Instrument UE na rzecz Odbudowy NextGenerationEU

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

NextGenerationEU jest tymczasowym instrumentem służącym odbudowie, finansowanym do wysokości 750 mld EUR (w cenach z 2018 r.). Jest to jeden z głównych elementów odpowiedzi Unii Europejskiej (UE) na kryzys związany z COVID-19, którego celem jest wsparcie działań na rzecz odbudowy i tworzenia bardziej ekologicznej, cyfrowej i odpornej Europy przyszłości. W szczególności ma służyć ponownemu ożywieniu potencjału zrównoważonego wzrostu gospodarczego i zatrudnienia celem wsparcia procesu transformacji państw członkowskich UE ku zielonej i cyfrowej gospodarce.

Ponadto instrument ten pomoże w naprawie bezpośrednich szkód gospodarczych i społecznych spowodowanych kryzysem związanym z COVID-19, jednocześnie wzmacniając gotowość Europy po pandemii na obecne oraz nadchodzące wyzwania.

Głównym założeniem NextGenerationEU jest alokacja środków finansowych na Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności – w formie dotacji i pożyczek na potrzeby wsparcia reform i inwestycji w państwach członkowskich, których całkowita kwota wynosi 672,5 mld EUR w cenach z 2018 r.:

• wsparcie do wysokości 312,5 mld EUR będzie realizowane w formie dotacji;
• wsparcie do wysokości 360 mld EUR będzie realizowane w formie pożyczek udzielanych przez UE poszczególnym państwom członkowskim. Spłaty będą dokonywać państwa członkowskie, które otrzymały pożyczkę.

Dodatkowo celem NextGenerationEU będzie wzmocnienie następujących programów unijnych:

• Fundusz Spójności, w ramach Wsparcia na rzecz odbudowy służącej spójności oraz terytoriom Europy (REACT-EU) – 47,5 mld EUR przeznaczone na usunięcie skutków ekonomicznych COVID-19 w pierwszych latach odbudowy;
• Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji – 10 mld EUR;
• rozwój obszarów wiejskich – 7,5 mld EUR;
• InvestEU – 5,6 mld EUR;
• Unijny Mechanizm Ochrony Ludności, w ramach rescEU – 1,9 mld EUR;
• „Horyzont Europa” – 5 mld EUR.

NextGenerationEU jest finansowany na podstawie decyzji w sprawie systemu zasobów własnych (decyzja (UE, Euratom) 2020/2053) (zob. streszczenie), która pozwoli Komisji Europejskiej zaciągać zobowiązania na rynkach kapitałowych w imieniu UE. Zgodnie z tą decyzją pożyczki mogą być spłacane w dłuższym okresie, najpóźniej do 2058 roku. Pozwoli to uniknąć bezpośredniego obciążenia krajowych finansów państw członkowskich, które dzięki temu będą mogły skupić się na wdrożeniu działań na rzecz odbudowy.

Informacje dodatkowe:

• środki na zobowiązania¹ przeznaczone na wszystkie wydatki, z wyjątkiem pożyczek w kwocie 360 mld EUR, zostaną udostępnione w momencie wejścia w życie decyzji w sprawie systemu zasobów własnych, przy czym zobowiązania w wysokości co najmniej 60 % kwoty będą zaciągane do 31 grudnia 2022 r., a pozostała ich część – do 31 grudnia 2023 r.;
• decyzje o przyznaniu 360 mld EUR w formie pożyczek powinny zostać przyjęte do 31 grudnia 2023 r.;
• w odniesieniu do unijnych gwarancji budżetowych i inwestycyjnych stosuje się warunki szczególne.

Rozporządzenie nie ma zastosowania w Zjednoczonym Królestwie.

Do 31 października 2022 r. Komisja przedstawi Radzie sprawozdanie dotyczące sposobów wykorzystania środków finansowych przydzielonych w ramach tego instrumentu.