Układ o stowarzyszeniu z Ukrainą

 

STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:

Decyzja (UE) 2017/1247 oraz decyzja (UE) 2017/1248 w sprawie zawarcia, w imieniu UE, Układu o stowarzyszeniu z Ukrainą

JAKIE SĄ CELE DECYZJI I UKŁADU?

• Decyzje Rady (UE) 2017/1247 i (UE) 2017/1248 zostały przyjęte w celu zawarcia układu o stowarzyszeniu z Ukrainą, umożliwiając jego wejście w życie.
• Układ daje początek nowemu etapowi stosunków umownych między Unią Europejską (UE) a Ukrainą, mających umożliwić stowarzyszenie polityczne i integrację gospodarczą poprzez:
  • propagowanie stopniowego zbliżenia między stronami w oparciu o wspólne wartości;
  • pogłębianie dialogu politycznego i współpracy w obszarze wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości;
  • propagowanie pokoju i stabilizacji;
  • stworzenie warunków dla wzmożonych stosunków gospodarczych i handlowych w ramach dążenia do stopniowej integracji Ukrainy z rynkiem wewnętrznym UE;
  • stworzenie warunków dla coraz bliższej współpracy w innych dziedzinach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania.
• Zastępuje on Umowę o partnerstwie i współpracy między UE a Ukrainą, tworząc ramy prawne dla stosunków między UE a Ukrainą.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Układ zawiera preambułę wyjaśniającą przyczyny powstania układu i określającą jego cele, po której następuje siedem tytułów.

Zasady ogólne

Do zasad stanowiących istotne elementy układu między stronami zalicza się:

• poszanowanie zasad demokratycznych, praworządność, dobre sprawowanie rządów, prawa człowieka i podstawowe wolności;
• propagowanie poszanowania zasady suwerenności i integralności terytorialnej, nienaruszalności granic i niezależności, a także zwalczanie rozprzestrzeniania broni masowego rażenia.

UE i Ukraina uznają także, że u podstaw ich stosunków leżą zasady wolnej gospodarki rynkowej. Strony uznają też, że dla rozwoju stosunków między nimi zasadnicze znaczenie mają:

• praworządność i dobre sprawowanie rządów,
• walka z korupcją i z różnymi formami międzynarodowej przestępczości zorganizowanej i terroryzmu,
• promowanie zrównoważonego rozwoju, oraz
• skuteczne działania wielostronne.

Zintensyfikowany dialog polityczny i współpraca

Dialog polityczny będzie dalej rozwijany w celu stopniowego zbliżenia UE i Ukrainy w dziedzinach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony. Celem dialogu będzie między innymi:

• wzmocnienie współpracy i dialogu w dziedzinie międzynarodowego bezpieczeństwa i zarządzania kryzysowego, w celu rozwiązywania światowych i regionalnych problemów oraz głównych zagrożeń;
• zwiększenie nakierowanej na wyniki i praktycznej współpracy na rzecz osiągnięcia pokoju, bezpieczeństwa i stabilności na kontynencie europejskim.

Sprawiedliwość, wolność i bezpieczeństwo

Priorytety w tym zakresie są następujące:

• konsolidacja praworządności i wzmocnienie instytucji na wszystkich szczeblach w dziedzinie administracji; oraz
• egzekwowanie prawa, a w szczególności wymiar sprawiedliwości.

Celem jest wzmocnienie sądownictwa, zwiększenie jego skuteczności, zagwarantowanie jego niezależności i bezstronności oraz zwalczanie korupcji. Współpraca w dziedzinie sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa będzie kierować się przestrzeganiem praw człowieka i podstawowych wolności.

Strony zobowiązują się też do:

• intensyfikacji dialogu oraz współpracy w dziedzinie migracji, azylu i zarządzania granicami; oraz
• zwalczania przestępczości zorganizowanej i prania pieniędzy.

Tytuł zawiera też wyraźne odwołanie do chęci zacieśniania kontaktów międzyludzkich przez strony i uznania znaczenia wprowadzenia – w stosownym czasie – ruchu bezwizowego do UE dla obywateli Ukrainy, pod warunkiem zapewnienia warunków dla dobrze zarządzanej i bezpiecznej mobilności.

