Access to European Union law
<a href="https://eur-lex.europa.eu/content/help/eurlex-content/experimental-features.html" target="_blank">More about the experimental features corner</a>
Choose the experimental features you want to try
EUR-Lex
Access to European Union law

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

You are here
Use quotation marks to search for an "exact phrase". Append an asterisk (*) to a search term to find variations of it (transp*, 32019R*). Use a question mark (?) instead of a single character in your search term to find variations of it (ca?e finds case, cane, care).
Search tips
Need more search options? Use the Advanced search

Summaries of EU Legislation

Regels inzake eerlijke toegang tot en eerlijk gebruik van data (Dataverordening)

 

SAMENVATTING VAN:

Verordening (EU) 2023/2854 betreffende geharmoniseerde regels inzake eerlijke toegang tot en eerlijk gebruik van data (Dataverordening)

WAT IS HET DOEL VAN DE VERORDENING?

De verordening, ook wel bekend als de Dataverordening, pakt een aantal uitdagingen en kansen aan die gegevens* met zich meebrengen in de Europese Unie (EU), waarbij de nadruk ligt op eerlijke toegang en gebruikersrechten, terwijl tegelijkertijd wordt gezorgd voor de bescherming van persoonsgegevens. De doelstellingen zijn onder andere:

  • het zorgen voor een eerlijke verdeling van de voordelen die voortvloeien uit gegevens over de belanghebbenden;
  • het stimuleren van een concurrerende datamarkt;
  • het creëren van kansen voor datagedreven innovatie; en
  • het toegankelijker maken van gegevens, met name gegevens die worden gegenereerd door verbonden producten.

KERNPUNTEN

De verordening waarborgt een eerlijke toewijzing van de waarde van gegevens aan de belanghebbenden in de data-economie. De verordening verduidelijkt wie gebruik kan maken van welke gegevens en onder welke voorwaarden.

Hiertoe bevat de verordening maatregelen waarmee gebruikers van verbonden producten, variërend van smartphones en slimme huishoudelijke apparaten tot intelligente industriële machines, toegang krijgen tot gegevens die door hun gebruik worden gegenereerd. Bovendien omvat de verordening maatregelen om de rechtszekerheid in verband met de toegang tot en het gebruik van gegevens te vergroten, met name in het kader van verbonden producten, zoals:

  • duidelijke regels over het toegestane gebruik van gegevens en de voorwaarden die van toepassing zijn;
  • verdere stimulansen voor gegevenshouders om te investeren in de generatie van hoogwaardige gegevens;
  • regels die de naadloze overdracht van waardevolle gegevens tussen gegevenshouders en gebruikers vergemakkelijken, waarbij de vertrouwelijkheid wordt behouden;
  • stimulansen om meer personen en entiteiten, ongeacht hun omvang, aan te moedigen aan de data-economie deel te nemen;
  • regels voor het recht van gebruikers om gegevens te delen met derden;
  • regels voor de bescherming van bedrijfsgeheimen en intellectuele-eigendomsrechten, met waarborgen tegen onrechtmatig gedrag; en
  • een systeem van redelijke vergoeding voor het beschikbaar stellen van gegevens en een mechanisme voor geschillenbeslechting.

Andere mogelijke maatregelen zijn de volgende.

  • Beperking van het misbruik van oneerlijke overeenkomsten die een billijke uitwisseling van gegevens belemmeren. Dit houdt het volgende in:
    • ondernemingen beschermen tegen onbillijke contractuele voorwaarden die worden opgelegd door partijen met een sterkere marktpositie; en
    • een formulering voor modelcontracten ontwikkelen om marktdeelnemers te helpen contracten voor een eerlijke gegevensuitwisseling op te stellen en hierover te onderhandelen.
  • Overheidsinstanties toegang verschaffen tot bepaalde gegevens die in handen zijn van de particuliere sector en in staat stellen deze te gebruiken om hen bijvoorbeeld te helpen reageren op algemene noodsituaties;
  • Het vergemakkelijken van het overstappen tussen aanbieders van gegevensverwerkingsdiensten om de cloudmarkt in de EU te ontsluiten en het geleidelijk afschaffen van overstaptarieven, wat bijdraagt tot een efficiëntere data-interoperabiliteit*.
  • Het vrijstellen van gegevens die via verbonden producten zijn verkregen, overeenkomstig de bepalingen van Richtlijn 96/9/EG, de databankrichtlijn.
  • Bescherming tegen onrechtmatige toegang van derden tot niet-persoonsgebonden gegevens.
  • Verbetering van de interoperabiliteit van gegevens, mechanismen en diensten voor gegevensuitwisseling en gemeenschappelijke Europese dataruimten.

Deze verordening heeft geen invloed op EU- of nationale rechtshandelingen die voorzien in de uitwisseling van, de toegang tot en het gebruik van gegevens met het oog op het voorkomen, het onderzoek, de opsporing en de vervolging van strafbare feiten, of voor de tenuitvoerlegging van straffen, of voor douane- en belastingdoeleinden.

VANAF WANNEER IS DE VERORDENING VAN TOEPASSING?

