Zasady dotyczące ustawowych badań sprawozdań finansowych jednostek interesu publicznego

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Rozporządzenie określa następujące warunki prowadzenia ustawowych kontroli jednostek interesu publicznego:

Struktury wynagrodzeń

• Wynagrodzenia z tytułu świadczenia dozwolonych usług niebędących badaniem sprawozdań finansowych przez okres co najmniej trzech kolejnych lat powinny być ograniczone do najwyżej 70% średniego wynagrodzenia płaconego w trzech kolejnych ostatnich latach z tytułu badań ustawowych.
• Ponadto wyłącza się atestację sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju z obliczania limitu dotyczącego wynagrodzenia za inne usługi, które może uzyskać biegły rewident.
• Biegli rewidenci lub firmy audytorskie składają oświadczenie komitetowi ds. audytu² jeżeli otrzymali ponad 15% całkowitego wynagrodzenia od pojedynczej jednostki interesu publicznego za każde z trzech ostatnich kolejnych lat, co pozwala określić zagrożenia dla ich niezależności oraz zastosowane zabezpieczenia.

Zakaz świadczenia usług niebędących badaniem sprawozdań finansowych

• Rewidenci przeprowadzający ustawowe badania jednostki interesu publicznego nie muszą świadczyć wielu usług niebędących badaniem sprawozdań finansowych, takich jak doradztwo podatkowe i prawne lub przygotowywanie dokumentacji rachunkowej, na rzecz przedsiębiorstwa, jednostki dominującej lub jednostek zależnych, podczas przeprowadzania badania lub w trakcie poprzedniego roku obrotowego. Na tej liście znajdują się również usługi konsultingowe w zakresie przygotowywania raportów zrównoważonego rozwoju.
• Państwa członkowskie Unii Europejskiej mogą złagodzić pewne ograniczenia lub zakazać świadczenia innych usług w zależności od ich wpływu na niezależność rewidenta.
• Rewidenci przeprowadzający ustawowe badania mogą świadczyć usługi niebędące badaniem sprawozdań finansowych, które nie zostały wyraźnie zakazane, z zastrzeżeniem zatwierdzenia przez komitet ds. audytu.

Przygotowanie do badań ustawowych

• Przed przyjęciem lub kontynuacją zlecenia na przeprowadzenie badania ustawowego jednostki interesu publicznego rewidenci muszą:
  • dopilnować, aby wymogi dotyczące niezależności zostały spełnione;
  • przekazują co roku komitetowi ds. audytu pisemne potwierdzenie, że firma, partnerzy i kadra kierownicza wyższego szczebla są niezależni od jednostki interesu publicznego;
  • omawiają z komitetem ds. audytu zagrożenia dla własnej niezależności oraz stosowane zabezpieczenia.

Nieprawidłowości

• Rewidenci:
  • muszą poinformować daną jednostkę, jeśli podejrzewają, że doszło do oszustwa lub nieprawidłowości finansowych, a następnie zwrócić się do niej o podjęcie niezbędnych działań – jeśli jednostka tego nie zrobi, rewidenci muszą powiadomić o tym odpowiednie organy;
  • bezzwłocznie zgłaszają właściwym organom przypadki niezgodnych z prawem zachowań stwierdzonych podczas badania, zagrożenia lub wątpliwości dotyczące prawidłowego funkcjonowania jednostki interesu publicznego lub decyzję o odmowie wydania opinii z badania lub o wydaniu negatywnej opinii lub opinii z zastrzeżeniami;
  • zgłaszają nieprawidłowości w zakresie prac związanych z weryfikacją raportów jednostek interesu publicznego dotyczących zrównoważonego rozwoju.

Sprawozdania z badania

• Biegli rewidenci przekazują komitetowi ds. audytu sprawozdanie z badania oraz dodatkowe sprawozdanie. Każde sprawozdanie podlega kontroli zapewnienia jakości zanim zostanie opublikowane.
• Sprawozdanie z badania, sformułowane w sposób jasny i jednoznaczny, między innymi zawiera opis stwierdzonych znaczących rodzajów ryzyka oraz reakcji biegłego rewidenta na te rodzaje ryzyka, a także najważniejszych spostrzeżeń.
• Dodatkowe sprawozdanie zawiera bardziej szczegółowe informacje dla komitetu ds. audytu, takie jak zakres i termin badania oraz zastosowaną metodykę.

Dodatkowe wymogi dotyczące biegłych rewidentów

• Dodatkowe wymogi dotyczące biegłych rewidentów to:
  • publikacja rocznego sprawozdania dotyczącego przejrzystości, dostępnego na stronie internetowej biegłego rewidenta przez co najmniej pięć lat, które zawiera szczegółowe informacje na temat danego przedsiębiorstwa i jego działalności;
  • coroczne przedstawianie właściwemu organowi informacji na temat wysokości przychodów uzyskanych od jednostek interesu publicznego w podziale na przychody z tytułu badań ustawowych i z tytułu różnych usług niebędących badaniem sprawozdań finansowych;
  • przechowywanie dokumentów i informacji określonych w rozporządzeniu przez co najmniej 5 lat.