Handel i zagadnienia związane z handlem

Strony mają na celu stworzenie pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego handlu (DCFTA). Zobowiązują się do stworzenia nowego klimatu służącego przede wszystkim rozwojowi handlu i inwestycji oraz stymulowaniu konkurencji, które to czynniki mają kluczowe znaczenie dla restrukturyzacji i modernizacji gospodarczej. DCFTA wiąże się ze stopniowym znoszeniem taryf celnych i kontyngentów taryfowych, co w połączeniu z szerszym procesem zbliżenia prawodawstwa Ukrainy z prawodawstwem, normami i praktykami UE (wspólnotowy dorobek prawny) przyczyni się do dalszej integracji gospodarczej z rynkiem wewnętrznym UE.

Współpraca gospodarcza i sektorowa

Tytuł ten obejmuje współpracę na różnych płaszczyznach i w wielu sektorach w oparciu o stopniowy proces zbliżania z prawodawstwem i praktykami UE oraz, w stosownych przypadkach, z normami i standardami międzynarodowymi. Sektory objęte współpracą to m.in:

• energetyka,
• współpraca makroekonomiczna,
• zarządzanie finansami publicznymi,
• podatki,
• środowisko,
• polityka w dziedzinie przemysłu i przedsiębiorstw,
• współpraca w dziedzinie zatrudnienia, polityki społecznej i równości szans,
• współpraca w zakresie społeczeństwa obywatelskiego,
• współpraca transgraniczna i regionalna.

Współpraca finansowa

UE i państwa członkowskie UE udzielają Ukrainie wsparcia finansowego od lat 90. XX w. Ukraina może korzystać z pomocy finansowej kierowanej przez odpowiednie mechanizmy i instrumenty finansowania UE w celu realizacji celów układu o stowarzyszeniu. Wraz z okresem programowania 2021–2027 obowiązujący wcześniej Europejski Instrument Sąsiedztwa został zastąpiony przez Instrument Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej – Globalny Wymiar Europy.

Postanowienia instytucjonalne, ogólne i końcowe

Ten ostatni tytuł obejmuje sposoby utrzymywania stosunków pomiędzy UE a Ukrainą. Struktura instytucjonalna jest następująca:

• Spotkanie na szczycie UE–Ukraina. Umożliwia dialog polityczny na najwyższym szczeblu z udziałem prezydentów.
• Rada Stowarzyszenia. Umożliwia dialog na szczeblu ministerialnym i posiada uprawnienia do podejmowania wiążących decyzji.
• Komitet Stowarzyszenia. Wspiera Radę Stowarzyszenia w wykonywaniu jej obowiązków; komitet może powoływać podkomitety w celu realizacji współpracy sektorowej.
• Komisja Parlamentarna Stowarzyszenia. Stanowi forum spotkań i wymiany poglądów między członkami Parlamentu Europejskiego i parlamentu Ukrainy.
• Platforma Społeczeństwa Obywatelskiego. Propaguje regularne spotkania przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego i może kierować zalecenia do Rady Stowarzyszenia.

Tymczasowa liberalizacja handlu

25 maja 2023 r., w związku z niczym niesprowokowaną i nieuzasadnioną wojną agresywną Rosji wobec Ukrainy, Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej przyjęły rozporządzenie (UE) 2023/1077 w sprawie wprowadzenia środków tymczasowej liberalizacji handlu będących uzupełnieniem koncesji handlowych mających zastosowanie do ukraińskich produktów na podstawie układu o stowarzyszeniu oraz zawieszenia dotychczasowych środków ochrony handlu na okres jednego roku. Środki te weszły w życie 6 czerwca 2023 r. Rozporządzenie to odnawia wcześniejsze rozporządzenie (UE) 2022/870.

Wszystkie taryfy celne obowiązujące zgodnie z tytułem IV układu o stowarzyszeniu z Ukrainą, ustanawiającym strefę wolnego handlu, które nie zostały jeszcze zliberalizowane, zawiesza się na okres 1 roku. Zawieszeniem objęte są:

• owoce i warzywa objęte systemem cen wejścia oraz produkty rolne i przetworzone produkty rolne objęte kontyngentami taryfowymi;
• pobór ceł antydumpingowych z tytułu przywozu pochodzącego z Ukrainy; oraz
• stosowanie wspólnych reguł przywozu w odniesieniu do towarów pochodzących z Ukrainy.

