Ogólny system preferencji taryfowych (GSP)

Dzięki unijnemu systemowi GSP, który obowiązuje od 1971 r., bardziej podatne na zagrożenia kraje rozwijające się mogą płacić niższe cła na towary wywożone do UE. Zasady GSP zostały zrewidowane w 2012 r. rozporządzeniem (UE) nr 978/2012.

GSP ma na celu pobudzenie gospodarek tych państw, ograniczenie ubóstwa oraz utworzenie miejsc pracy. W ten sposób te państwa mogą lepiej zintegrować się z globalną gospodarką poprzez wywóz swoich produktów do UE.

W skład systemu GSP, który opiera się na wartościach i zasadach międzynarodowych, w tym dotyczących praw pracowniczych i praw człowieka, wchodzą:

• standardowy GSP – obniżenie lub zawieszenie ceł na towary przywożone z kraju rozwijającego się. Nie dotyczy to jednak krajów sklasyfikowanych przez Bank Światowy jako kraje o wysokim lub średniowysokim dochodzie przez trzy kolejne lata bezpośrednio przed zaktualizowaniem przez UE wykazu krajów beneficjentów;
• GSP+ (rozwiązanie motywacyjne) – jeszcze niższe cła dla krajów, które ratyfikują i wdrożą 27 wskazanych międzynarodowych konwencji dotyczących praw człowieka i praw pracowniczych, ochrony środowiska oraz dobrych rządów;
• wszystko oprócz broni (Everything But Arms – EBA) dla krajów najsłabiej rozwiniętych – w pełni bezcłowy i bezkontyngentowy przywóz wszystkich towarów z wyjątkiem broni z krajów określonych przez ONZ jako kraje najsłabiej rozwinięte.

UE może tymczasowo zawiesić stosowanie systemu na przykład w sytuacji, w której kraj rozwijający się narusza zasady ustanowione w konwencjach dotyczących praw człowieka i praw pracowniczych, stosuje nieuczciwe praktyki handlowe albo nie prowadzi kontroli celnych (np. zezwala na wywóz lub tranzyt narkotyków).