβατή με τη ΣΛΕΕ.

(80)	Κατά συνέπεια, βάσει της προκαταρκτικής εξέτασης του μέτρου και των πληροφοριών που υποβλήθηκαν, στο παρόν στάδιο, η Επιτροπή έχει αμφιβολίες ως προς τη συμβατότητα του μέτρου με τους κανόνες της ΕΕ σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις.

Ενίσχυση στις πιστώτριες τράπεζες

(81)

Η ενίσχυση στις πιστώτριες τράπεζες αποσκοπούσε στη μείωση του ανοίγματός τους έναντι της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας, δηλαδή στη διατήρηση των εσόδων (κεφάλαιο συν τόκοι) που προέρχονταν από δάνεια προς την εταιρεία. Συνεπώς, φαίνεται ότι οι πιστώτριες τράπεζες έλαβαν επίσης ενίσχυση λειτουργίας. Οι ενισχύσεις λειτουργίας κανονικά απαγορεύονται και μπορούν να χορηγηθούν μόνο κατ’ εξαίρεση εφόσον δικαιολογούνται λόγω της συμβολής τους στην περιφερειακή ανάπτυξη και της φύσης τους και εφόσον το ύψος τους είναι ανάλογο προς τα προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν. Η επιχειρηματολογία της Ελλάδας δεν στηρίχθηκε σε τέτοιου είδους περιστάσεις.

(82)	Επιπλέον, οι πιστώτριες τράπεζες της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας δεν ήταν προβληματικές και, συνεπώς, δεν είναι επιλέξιμες για ενισχύσεις διάσωσης και/ή αναδιάρθρωσης.

(83)	Η Επιτροπή δεν έχει υπόψη της άλλο σύνολο κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις, το οποίο θα δικαιολογούσε τέτοιου είδους ενισχύσεις λειτουργίας στις πιστώτριες τράπεζες στην εξεταζόμενη υπόθεση.

5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

(84)

Λαμβάνοντας υπόψη τις ανωτέρω παρατηρήσεις, η Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει τη διαδικασία του άρθρου 108 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ όσον αφορά τα μέτρα κρατικών εγγυήσεων του Μαΐου 2007 και του Ιουνίου 2010, καθώς και την αναδιάταξη των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων από ασφαλιστικές εισφορές και καλεί την Ελλάδα να υποβάλει τις παρατηρήσεις της και να παράσχει όλες τις απαιτούμενες πληροφορίες για την αξιολόγηση της ενίσχυσης εντός ενός μηνός από την παραλαβή της παρούσας. Ειδικότερα, η Ελλάδα καλείται να παράσχει τις ακόλουθες πληροφορίες:

—	την πιστοληπτική διαβάθμιση της εταιρείας κατά το χρόνο παροχής των δύο εγγυήσεων·

—	την αγοραία τιμή για παρόμοιες εγγυήσεις προς εταιρείες σε συγκρίσιμη οικονομική κατάσταση κατά τον χρόνο παροχής των δύο εγγυήσεων·

—	το επιτόκιο το οποίο θα έπρεπε να καταβάλει η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία χωρίς τις δύο εγγυήσεις·

—	το επιτόκιο του κοινοπρακτικού δανείου που καλύπτεται από την εγγύηση του 2010·

—	την ενδεχόμενη ποινή που εφαρμόστηκε, κατά την αναδιάταξη του 2009 των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων από ασφαλιστικές εισφορές της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας·

—	εάν είχαν εφαρμοστεί προηγούμενες αναδιατάξεις υποχρεώσεων από ασφαλιστικές εισφορές για την Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία και εάν είχαν τηρηθεί από την εταιρεία.

(85)	Η Επιτροπή καλεί τις ελληνικές αρχές να διαβιβάσουν αμέσως αντίγραφο της παρούσας επιστολής στους πιθανούς αποδέκτες της ενίσχυσης.