De verordening trad in werking op 11 januari 2024 en is vanaf 12 september 2025 van toepassing.

ACHTERGROND

Zie voor meer informatie:

KERNBEGRIPPEN

Gegevens. Elke digitale weergave van handelingen, feiten of informatie en elke compilatie van dergelijke handelingen, feiten of informatie, ook in de vorm van geluidsopnames of visuele of audiovisuele opnames.
Interoperabiliteit. Het vermogen van twee of meer dataruimten of communicatienetwerken, systemen, verbonden producten, toepassingen, gegevensverwerkingsdiensten of componenten om gegevens uit te wisselen en te gebruiken om hun functies te vervullen.

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Verordening (EU) 2023/2854 van het Europees Parlement en de Raad van 13 december 2023 betreffende geharmoniseerde regels inzake eerlijke toegang tot en eerlijk gebruik van data en tot wijziging van Verordening (EU) 2017/2394 en Richtlijn (EU) 2020/1828 (Dataverordening) (PB L 2023/2854 van 22.12.2023).

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Verordening (EU) 2023/1543 van het Europees Parlement en de Raad van 12 juli 2023 betreffende het Europees verstrekkingsbevel en het Europees bewaringsbevel voor elektronisch bewijsmateriaal in strafzaken en de tenuitvoerlegging van vrijheidsstraffen als gevolg van een strafprocedure (PB L 191 van 28.7.2023, blz. 118-180).

Richtlijn (EU) 2023/1544 van het Europees Parlement en de Raad van 12 juli 2023 tot vaststelling van geharmoniseerde regels inzake de aanwijzing van aangewezen vestigingen en de aanstelling van wettelijke vertegenwoordigers ten behoeve van de vergaring van elektronisch bewijsmateriaal in strafprocedures (PB L 191 van 28.7.2023, blz. 181-190).

Verordening (EU) 2022/2065 van het Europees Parlement en de Raad van 19 oktober 2022 betreffende een eengemaakte markt voor digitale diensten en tot wijziging van Richtlijn 2000/31/EG (digitaledienstenverordening) (PB L 277 van 27.10.2022, blz. 1-102).

Verordening (EU) 2021/784 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2021 inzake het tegengaan van de verspreiding van terroristische online-inhoud (PB L 172 van 17.5.2021, blz. 79-109).

Richtlijn (EU) 2020/1828 van het Europees Parlement en de Raad van 25 november 2020 betreffende representatieve vorderingen ter bescherming van de collectieve belangen van consumenten en tot intrekking van Richtlijn 2009/22/EG (PB L 409 van 4.12.2020, blz. 1-27).

Achtereenvolgende wijzigingen in Richtlijn (EU) 2020/1828 werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

Richtlijn (EU) 2019/770 van het Europees Parlement en de Raad van 20 mei 2019 betreffende bepaalde aspecten van overeenkomsten voor de levering van digitale inhoud en digitale diensten (PB L 136 van 22.5.2019, blz. 1-27).

Verordening (EU) 2018/1807 van het Europees Parlement en de Raad van 14 november 2018 inzake een kader voor het vrije verkeer van niet-persoonsgebonden gegevens in de Europese Unie (PB L 303 van 28.11.2018, blz. 59-68).

Verordening (EU) 2017/2394 van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2017 betreffende samenwerking tussen de nationale autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor handhaving van de wetgeving inzake consumentenbescherming en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 2006/2004 (PB L 345 van 27.12.2017, blz. 1-26).

Zie de geconsolideerde versie.

Verordening (EU) 2016/679 van het Europees Parlement en de Raad van 27 april 2016 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens en tot intrekking van Richtlijn 95/46/EG (algemene verordening gegevensbescherming) (PB L 119 van 4.5.2016, blz. 1-88).

Zie de geconsolideerde versie.

Verordening (EU) 2015/847 van het Europees Parlement en de Raad van 20 mei 2015 betreffende bij geldovermakingen te voegen informatie en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1781/2006 (PB L 141 van 5.6.2015, blz. 1-18).

Zie de geconsolideerde versie.

Richtlijn (EU) 2015/849 van het Europees Parlement en de Raad van 20 mei 2015 inzake de voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld of terrorismefinanciering, tot wijziging van Verordening (EU) nr. 648/2012 van het Europees Parlement en de Raad en tot intrekking van Richtlijn 2005/60/EG van het Europees Parlement en de Raad en Richtlijn 2006/70/EG van de Commissie (PB L 141 van 5.6.2015, blz. 73-117).

Zie de geconsolideerde versie.

Verordening (EG) nr. 765/2008 van het Europees Parlement en de Raad van 9 juli 2008 tot vaststelling van de eisen inzake accreditatie en markttoezicht betreffende het verhandelen van producten en tot intrekking van Verordening (EEG) nr. 339/93 (PB L 218 van 13.8.2008, blz. 30-47).

Zie de geconsolideerde versie.

Richtlijn 96/9/EG van het Europees Parlement en de Raad van 11 maart 1996 betreffende de rechtsbescherming van databanken (PB L 077 van 27.3.1996, blz. 20).

Zie de geconsolideerde versie.

Laatste bijwerking 09.09.2024

Top