Ocena skutków wywieranych przez przedsięwzięcie na środowisko (OOŚ)

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Dyrektywa 2011/92/UE definiuje proces oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ), który zapewnia poddanie ocenie przedsięwzięć, które mogą powodować znaczące skutki w środowisku, przed ich zatwierdzeniem.

Przepisy zmieniające przyjęto w 2014 r. (dyrektywa 2014/52/UE). W myśl dążenia do inteligentniejszych uregulowań prawnych dyrektywa ta:

• pomaga ograniczyć obciążenie administracyjne;
• poprawia poziom ochrony środowiska, aby umożliwić rozsądniejsze, bardziej przewidywalne i zrównoważone decyzje biznesowe dotyczące inwestycji publicznych i prywatnych;
• uwzględnia zagrożenia i wyzwania, które pojawiły się od czasu, gdy 30 lat temu weszły w życie pierwotne przepisy. Oznacza to zwrócenie większej uwagi na aspekty takie jak efektywne gospodarowanie zasobami, zmiana klimatu oraz zapobieganie klęskom żywiołowym, które to zagadnienia są obecnie lepiej odzwierciedlone w procesie oceny.

Główne zmiany:

• Państwa UE mogą uprościć różne procedury oceny oddziaływania na środowisko.
• Wprowadzono ramy czasowe dla różnych etapów oceny środowiskowej.
• Uproszczono procedurę kontroli przesiewowej, służącej do ustalenia, czy OOŚ jest konieczna.
• Decyzje muszą być należycie uzasadniane w świetle zaktualizowanych kryteriów kontroli przesiewowej.
• Raporty o oddziaływaniu na środowisko mają być bardziej zrozumiałe dla społeczeństwa, szczególnie jeżeli chodzi o oceny obecnego stanu środowiska oraz rozwiązań alternatywnych dla rozpatrywanego przedsięwzięcia.
• Poprawiono jakość i treść raportów. Właściwe organy muszą udowodnić swoją obiektywność, by uniknąć konfliktu interesów.
• Podstawy pozwolenia na realizację projektu¹ muszą być jasne i przejrzyste dla społeczeństwa.
• Jeżeli przedsięwzięcia wiążą się z istotnie niekorzystnymi skutkami dla środowiska, wykonawcy mają obowiązek unikać takich skutków, zapobiegać im lub je ograniczyć. Przedsięwzięcia te muszą być monitorowane.

Proces OOŚ

Proces OOŚ funkcjonuje następująco:

• wykonawca przedsięwzięcia może zażądać od właściwego organu określenia, co powinno być objęte informacją o oddziaływaniu na środowisko (etap określania zakresu);
• wykonawca musi przedstawić informację o oddziaływaniu na środowisko (w formie raportu o oddziaływaniu na środowisko zgodnie z załącznikiem IV dyrektywy);
• organy środowiskowe i społeczeństwo, a także organy lokalne i regionalne (jak i dowolne państwo członkowskie UE, na które przedsięwzięcie ma wpływ) muszą otrzymać informację i konieczne jest przeprowadzenie z nimi konsultacji;
• właściwe organy podejmują decyzję, biorąc pod uwagę wyniki konsultacji; decyzja ta obejmuje też uzasadniony wniosek dotyczący istotnych skutków przedsięwzięcia;
• organ informuje społeczeństwo o swojej decyzji;
• społeczeństwo może zakwestionować tę decyzję przed sądem.

Konsultacje publiczne

Konsultacje ze społeczeństwem są kluczową cechą procesu OOŚ. Aby zapewnić skuteczny udział społeczeństwa, raport o oddziaływaniu na środowisko i inne informacje muszą być przekazywane jak najwcześniej. Informować można drogą elektroniczną, korzystając z ogłoszeń publicznych lub lokalnych gazet, lub rozlepiając plakaty.

Odpowiedzialność organów krajowych

W odpowiednich ramach czasowych organy muszą podjąć decyzję, czy zatwierdzić projekt, czy też nie. Muszą także udostępnić ogółowi społeczeństwa, a także organom środowiskowym, lokalnym i regionalnym treść decyzji zatwierdzającej, w tym główny powód zatwierdzenia oraz wszystkie związane z tym warunki środowiskowe itp. W przypadku odmowy zatwierdzenia przedsięwzięcia zobligowane są do podania przyczyny.

Państwa UE mogą także ustanowić bardziej rygorystyczne warunki i określić kary za wszelkie naruszenia.