(86)	Η Επιτροπή υπενθυμίζει στην Ελλάδα το ανασταλτικό αποτέλεσμα του άρθρου 108 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ και εφιστά την προσοχή της στο άρθρο 14 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999 του Συμβουλίου, που προβλέπει ότι κάθε παράνομη ενίσχυση μπορεί να ανακτηθεί.

(87)

Η Επιτροπή προειδοποιεί την Ελλάδα ότι θα ενημερώσει τα ενδιαφερόμενα μέρη με τη δημοσίευση της παρούσας επιστολής και περίληψής της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα ενημερώσει επίσης τα ενδιαφερόμενα μέρη στις χώρες ΕΖΕΣ οι οποίες έχουν υπογράψει τη συμφωνία ΕΟΧ, με δημοσίευση ανακοίνωσης στο συμπλήρωμα ΕΟΧ της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα ενημερώσει την Εποπτεύουσα Αρχή της ΕΖΕΣ αποστέλλοντας αντίγραφο της παρούσας επιστολής. Όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη θα κληθούν να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους εντός ενός μηνός από την ημερομηνία της δημοσίευσης αυτής.«

(1) Από 1ης Δεκεμβρίου 2009, τα άρθρα 87 και 88 της συνθήκης ΕΚ έχουν γίνει, αντιστοίχως, τα άρθρα 107 και 108 της ΣΛΕΕ. Οι δύο σειρές διατάξεων είναι ουσιαστικά ταυτόσημες. Για τους σκοπούς της παρούσας απόφασης οι αναφορές στα άρθρα 107 και 108 της ΣΛΕΕ νοούνται ως αναφορές στα άρθρα 87 και 88 της συνθήκης ΕΚ, κατά περίπτωση.

(2) Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 659/1999 του Συμβουλίου της 22ας Μαρτίου 1999 για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του άρθρου 93 (νυν άρθρου 88) της συνθήκης ΕΚ, ΕΕ L 83 της 27.3.1999, σ. 1-9.

(3) Κέρδη προ φόρων (καθαρά κέρδη).

(4) Βάσει του άρθρου 47 του ελληνικού Νόμου 2190/1920, σε περίπτωση που το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων της εταιρείας γίνει κατώτερο από το 50 % του μετοχικού κεφαλαίου, η γενική συνέλευση των μετόχων πρέπει να αποφασίσει (εντός 6 μηνών από τη λήξη της χρήσης) τη λύση της εταιρείας ή την υιοθέτηση άλλου μέτρου.

(5) Όπως αναφέρεται στις οικονομικές εκθέσεις και τους δικτυακούς τόπους των τραπεζών.

(6) Περιλαμβανομένου φόρου 0,6 %, που εφαρμόζεται σε όλα τα δάνεια στην Ελλάδα (εκτός των στεγαστικών και των αγροτικών δανείων, για τα οποία ο φόρος είναι 0,12 %).

(7) Αναφέρεται στη σελίδα 7 της ετήσιας οικονομικής έκθεσης του 2008 της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας.

(8) Αναφέρεται στη σελίδα 11 της οικονομικής έκθεσης του 2009 της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας.

(9) Αναφέρεται στη σελίδα 5 της επιστολής των ελληνικών αρχών που υπεβλήθη στις 22 Φεβρουαρίου 2010.

(10) ΕΕ C 244 της 1.10.2004, σ. 2.

(11) ΕΕ C 155 της 20.6.2008, σ. 10.

(12) ΕΕ C 14 της 19.1.2008, σ. 6.

(13) Βλ. π.χ. απόφαση της 29ης Απριλίου 199 στην υπόθεση C-342/96 Ισπανία κατά Επιτροπής, Συλλογή 1999, σ. I-2459 απόφαση της 11ης Ιουλίου 2002 στην υπόθεση T-152/99 HAMSA κατά Επιτροπής, Συλλογή 2002, σ. II-3049 απόφαση της 29ης Ιουνίου 1999 στην υπόθεση C-256/97 DM Transport, Συλλογή 1999, σ. I-3913.

(14) ΕΕ L 83 της 27.3.1999, σ. 1.