Powołanie biegłych rewidentów lub firm audytorskich przez jednostki interesu publicznego

• Walne zgromadzenie wspólników lub członków jednostki interesu publicznego powołuje biegłego rewidenta na podstawie rekomendacji komitetu ds. audytu. Wiąże się to z co najmniej dwoma możliwościami wyboru i wymaga wyjaśnienia, dlaczego jedna z nich jest wyborem preferowanym.
• Jednostka interesu publicznego może zaprosić dowolnych biegłych rewidentów lub firmy audytorskie do składania ofert, a procedura przetargowa nie powinna wykluczać z udziału małych firm, które uzyskały mniej niż 15% swojego całkowitego wynagrodzenia z tytułu badań od jednostek interesu publicznego w poprzednim roku kalendarzowym.
• Jednostka interesu publicznego powołuje biegłego rewidenta początkowo na okres 1 roku i maksymalnie na okres 10 lat, który może zostać wydłużony do 20 lat w przypadku procedury przetargowej i 24 lat w przypadku, gdy spółka jest badana przez co najmniej dwie firmy audytorskie.
• Zanim biegły rewident będzie mógł ponownie przeprowadzić badanie tego samego przedsiębiorstwa musi upłynąć okres czterech lat.
• Biegli rewidenci przekazują nowemu biegłemu rewidentowi lub firmie audytorskiej dokumentację z badania zawierającą wszystkie istotne informacje oraz najnowsze badanie.

Nadzór nad biegłymi rewidentami i firmami audytorskimi

• Państwa członkowskie UE wyznaczają organy odpowiedzialne za nadzorowanie biegłych rewidentów i firmy audytorskie przeprowadzające badanie ustawowe jednostek interesu publicznego. Organy:
  • są niezależne od biegłych rewidentów i firm audytorskich;
  • przestrzegają tajemnicy zawodowej;
  • nie mogą ingerować w treść sprawozdań z badania;
  • posiadają wszystkie uprawnienia nadzorcze i dochodzeniowe, w tym uprawnienia do uzyskania dostępu do danych i prowadzenia kontroli firm audytorskich, same lub we współpracy z innymi organami, lub z pomocą organów wymiaru sprawiedliwości;
  • ustanawiają i wdrażają skuteczny system zapewniania jakości badań sprawozdań finansowych;
  • przestrzegają jasnych zasad dotyczących powoływania inspektorów i ich działalności;
  • monitorują zmiany na rynku świadczenia usług w zakresie badań ustawowych na rzecz jednostek interesu publicznego, w szczególności wyniki działania komitetów ds. audytu, poziomy koncentracji rynku na szczeblu konkretnych sektorów oraz wszelkie uchybienia firm audytorskich;
  • były zobowiązane do publikacji do dnia 17 czerwca 2016 roku, a następnie co trzy lata, sprawozdań na temat zmian na rynku. Na podstawie tych sprawozdań Komisja Europejska opublikuje wspólne sprawozdanie na temat tych zmian na szczeblu UE;
  • publikują roczne sprawozdania z działalności, programy prac i oceny systemu zapewniania jakości;
  • współpracują z innymi organami w pozostałych państwach członkowskich, zwłaszcza w zakresie kontroli zapewnienia jakości, dochodzeń i kontroli na miejscu;
  • mogą wymieniać informacje z partnerami w państwach niebędących członkami UE, jeśli zostaną spełnione określone warunki.
• Na mocy rozporządzenia ustanawia się Komitet Europejskich Organów Nadzoru Audytowego (KEONA), który:
  • składa się z jednego przedstawiciela wysokiego szczebla z każdego organu krajowego i jednego przedstawiciela z Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych;
  • udziela porad Komisji i organom krajowym, zapewnia techniczną wiedzę fachową, pełni rolę koordynującą i wspiera wymianę informacji, wiedzy fachowej i najlepszych praktyk;
  • może ustanawiać podgrupy w celu analizowania określonych kwestii – zarówno stałe, jak i tymczasowe.

Pojedynczy europejski punkt dostępu

Rozporządzenie zmieniające (UE) 2023/2869 włącza do rozporządzenia (UE) nr 537/2014 nowy artykuł dotyczący dostępności informacji o europejskim pojedynczym punkcie dostępowym (ESAP), ustanowionym na mocy rozporządzenia (UE) 2023/2859 – zob. streszczenie. ESAP zapewni dostęp do publicznych danych finansowych na temat przedsiębiorstw i produktów inwestycyjnych z UE i informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem. Od dnia 10 stycznia 2030 roku, podając do wiadomości publicznej sprawozdania dotyczące przejrzystości wymagane na podstawie rozporządzenia (UE) nr 537/2014, akt zmieniający wymaga, aby biegły rewident lub przedsiębiorstwo przekazali te informacje w tym samym czasie odpowiedniemu organowi zbierającemu w celu udostępnienia ich w ESAP. Rozporządzenie zmieniające określa również warunki (w kontekście cyfryzacji informacji), które muszą spełniać dokumenty zawierające te informacje.

Środki przejściowe

• Od dnia 17 czerwca 2020 roku jednostka interesu publicznego nie może przedłużyć umowy z danym biegłym rewidentem lub daną firmą audytorską, jeżeli po wejściu w życie niniejszego rozporządzenia ten biegły rewident lub ta firma audytorska świadczą usługi w zakresie badań na rzecz tej jednostki interesu publicznego od co najmniej 20 kolejnych lat.
• Od dnia 17 czerwca 2023 r. te same ograniczenia mają zastosowanie, jeżeli usługi te są świadczone od co najmniej 11 kolejnych lat, jednak krócej niż od 20 kolejnych lat.

Rozporządzenie uchyla decyzję Komisji 2005/909/WE.