Κανόνες σχετικά με τη δίκαιη πρόσβαση σε δεδομένα και τη δίκαιη χρήση τους (κανονισμός για τα δεδομένα)

 

ΣΫΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Κανονισμός (ΕΕ) 2023/2854 για εναρμονισμένους κανόνες σχετικά με τη δίκαιη πρόσβαση σε δεδομένα και τη δίκαιη χρήση τους (κανονισμός για τα δεδομένα)

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΫ;

Ο κανονισμός, γνωστός επίσης ως κανονισμός για τα δεδομένα, ασχολείται με τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που προκύπτουν από τα δεδομένα* στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), με έμφαση στη δίκαιη πρόσβαση και στα δικαιώματα του χρήστη, ενώ παράλληλα διασφαλίζει ότι προστατεύονται τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα. Στους στόχους του περιλαμβάνονται:

• η διασφάλιση δίκαιης διανομής των οφελών που προκύπτουν από τα δεδομένα μεταξύ των ενδιαφερομένων·μερών·
• η προώθηση μιας ανταγωνιστικής αγοράς δεδομένων·
• η δημιουργία νέων ευκαιριών για τη βασιζόμενη στα δεδομένα καινοτομία· και
• η εξασφάλιση καλύτερης πρόσβασης στα δεδομένα, ιδίως τα δεδομένα που προκύπτουν από συνδεδεμένα προϊόντα.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Ο κανονισμός διασφαλίζει τη δίκαιη κατανομή της αξίας των δεδομένων μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών στην οικονομία των δεδομένων. Διευκρινίζει ποιος μπορεί να χρησιμοποιεί ποια δεδομένα και υπό ποιες προϋποθέσεις.

Για τον σκοπό αυτό, περιλαμβάνει μέτρα που θα επιτρέψουν στους χρήστες των συνδεδεμένων προϊόντων, τα οποία περιλαμβάνουν από smartphones και έξυπνες οικιακές συσκευές μέχρι έξυπνα βιομηχανικά μηχανήματα, να έχουν πρόσβαση στα δεδομένα που παράγονται από τη χρήση των εν λόγω προϊόντων. Επιπλέον, περιλαμβάνει μέτρα για την αύξηση της ασφάλειας δικαίου σε σχέση με την πρόσβαση σε δεδομένα και τη χρήση τους, ιδίως στο πλαίσιο των συνδεδεμένων προϊόντων, όπως:

• σαφείς κανόνες για την επιτρεπόμενη χρήση δεδομένων και τις προϋποθέσεις που ισχύουν·
• διαρκή κίνητρα για τους κατόχους δεδομένων για επενδύσεις στην παραγωγή δεδομένων υψηλής ποιότητας·
• κανόνες που διευκολύνουν την απρόσκοπτη μεταφορά πολύτιμων δεδομένων μεταξύ κατόχων των δεδομένων και χρηστών των δεδομένων, ενώ παράλληλα διαφυλάσσεται η εμπιστευτικότητα·
• κίνητρα που ενθαρρύνουν περισσότερα άτομα και οντότητες, οποιουδήποτε μεγέθους, για συμμετοχή στην οικονομία των δεδομένων·
• κανόνες για τα δικαιώματα χρηστών για την κοινοχρησία δεδομένων με τρίτους·
• κανόνες για την προστασία του εμπορικού απορρήτου και των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, με εγγυήσεις κατά της καταχρηστικής συμπεριφοράς· και
• ένα σύστημα εύλογης αποζημίωσης για να καθίστανται διαθέσιμα τα δεδομένα, και έναν μηχανισμό επίλυσης διαφορών.

Άλλα μέτρα περιλαμβάνουν τα ακόλουθα.

• Μετριασμό των καταχρηστικών συμβάσεων που παρεμποδίζουν τη δίκαιη κοινοχρησία δεδομένων. Αυτό αφορά:
  • την προστασία των επιχειρήσεων από αθέμιτους συμβατικούς όρους που επιβάλλονται από μέρη που κατέχουν ισχυρότερες θέσεις στην αγορά· και
  • την εκπόνηση πρότυπων συμβατικών φράσεων ώστε να παρέχεται βοήθεια σε όσους συμμετέχουν στην αγορά να συντάσσουν και να διαπραγματεύονται δίκαιες συμβάσεις κοινοχρησίας δεδομένων.
• Δυνατότητα για τους φορείς του δημόσιου τομέα να έχουν πρόσβαση και να χρησιμοποιούν ορισμένα δεδομένα που κατέχει ο ιδιωτικός τομέας, για παράδειγμα, για να βοηθούν στην αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.
• Διευκόλυνση της αλλαγής μεταξύ παρόχων υπηρεσιών επεξεργασίας δεδομένων με σκοπό να απελευθερωθεί η αγορά υπολογιστικού νέφους στην ΕΕ και να καταργηθούν σταδιακά οι χρεώσεις αλλαγής, συμβάλλοντας στην αποτελεσματικότερη διαλειτουργικότητα των δεδομένων*.
• Εξαιρουμένων των δεδομένων που αποκτώνται μέσω συνδεδεμένων προϊόντων από τις διατάξεις της οδηγίας 96/9/ΕΚ, της οδηγίας για τις βάσεις δεδομένων.
• Διασφάλιση έναντι παράνομης πρόσβασης τρίτων κρατικών φορέων σε μη προσωπικά δεδομένα.
• Ενίσχυση της διαλειτουργικότητας των δεδομένων, των μηχανισμών και υπηρεσιών κοινοχρησίας δεδομένων και των κοινών ευρωπαϊκών χώρων δεδομένων.