(15) Αύξηση λόγω υψηλότερων κεφαλαίων που επέτρεπαν τη λειτουργία περισσότερων εργοστασίων.

(16) Σεπτέμβριος 2009.

(17) Βλ. ανωτέρω υποσημείωση 4.

(18) Πρβλ. υποσημείωση 15.

(19) Ανακοίνωση της Επιτροπής — Προσωρινό κοινοτικό πλαίσιο για τη λήψη μέτρων κρατικής ενίσχυσης με σκοπό να στηριχθεί η πρόσβαση στη χρηματοδότηση κατά τη διάρκεια της τρέχουσας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης, ΕΕ C 16 της 22.1.2009, σ. 1, όπως τροποποιήθηκε με την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την τροποποίηση του προσωρινού κοινοτικού πλαισίου για τη λήψη μέτρων κρατικής ενίσχυσης με σκοπό να στηριχθεί η πρόσβαση στη χρηματοδότηση κατά τη διάρκεια της τρέχουσας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης, ΕΕ C 303 της 15.12.2009, σ. 6.

		ISSN 1725-2393 doi:10.3000/17252393.C_2010.357.dan
Den Europæiske Unions Tidende		C 357

Dansk udgave	Meddelelser og oplysninger	53. årgang 30. december 2010

	II Meddelelser
	MEDDELELSER FRA DEN EUROPÆISKE UNIONS INSTITUTIONER, ORGANER, KONTORER OG AGENTURER
	Europa-Kommissionen
2010/C 357/03	Godkendelse af statsstøtte i henhold til artikel 107 og 108 i TEUF — Tilfælde, mod hvilke Kommissionen ikke gør indsigelse ( 1 )	12

2010/C 357/04	Ingen indsigelse mod en anmeldt fusion (Sag COMP/M.6023 — Schweizerische Post/Österreichische Post/JV) ( 1 )	16

	V Øvrige meddelelser
	PROCEDURER VEDRØRENDE GENNEMFØRELSEN AF KONKURRENCEPOLITIKKEN
	Europa-Kommissionen
2010/C 357/06	Statsstøtte — Grækenland — Statsstøtte C 27/10 (ex NN 6/09) — Statsstøtte til United Textiles SA — Opfordring til at fremsætte bemærkninger efter artikel 108, stk. 2, i traktaten om Den Europæiske Unions funktionsmåde ( 1 )	18

2010/C 357/07	Anmeldelse af en planlagt fusion (Sag COMP/M.6041 — PAI/Gecos/Nuance) — Behandles eventuelt efter den forenklede procedure ( 1 )	28

2010/C 357/08	Anmeldelse af en planlagt fusion (Sag COMP/M.6107 — Platinum Equity/Nampak Paper Holdings) — Behandles eventuelt efter den forenklede procedure ( 1 )	29

2010/C 357/09	Anmeldelse af en planlagt fusion (Sag COMP/M.6070 — Predica/Generali Vie/Europe Avenue) — Behandles eventuelt efter den forenklede procedure ( 1 )	30

2010/C 357/10	Anmeldelse af en planlagt fusion (Sag COMP/M.6100 — Gilde/Parcom/Gamma) — Behandles eventuelt efter den forenklede procedure ( 1 )	31

Godkendelsesdato	27.10.2010
Referencenummer til statsstøtte	N 326/10
Medlemsstat	Polen
Region	Regiony wymienone w Rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 10 sierpnia 2010 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie gmin i miejscowości, w których stosuje się szczególne zasady odbudowy, remontow i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu (Dz. U. nr 144, poz. 969)
Titel (og/eller modtagerens navn)	Program pomocy dotyczący zrekompensowania przedsiębiorstwom szkód spowodowanych przez powodzie w Polsce w 2010 r.
Retsgrundlag	Ustawa z dnia 12 sierpnia 2010 r. o wspieraniu przedsiębiorców dotkniętych skutkami powodzi z 2010 r.
Foranstaltningstype	Støtteprogram
Formål	Skadeserstatninger i forbindelse med naturkatastrofer eller andre usædvanlige begivenheder
Støtteform	Lavtforrentede lån
Rammebeløb	Samlet forventet støtteydelse 100 mio. PLN
Støtteintensitet	100 %
Varighed	indtil 31.12.2012
Økonomisk sektor	Ikke sektorspecifik
Navn og adresse på den myndighed, der yder støtten	Fundusze pożyczkowe Brak możliwości podania jednego adresu, gdyż pomoc będzie udzielana przez wybrane w drodze konkursu regionalne i lokalne fundusze pożyczkowe (w Polsce jest ich aktualnie ok. 70)
Andre oplysninger	—

