Głosowanie większością kwalifikowaną oraz zwykła procedura ustawodawcza

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Nowe obszary polityki podlegające głosowaniu większością kwalifikowaną

Głosowanie większością kwalifikowaną stanowi obecnie najpowszechniejszą formę głosowania w Radzie i jest stosowane do podejmowania większości decyzji. Przyjęcie traktatu lizbońskiego spowodowało zastąpienie zasady jednogłośności większością kwalifikowaną w szeregu nowych obszarów, wśród których znajdują się:

• działania w zakresie ochrony granic, azylu i imigracji,
• współpraca sądowa w sprawach cywilnych i harmonizacja w obszarze prawa karnego w definiowaniu np. przestępstw i sankcji kryminalnych, zwłaszcza w obszarze poważnej przestępczości (np. terroryzmu, handlu ludźmi, wykorzystywania seksualnego kobiet i dzieci, handlu narkotykami, prania brudnych pieniędzy),
• współpraca policji;
• stworzenie europejskich praw własności intelektualnej w celu zapewnienia jednorodnej ochrony praw własności intelektualnej w całej UE;
• Europejska przestrzeń badawcza i europejska polityka kosmiczna;
• energia;
• pomoc humanitarna;
• środki promocji sportu i kultury,
• niektóre aspekty polityki handlowej UE (tzn. w obszarach kultury i usług audiowizualnych, usług społecznych, edukacyjnych lub opieki zdrowotnej, a także w przyjmowaniu przepisów wewnętrznych).

Jednogłośność jest jednak wciąż stosowana w obszarach wrażliwych, takich jak:

• przyjmowanie unijnych wieloletnich ram finansowych;
• harmonizacja podatkowa (podatki bezpośrednie)
• pomoc społeczna i opieka społeczna,
• transgraniczne aspekty prawa rodzinnego,
• wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa.

Oprócz tego, zgodę na przystąpienie nowych krajów do UE i zmiany w traktatach muszą wyrazić wszystkie państwa członkowskie.

Szersze zastosowanie zwykłej procedury ustawodawczej

Traktat lizboński dodaje kolejne 40 podstaw prawnych (obszarów polityk opartych na artykułach traktatu), zwłaszcza w aspekcie sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa, a także rolnictwa w zakresie zwykłej procedury ustawodawczej, zwanej uprzednio procedurą współdecydowania. Procedura ta ma obecnie zastosowanie do większości spraw, wobec których Rada podejmuje decyzje na postawie kwalifikowanej większości.

Zmiany

Na przestrzeni lat nastąpiły pewne zmiany dotyczące głosowania większością kwalifikowaną, zwłaszcza w obszarze współpracy sądowej w sprawach karnych (art. 82 i 83 TFUE) oraz opieki społecznej dla pracowników migrujących (art. 48 TFUE).

W tych obszarach traktat lizboński wprowadza klauzule odstąpienia umożliwiające odstępstwo od zwykłej procedury ustawodawczej, jeśli dane państwo członkowskie uzna, że podstawowe zasady jego systemu zabezpieczeń społecznych lub systemu prawa karnego są zagrożone przez przyjmowane ustawodawstwo.

Traktat lizboński wprowadził także klauzule pomostowe umożliwiające „przejście” z głosowania jednomyślnego do głosowania kwalifikowaną większością w celu przyjęcia aktu w danym obszarze.