Metody pobierania i analizy próbek do celów kontroli poziomów niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Wspomniane sześć rozporządzeń odnosi się do rozporządzenia (UE) 2017/625 w sprawie przepisów dotyczących łańcucha rolno-spożywczego, w tym kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych przeprowadzanych w celu zapewnienia stosowania prawa żywnościowego i paszowego. W artykule 34 rozporządzenia (UE) 2017/625 określono zasady stosowania metod pobierania próbek i analizy do celów kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych. Rozporządzenie (UE) 2017/625 uchyliło i zastąpiło rozporządzenie (WE) nr 882/2004 w 2019 roku.

Rozporządzenie (WE) nr 1882/2006 ustanawia metody pobierania próbek i analizy do celów urzędowej kontroli poziomów azotanów w szpinaku, sałacie, sałacie lodowej, żywności dla niemowląt i przetworzonej żywności na bazie zbóż dla niemowląt i małych dzieci.

Rozporządzenie (WE) nr 333/2007 ustanawiające metody pobierania próbek i analizy poziomów pierwiastków śladowych i zanieczyszczeń procesowych w środkach spożywczych.

• Pierwiastki śladowe i zanieczyszczenia procesowe mogą być obecne w żywności wskutek zanieczyszczenia środowiska lub migracji z opakowań. Substancje te mogą także trafić do łańcucha dostaw na etapie przetwarzania i ulegać biokumulacji w ludzkich tkankach.
• Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) są obecne w żywności wskutek zanieczyszczenia środowiska lub migracji z opakowań; mogą także trafić do łańcucha dostaw na etapie przetwarzania.
• Ołów, arsen, kadm, rtęć i nadchloran są obecne w żywności głównie wskutek zanieczyszczenia środowiska lub procesów przemysłowych, jednak mogą tam trafić również za pośrednictwem niektórych rodzajów materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Cyna jest obecna w żywności konserwowanej wskutek migracji cyny z puszek do żywności.
• Estry 3-MCPD kwasów tłuszczowych i estry glicydowych kwasów tłuszczowych znajdują się w rafinowanych olejach roślinnych oraz w żywności zawierającej te oleje na skutek procesu rafinacji tych olejów.
• Akryloamid powstaje naturalnie podczas pieczenia, smażenia, grillowania i gotowania żywności bogatej w węglowodany. Benzo[a]piren i inne wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne powstają w warunkach niepełnego spalania substancji organicznych i znajdują się w wielu środkach spożywczych, zwłaszcza w wędzonym i grillowanym mięsie, a także w rybach i serach.
• Rozporządzenie (UE) 2023/915 ustanawia maksymalne dopszczalne poziomy.
• Pobieranie próbek i przeprowadzanie analiz odbywa się z wykorzystaniem kryteriów i metod opisanych w załączniku do rozporządzenia (WE) nr 333/2007.
• Rozporządzenie (WE) nr 333/2007 było kilkakrotnie zmieniane:
  • rozporządzeniem (UE) 2021/705 określającym szczegółowe metody pobierania próbek suplementów diety, suszonych przypraw lub ziół, suszonych grzybów, glonów lub porostów;
  • rozporządzeniem (UE) 2022/685 w odniesieniu do wymogów dotyczących pobierania próbek od ryb i zwierząt lądowych;
  • rozporządzeniem (UE) 2022/2418 aktualizującym załącznik zgodnie z wytycznymi laboratoriów referencyjnych UE w sprawie szacowania granicy wykrywalności i granicy oznaczalności dla pomiarów w dziedzinie zanieczyszczeń w paszach i żywności; oraz
  • rozporządzeniem (UE) 2024/1045 w sprawie metod pobierania próbek i analizy do celów kontroli poziomów niklu w środkach spożywczych oraz zmieniającym niektóre odniesienia.
• Dyrektywy 2001/22/WE, 2004/16/WE i 2005/10/WE zostają uchylone, a wszelkie odesłania do nich zostają zastąpione odesłaniami do rozporządzenia (WE) nr 333/2007.

Rozporządzenie (UE) 2017/644 ustanawiające metody pobierania i analizy próbek do celów kontroli poziomów dioksyn, dioksynopodobnych polichlorowanych bifenyli i niedioksynopodobnych polichlorowanych bifenyli w niektórych środkach spożywczych Dioksyny i związki dioksynopodobne to trwałe zanieczyszczenia, które występują w środowisku najczęściej w postaci produktów ubocznych procesów spalania lub innych procesów przemysłowych. Polichlorowane bifenyle były wykorzystywane przy produkcji urządzeń elektrycznych, tuszy, klejów, środków zmniejszających palność i farb. To substancje o wysokiej trwałości, które są bardzo łatwo rozpuszczalne w tłuszczach, co tłumaczy, dlaczego PCB nadal występują w środowisku i mogą odkładać się w tłuszczu zwierzęcym oraz być obecne na różnych poziomach łańcucha żywnościowego.

• W załączniku II opisano metody pobierania próbek.
• Załączniki III i IV określają metody i kryteria stosowane w odniesieniu do przygotowania i analizy próbek.

Rozporządzenie (UE) 2022/1428 ustanawia metody pobierania próbek i analizy do celów kontroli substancji perfluoroalkilowych w środkach spożywczych, takich jak ryby, mięso i podroby, dla których najwyższe dopuszczalne poziomy określono w rozporządzeniu (WE) nr 1881/2006, które zostało uchylone i zastąpione rozporządzeniem (UE) 2023/915.

Rozporządzenie (UE) nr 2023/2782 ustanawia metody pobierania próbek i przeprowadzania analiz do celów kontroli poziomów mikotoksyn w żywności. Mikotoksyny to substancje toksyczne wytwarzane przez grzyby, które potencjalnie mogą doprowadzić do skażenia żywności i paszy na każdym etapie łańcucha dostaw żywności. Niektóre mikotoksyny mogą działać rakotwórczo na wątrobę i nerki. Rozporządzenie zmieniające (UE) 2024/885 aktualizuje metody pobierania próbek do celów kontroli poziomów mikotoksyn w suszonych ziołach, naparach ziołowych (produkt suszony), herbatach (produkt suszony) i sproszkowanych przyprawach stosowanych w suplementach diety. Rozporządzenie uchyliło rozporządzenie (WE) nr 401/2006 z dniem 1 kwietnia 2024 roku, chociaż do dnia 1 stycznia 2029 roku szczegółowe wymogi dotyczące potwierdzających, półilościowych i jakościowych metod przesiewowych przewidziane w pkt 4.3 załącznika II do rozporządzenia (WE) nr 401/2006 nadal mają zastosowanie do metod, które zostały zwalidowane przed rozpoczęciem stosowania nowego rozporządzenia.

Rozporządzenie (UE) 2023/2783 ustanawia metody pobierania próbek i określa kryteria przygotowania próbek oraz metody analizy do celów kontroli poziomów toksyn roślinnych w żywności. Rozporządzenie to uchyliło rozporządzenie (UE) 2015/705 w sprawie urzędowej kontroli poziomów kwasu erukowego w środkach spożywczych z dniem 1 kwietnia 2024 roku.