Godkendelsesdato	8.11.2010
Referencenummer til statsstøtte	N 392/10
Medlemsstat	Spanien
Region	—
Titel (og/eller modtagerens navn)	Reestructuración de Cajasur
Retsgrundlag	El artículo 7 del Real Decreto Ley 9/2009 de 26 de junio, sobre restructuración bancaria y reforzamiento de los recursos propios de la entidades de crédito
Foranstaltningstype	Individuel støtte
Formål	Løsning af et alvorligt problem i økonomien
Støtteform	Direkte støtte
Rammebeløb	Samlet forventet støtteydelse 392 mio. EUR
Støtteintensitet	—
Varighed	1.1.2011-31.12.2015
Økonomisk sektor	Finansieringsvirksomhed
Navn og adresse på den myndighed, der yder støtten	Ministerio español de Hacienda
Andre oplysninger	—

Informationsnummer	Indhold	Side
	I Beslutninger og resolutioner, henstillinger og udtalelser
	UDTALELSER
	Den Europæiske Tilsynsførende for Databeskyttelse
2010/C 357/01	Udtalelse fra Den Europæiske Tilsynsførende for Databeskyttelse om forslag til Europa-Parlamentets og Rådets forordning om ændring af Rådets forordning (EF) nr. 2007/2004 om oprettelse af et europæisk agentur for forvaltning af det operative samarbejde ved EU-medlemsstaternes ydre grænser (Frontex)	1

2010/C 357/02	Udtalelse fra Den Europæiske Tilsynsførende for Databeskyttelse om meddelelse fra Kommissionen om den globale tilgang til overførsel af passageroplysninger (PNR) til tredjelande	7

	IV Oplysninger
	OPLYSNINGER FRA DEN EUROPÆISKE UNIONS INSTITUTIONER, ORGANER, KONTORER OG AGENTURER
	Europa-Kommissionen
2010/C 357/05	Euroens vekselkurs	17

	Valuta	Kurs
USD	amerikanske dollar	1,3136
JPY	japanske yen	107,99
DKK	danske kroner	7,4528
GBP	pund sterling	0,85390
SEK	svenske kroner	8,9885
CHF	schweiziske franc	1,2483
ISK	islandske kroner
NOK	norske kroner	7,8090
BGN	bulgarske lev	1,9558
CZK	tjekkiske koruna	25,263
EEK	estiske kroon	15,6466
HUF	ungarske forint	279,40
LTL	litauiske litas	3,4528
LVL	lettiske lats	0,7097
PLN	polske zloty	3,9667
RON	rumænske leu	4,2986
TRY	tyrkiske lira	2,0545
AUD	australske dollar	1,2975
CAD	canadiske dollar	1,3155
HKD	hongkongske dollar	10,2225
NZD	newzealandske dollar	1,7272
SGD	singaporeanske dollar	1,7042
KRW	sydkoreanske won	1 500,57
ZAR	sydafrikanske rand	8,7855
CNY	kinesiske renminbi yuan	8,6976
HRK	kroatiske kuna	7,3848
IDR	indonesiske rupiah	11 822,75
MYR	malaysiske ringgit	4,0518
PHP	filippinske pesos	57,601
RUB	russiske rubler	39,9949
THB	thailandske bath	39,628
BRL	brasilianske real	2,2127
MXN	mexicanske pesos	16,2676
INR	indiske rupee	59,1550


	(1) EØS-relevant tekst