Europejska przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości

Zgodnie z artykułem 3 Traktatu o Unii Europejskiej, który ustanawia cele Unii Europejskiej (UE), UE zapewnia swoim obywatelom przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości bez granic wewnętrznych. Jest to przestrzeń, w której zapewniony jest swobodny przepływ osób wraz z odpowiednimi środkami dotyczącymi kontroli granic zewnętrznych, azylu, imigracji oraz zapobiegania i zwalczania przestępczości.

Unijnej przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości poświęcono całą sekcję Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) – Tytuł V (artykuły 67–89). Zawiera ona zasady ogólne (artykuły 67–76), a także rozdziały dotyczące następujących kwestii:

• polityka dotycząca kontroli granicznych, azylu i imigracji;
• współpraca sądowa w sprawach cywilnych;
• współpraca sądowa w sprawach karnych;
• współpraca służb policji.

Artykuł 67 TFUE stanowi, że UE dąży do zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa za pomocą środków zapobiegających przestępczości, rasizmowi i ksenofobii oraz zwalczających te zjawiska, a także środków służących koordynacji i współpracy organów policyjnych i sądowych oraz innych właściwych organów, jak również na drodze wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych w sprawach karnych i, w miarę potrzeby, przez zbliżanie przepisów karnych państw członkowskich UE.

Ponieważ wiele zagrożeń dla bezpieczeństwa ma źródło poza granicami UE lub ma charakter transgraniczny, pojedyncze państwa członkowskie nie zawsze dysponują najlepszymi środkami do walki z nimi. Artykuł 68 TFUE nakłada na Radę Europejską odpowiedzialność za określanie strategicznych wytycznych planowania prawodawczego i operacyjnego w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Państwa członkowskie pozostają jednak odpowiedzialne za utrzymanie porządku publicznego i ochronę własnego bezpieczeństwa wewnętrznego.

Artykuł 83 TFUE daje Parlamentowi Europejskiemu i Radzie prawo do ustanawiania norm minimalnych odnoszących się do określania przestępstw w dziedzinach szczególnie poważnej przestępczości o wymiarze transgranicznym, wynikających z rodzaju lub skutków tych przestępstw lub ze szczególnej potrzeby wspólnego ich zwalczania. Przestępstwami takimi są:

• terroryzm;
• handel ludźmi oraz seksualne wykorzystywanie kobiet i dzieci;
• nielegalny handel narkotykami i bronią;
• pranie pieniędzy;
• korupcja;
• fałszowanie środków płatniczych;
• przestępczość komputerowa;
• przestępczość zorganizowana.

Walka z tymi przestępstwami została uwzględniona w strategii UE w zakresie unii bezpieczeństwa na lata 2020–2025.

ZOB. TEŻ

• Kontrole graniczne
• Rada Unii Europejskiej
• Rada Europejska
• Parlament Europejski
• Unia Europejska
• Zwalczanie terroryzmu
• Współpraca sądowa w sprawach cywilnych
• Państwa członkowskie
• Migracja i azyl
• Pranie pieniędzy
• Zasada niedyskryminacji
• Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych
• Swoboda przemieszczania się i pobytu na terytorium UE (streszczenie)
• Strategia UE w zakresie unii bezpieczeństwa (streszczenie)
• Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości: aspekty ogólne (Parlament Europejski)