Europejskie zarządzanie danymi

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Rozporządzenie ustanawia:

• warunki ponownego wykorzystywania niektórych kategorii chronionych danych będących w posiadaniu podmiotów sektora publicznego;
• zasady dotyczące przedsiębiorstw świadczących usługi pośrednictwa danych;
• ramy dotyczące altruizmu danych (dobrowolne dzielenie się danymi bez wynagrodzenia);
• ramy dotyczące Europejskiej Rady ds. Innowacji w zakresie Danych;
• środki umożliwiające bezpieczny przepływ danych nieosobowych poza UE.

1. Ponowne wykorzystywanie niektórych kategorii danych będących w posiadaniu publicznym

   Podmioty sektora publicznego posiadają ogromne ilości danych chronionych prawami osób trzecich (takich jak tajemnice przedsiębiorstwa, dane osobowe lub własność intelektualna), których nie można użyć jako otwartych danych, ale które można ponownie wykorzystywać na mocy określonych przepisów unijnych lub krajowych. Jeśli takie ponowne wykorzystywanie jest dozwolone, podmioty sektora publicznego muszą zapewnić zgodność z warunkami ponownego wykorzystywania ustanowionymi aktem w sprawie zarządzania danymi. Warunki ponownego wykorzystywania powinny w szczególności być niedyskryminujące, przejrzyste, proporcjonalne, uzasadnione i publicznie dostępne.

   Przekazywanie danych do państw trzecich

   Ponowny użytkownik, który zamierza przekazywać chronione dane nieosobowe do państwa trzeciego, będzie musiał spełnić szczególne wymagania przewidziane w akcie w sprawie zarządzania danymi.

   Opłaty

   Opłaty za ponowne wykorzystywanie powinny być przejrzyste, proporcjonalne, niedyskryminujące i obiektywnie uzasadnione. Podmioty sektora publicznego, które udzielają zezwoleń na ponowne wykorzystywanie, mogą pobierać obniżone lub zerowe opłaty od, na przykład, małych i średnich przedsiębiorstw, przedsiębiorstw typu start-up, organizacji społeczeństwa obywatelskiego i placówek edukacyjnych.

   Pojedynczy punkt informacyjny

   W celu zagwarantowania, że dane będzie można znaleźć („znajdowalność” danych), państwa członkowskie UE będą musiały dopilnować, by wszystkie istotne informacje na temat warunków ponownego wykorzystywania oraz opłat za nie były łatwo dostępne za pośrednictwem pojedynczego punktu informacyjnego. Zadaniem Komisji Europejskiej będzie z kolei zestawienie tych informacji w witrynie data.europa.eu.

2. Usługi pośrednictwa danych

   Akt w sprawie zarządzania danymi reguluje funkcjonowanie dostawców usług pośrednictwa danych, czyli neutralnych osób trzecich łączących osoby fizyczne i przedsiębiorstwa, które posiadają dane, z innymi podmiotami, które chcą wykorzystywać dane. Wprowadzenie wymogów dotyczących takich usług ma zagwarantować, że tacy pośrednicy danych będą godnymi zaufania organizatorami wymiany danych. Aby zwiększyć zaufanie względem dzielenia się danymi, w ramach tego podejścia ustanawia się model oparty na neutralności i przejrzystości pośredników danych oraz na kontrolowaniu danych przez osoby fizyczne i przedsiębiorstwa, które posiadają te dane.

   Podmioty, które chcą świadczyć usługi pośrednictwa danych, muszą:

   • spełniać surowe wymogi, by gwarantować neutralność i unikać konfliktów interesów;
   • zapewnić strukturalny rozdział usług pośrednictwa danych od innych świadczonych usług o wartości dodanej;
   • ustalać ceny w sposób niezależny od tego, czy potencjalny posiadacz danych² lub użytkownik danych³ korzysta z innych usług;
   • zarejestrować się we właściwym organie.
3. Altruizm danych

   Altruizm danych dotyczy sytuacji, w której osoby fizyczne i przedsiębiorstwa, dobrowolnie i bez wynagrodzenia, wyrażają zgodę lub udzielają pozwolenia na wykorzystywanie danych, które generują, w interesie publicznym. Dane takie mają ogromny potencjał z punktu widzenia promowania badań naukowych oraz opracowywania doskonalszych produktów i usług, w tym w obszarach takich jak opieka zdrowotna, przeciwdziałanie zmianie klimatu i mobilność. Państwa członkowskie mogą opracowywać polityki krajowe sprzyjające altruizmowi danych, a podmioty angażujące się w altruizm danych mogą złożyć wniosek o rejestrację jako „uznana w Unii organizacja altruizmu danych”. Komisja będzie prowadzić unijny rejestr takich organizacji.

4. Europejska Rada ds. Innowacji w zakresie Danych

   Komisja ustanowi Europejską Radę ds. Innowacji w zakresie Danych składającą się z przedstawicieli:

   • krajowych organów wskazanych na mocy aktu w sprawie zarządzania danymi;
   • Europejskiej Rady Ochrony Danych;
   • Europejskiego Inspektora Ochrony Danych;
   • Agencji Unii Europejskiej ds. Cyberbezpieczeństwa;
   • pełnomocnika UE ds. MŚP;
   • innych właściwych sektorów i podmiotów dysponujących szczególną wiedzą fachową.

   Do zadań Europejskiej Rady ds. Innowacji w zakresie Danych należy doradzanie Komisji i udzielanie jej pomocy w odniesieniu do:

   • rozwijania spójnej praktyki w zakresie rozpatrywania wniosków o ponowne wykorzystywanie danych;
   • zwiększania interoperacyjności danych i usług udostępniania danych;
   • rozwijania spójnej praktyki organów właściwych w zakresie egzekwowania wymogów w odniesieniu do dostawców usług pośrednictwa danych⁴.
5. Międzynarodowa transmisja danych

   Ponieważ dane nieosobowe mogą mieć dużą wartość ekonomiczną, akt w sprawie zarządzania danymi wprowadza zabezpieczenia, które mają chronić takie dane przed bezprawnym dostępem organów państw trzecich.