Ο παρών κανονισμός δεν θίγει τις νομοθετικές πράξεις της ΕΕ ή τις εθνικές νομοθετικές πράξεις που προβλέπουν την κοινοχρησία, την πρόσβαση σε δεδομένα και τη χρήση τους για τους σκοπούς της πρόληψης, έρευνας, εντοπισμού ή δίωξης ποινικών αδικημάτων ή της εκτέλεσης ποινικών κυρώσεων ή για τελωνειακούς και φορολογικούς σκοπούς.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ;

Ο κανονισμός τέθηκε σε ισχύ στις 11 Ιανουαρίου 2024 και εφαρμόζεται από τις 12 Σεπτεμβρίου 2025.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:

• Διαμόρφωση του ψηφιακού μέλλοντος της Ευρώπης (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).
• Κανονισμός για την προστασία δεδομένων (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
• Ευρωπαϊκή πράξη για τη διακυβέρνηση δεδομένων (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Κανονισμός (ΕΕ) 2023/2854 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2023, για εναρμονισμένους κανόνες σχετικά με τη δίκαιη πρόσβαση σε δεδομένα και τη δίκαιη χρήση τους και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2017/2394 και της οδηγίας (ΕΕ) 2020/1828 (κανονισμός για τα δεδομένα) (ΕΕ L, 2023/2854, 22.12.2023).

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κανονισμός (ΕΕ) 2023/1543 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Ιουλίου 2023, σχετικά με τις ευρωπαϊκές εντολές υποβολής στοιχείων και τις ευρωπαϊκές εντολές διατήρησης στοιχείων για ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία σε ποινικές διαδικασίες και για την εκτέλεση περιοριστικών της ελευθερίας ποινών κατόπιν ποινικών διαδικασιών (ΕΕ L 191 της 28.7.2023, σ. 118-180).

Οδηγία (ΕΕ) 2023/1544 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Ιουλίου 2023, σχετικά με τη θέσπιση εναρμονισμένων κανόνων για τον ορισμό ορισθεισών εγκαταστάσεων και νόμιμων εκπροσώπων με σκοπό τη συγκέντρωση ηλεκτρονικών αποδεικτικών στοιχείων στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών (ΕΕ L 191 της 28.7.2023, σ. 181-190).

Κανονισμός (ΕΕ) 2022/2065 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Οκτωβρίου 2022, σχετικά με την ενιαία αγορά ψηφιακών υπηρεσιών και την τροποποίηση της οδηγίας 2000/31/ΕΚ (πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες) (ΕΕ L 277 της 27.10.2022, σ. 1-102).

Κανονισμός (ΕΕ) 2021/784 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2021, σχετικά με την πρόληψη της διάδοσης τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο (ΕΕ L 172 της 17.5.2021, σ. 79-109).

Οδηγία (ΕΕ) 2020/1828 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Νοεμβρίου 2020, σχετικά με τις αντιπροσωπευτικές αγωγές για την προστασία των συλλογικών συμφερόντων των καταναλωτών και για την κατάργηση της οδηγίας 2009/22/ΕΚ (ΕΕ L 409 της 4.12.2020, σ. 1-27).

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις της οδηγίας (EE) 2020/1828 έχουν ενσωματωθεί στο πρωτότυπο κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

Οδηγία (ΕΕ) 2019/770 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Μαΐου 2019, σχετικά με ορισμένες πτυχές που αφορούν τις συμβάσεις για την προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου και ψηφιακών υπηρεσιών (ΕΕ L 136 της 22.5.2019, σ. 1-27).

Οδηγία (ΕΕ) 2018/1807 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Νοεμβρίου 2018, σχετικά με ένα πλαίσιο για την ελεύθερη ροή των δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ L 303 της 28.11.2018, σ. 59-68).

Κανονισμός (ΕΕ) 2017/2394 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 2017, σχετικά με τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών που είναι αρμόδιες για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών και με την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2006/2004 (ΕΕ L 345 της 27.12.2017, σ. 1-26).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

Κανονισμός (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Απριλίου 2016, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών και την κατάργηση της οδηγίας 95/46/ΕΚ (Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων) (ΕΕ L 119 της 4.5.2016, σ. 1-88).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

Κανονισμός (ΕΕ) 2015/847 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Μαΐου 2015, περί στοιχείων που συνοδεύουν τις μεταφορές χρηματικών ποσών και περί κατάργησης του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1781/2006 (ΕΕ L 141 της 5.6.2015, σ. 1-18).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

Οδηγία (ΕΕ) 2015/849 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Μαΐου 2015, σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, και την κατάργηση της οδηγίας 2005/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και της οδηγίας 2006/70/ΕΚ της Επιτροπής (ΕΕ L 141 της 5.6.2015, σ. 73-117).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

Κανονισμός (EΚ) αριθ. 765/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 9ης Ιουλίου 2008, για τον καθορισμό των απαιτήσεων διαπίστευσης και εποπτείας της αγοράς όσον αφορά την εμπορία των προϊόντων και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 339/93 (ΕΕ L 218 της 13.8.2008, σ. 30-47).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

Οδηγία 96/9/ΕΟΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Μαρτίου 1996, σχετικά με τη νομική προστασία των βάσεων δεδομένων (ΕΕ L 077 της 27.3.1996, σ. 20).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

τελευταία ενημέρωση 09.09.2024