Εφαρμογή του πλαισίου νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Προκειμένου να επιτευχθεί ο πρωταρχικός στόχος της διατήρησης της σταθερότητας των τιμών στο σύνολο της ζώνης του ευρώ, το Ευρωσύστημα χρησιμοποιεί ένα σύνολο μέσων και διαδικασιών νομισματικής πολιτικής. Τα μέσα και οι διαδικασίες παρέχουν το λειτουργικό πλαίσιο για την εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής στην πράξη.

Η κατευθυντήρια γραμμή περιλαμβάνει κανόνες για τα μέσα και τις διαδικασίες νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος.

• Τα μέσα νομισματικής πολιτικής είναι τα εξής:
  • οι πράξεις ανοικτής αγοράς, οι οποίες αποσκοπούν στον επηρεασμό των επιτοκίων, στη ρύθμιση της προσφοράς χρήματος στη χρηματοπιστωτική αγορά και στη σηματοδότηση της κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ·
  • οι πάγιες διευκολύνσεις, οι οποίες αποσκοπούν στη χορήγηση και στην απορρόφηση ρευστότητας διάρκειας μίας ημέρας·
  • οι απαιτήσεις τήρησης ελάχιστων αποθεματικών [το ελάχιστο ποσό αποθεματικών που πρέπει να τηρεί μια εμπορική τράπεζα στην εθνική κεντρική της τράπεζα (ΕθνΚΤ)], οι οποίες καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2531/98 και στον κανονισμό (ΕΕ) 2021/378 (βλ. σχετική σύνοψη).
• Οι πράξεις ανοικτής αγοράς του Ευρωσυστήματος εκτελούνται είτε μέσω δημοπρασιών¹ ή μέσω διμερών διαδικασιών, όπου οι ΕθνΚΤ, ή, εάν κρίνεται απαραίτητο, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), συναλλάσσεται απευθείας με έναν ή περισσότερους αντισυμβαλλόμενους², ή μέσω χρηματιστηρίων ή χρηματιστηριακών πρακτόρων, χωρίς τη χρήση διαδικασιών υποβολής προσφορών.

Αποδεκτοί αντισυμβαλλόμενοι

Οι αντισυμβαλλόμενοι στις πράξεις νομισματικής πολιτικής³ του Ευρωσυστήματος πρέπει να πληρούν τα ακόλουθα κριτήρια συμμετοχής σε αυτές:

• να εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τήρησης ελάχιστων αποθεματικών του Ευρωσυστήματος·
• να εποπτεύονται από τις σχετικές αρχές σύμφωνα με την οδηγία 2013/36/ΕΕ σχετικά με την προληπτική εποπτεία πιστωτικών ιδρυμάτων (βλ. Σχετική σύνοψη) και τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 575/2013 σχετικά με τις απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας για πιστωτικά ιδρύματα (βλ. σχετική σύνοψη)·
• να είναι οικονομικά εύρωστοι·
• να ικανοποιούν όλες τις συμβατικές και κανονιστικές απαιτήσεις που προσδιορίζονται από την ΕΚΤ ή την ΕθνΚΤ.

Αποδεκτά περιουσιακά στοιχεία

Προκειμένου να συμμετάσχουν σε πιστοδοτικές πράξεις του Ευρωσυστήματος, οι αντισυμβαλλόμενοι πρέπει να παρέχουν σε αυτό περιουσιακά στοιχεία τα οποία είναι αποδεκτά ως ασφάλειες. Οι κανόνες σχετικά με την κινητοποίηση και τη διαχείριση των ασφαλειών καθορίζονται στην κατευθυντήρια γραμμή (ΕΕ) 2024/3129 της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ/2024/22).

Κυρώσεις για μη συμμόρφωση των αντισυμβαλλομένων με τις υποχρεώσεις τους

Το Ευρωσύστημα μπορεί να επιβάλλει κυρώσεις, χρηματικές ή μη, στους αντισυμβαλλομένους που είτε δεν πληρούν τις απαιτήσεις τήρησης ελάχιστων αποθεματικών είτε δεν συμμορφώνονται με τους κανόνες λειτουργίας.

Μέτρα διακριτικής ευχέρειας

Το Ευρωσύστημα μπορεί να επιλέξει να κάνει τα παρακάτω σε περίπτωση αμφιβολιών ως προς την οικονομική ευρωστία του αντισυμβαλλομένου ή σε περίπτωση άλλων εύλογων αμφιβολιών:

• να αναστέλλει, να περιορίζει ή να αποκλείει την πρόσβαση αντισυμβαλλομένων σε πράξεις νομισματικής πολιτικής για προληπτικούς λόγους, μεταξύ άλλων, όταν δεν πληρούνται οι απαιτήσεις ιδίων κεφαλαίων ή όταν οι πληροφορίες σχετικά με τα κεφάλαια ή τον δείκτη μόχλευσης δεν είναι πλήρεις ή δεν είναι διαθέσιμες·
• να απορρίπτει ή να περιορίζει τη χρήση περιουσιακών στοιχείων αν κρίνει ότι κάποια έκδοση, εκδότης, οφειλέτης ή εγγυητής δεν πληροί τις απαιτήσεις πιστοληπτικής διαβάθμισής του ή αν κάποιος αντισυμβαλλόμενος υπόκειται σε περιοριστική μέτρα ή αν έχει ανασταλεί, περιοριστεί ή αποκλειστεί η πρόσβασή του σε πράξεις νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος·
• να περιορίζει την πρόσβαση των αντισυμβαλλομένων στις πράξεις νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος εφόσον κριθεί από τις αρμόδιες αρχές ότι αυτοί «βρίσκονται ή κινδυνεύουν να βρεθούν σε πτώχευση».

Η κατευθυντήρια γραμμή περιλαμβάνει επίσης ορισμένους κανόνες που διέπουν τις συμβατικές ή κανονιστικές ρυθμίσεις των ΕθνΚΤ, που είναι κοινές για όλες τις πράξεις νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος, την ανταλλαγή πληροφοριών και τη συμμόρφωση με τη νομοθεσία για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.