DATA WEJŚCIA W ŻYCIE

Umowa weszła w życie 1 września 2017 r.

KONTEKST

Tymczasowe stosowanie kilku istotnych części układu rozpoczęto 1 listopada 2014 r.:

• poszanowanie praw człowieka, podstawowe wolności i praworządność;
• dialog i reformy polityczne;
• sprawiedliwość, wolność i bezpieczeństwo;
• współpraca sektorowa i gospodarcza (np. energia, środowisko, działania w dziedzinie klimatu, transport, rolnictwo, rozwój obszarów wiejskich, ochrona konsumentów i rybołówstwo) oraz współpraca finansowa, w tym postanowienia dotyczące zwalczania nadużyć finansowych.

DCFTA stosowano tymczasowo od 1 stycznia 2016 r.

Więcej informacji:

• Stosunki między UE a Ukrainą – nota informacyjna (Europejska Służba Działań Zewnętrznych)
• Ukraina (Komisja Europejska).

GŁÓWNE DOKUMENTY

Umowa stowarzyszeniowa między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony (Dz.U. L 161 z 29.5.2014, s. 3–2137).

Kolejne zmiany do umowy o stowarzyszeniu zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Decyzja Rady (UE) 2017/1247 z dnia 11 lipca 2017 r. w sprawie zawarcia, w imieniu Unii Europejskiej, Układu o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony, z wyjątkiem postanowień dotyczących traktowania obywateli państw trzecich legalnie zatrudnionych jako pracownicy na terytorium drugiej strony (Dz.U. L 181 z 12.7.2017, s. 1–3).

Decyzja Rady (UE) 2017/1248 z dnia 11 lipca 2017 r. w sprawie zawarcia, w imieniu Unii Europejskiej, Układu o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony, w odniesieniu do postanowień dotyczących traktowania obywateli państw trzecich legalnie zatrudnionych jako pracownicy na terytorium drugiej strony (Dz.U. L 181 z 12.7.2017, s. 4–5).

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1077 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie środków tymczasowej liberalizacji handlu będących uzupełnieniem koncesji handlowych mających zastosowanie do ukraińskich produktów na podstawie Układu o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony (Dz.U. L 144 z 5.6.2023, s. 1–6).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/870 z dnia 30 maja 2022 r. w sprawie środków tymczasowej liberalizacji handlu będących uzupełnieniem koncesji handlowych mających zastosowanie do ukraińskich produktów na podstawie Układu o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony (Dz.U. L 152 z 3.6.2022, s. 103–108).

Informacja dotycząca wejścia w życie Układu o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Gruzją, z drugiej strony (Dz.U. L 193 z 25.7.2017, s. 1).

Zawiadomienie dotyczące tymczasowego stosowania Układu o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony (Dz.U. L 321 z 5.12.2015, s. 1).

Zawiadomienie dotyczące tymczasowego stosowania Układu o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony (Dz.U. L 311 z 31.10.2014, s. 1).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/478 z dnia 11 marca 2015 r. w sprawie wspólnych reguł przywozu (Dz.U. L 83 z 27.3.2015, s. 16–33).

Akt końcowy pomiędzy Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony, w odniesieniu do Układu o stowarzyszeniu (Dz.U. L 278 z 20.9.2014, s. 4–5).

Decyzja Rady 2014/668/UE z dnia 23 czerwca 2014 r. w sprawie podpisania, w imieniu Unii Europejskiej, oraz tymczasowego stosowania Układu o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony, w odniesieniu do jego tytułu III (z wyjątkiem postanowień dotyczących traktowania pracowników będących obywatelami państw trzecich legalnie zatrudnionych na terytorium drugiej Strony) oraz tytułów IV, V, VI i VII, jak również powiązanych załączników i protokołów (Dz.U. L 278 z 20.9.2014, s. 1–3).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Decyzja Rady 2014/295/UE z dnia 17 marca 2014 r. w sprawie podpisania, w imieniu Unii Europejskiej, i tymczasowego stosowania Układu o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony, w odniesieniu do preambuły, art. 1 oraz tytułów I, II i VII tego układu (Dz.U. L 161 z 29.5.2014, s. 1–2).

Ostatnia aktualizacja: 09.06.2023