Περιβαλλοντικές πληροφορίες — συμμετοχή του κοινού και πρόσβαση του κοινού στη δικαιοσύνη (Σύμβαση του Aarhus)

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Πρόσβαση σε περιβαλλοντικές πληροφορίες

Τα θεσμικά όργανα και οι οργανισμοί της ΕΕ πρέπει:

• να εγγυώνται την πρόσβαση του κοινού σε περιβαλλοντικές πληροφορίες που έχουν στην κατοχή τους, υπό τους όρους που ορίζονται στον κανονισμό·
• να εξασφαλίζουν ότι οι περιβαλλοντικές πληροφορίες προοδευτικά διατίθενται και διαδίδονται στο κοινό·
• να οργανώνουν τις πληροφορίες σε βάσεις δεδομένων οι οποίες να είναι ευπρόσιτες στο κοινό·
• να επικαιροποιούν τις πληροφορίες καταλλήλως και να διασφαλίζουν ότι είναι ακριβείς και συγκρίσιμες·
• να απαντούν σε τυχόν αιτήματα για περιβαλλοντικές πληροφορίες εντός 15 εργάσιμων ημερών.

Οι περιβαλλοντικές βάσεις δεδομένων ή τα περιβαλλοντικά μητρώα πρέπει να περιλαμβάνουν:

• κείμενα διεθνών συνθηκών, συμβάσεων ή συμφωνιών, πολιτικών, σχεδίων και προγραμμάτων·
• εκθέσεις προόδου ως προς την εφαρμογή των παραπάνω·
• τα βήματα που έχουν γίνει στο πλαίσιο διαδικασιών επί παραβάσει της νομοθεσίας της ΕΕ·
• εκθέσεις για την κατάσταση του περιβάλλοντος·
• δεδομένα από την παρακολούθηση δραστηριοτήτων που ενδέχεται να επηρεάσουν το περιβάλλον·
• άδειες με ενδεχόμενες επιπτώσεις στο περιβάλλον·
• μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και αξιολόγηση κινδύνων.

Ενδέχεται να μην γίνονται δεκτές οι αιτήσεις για πληροφορίες μόνο σε ειδικές περιστάσεις, όπως σε νομικές διαδικασίες σε εξέλιξη, ή εάν μπορεί να επιφέρουν αρνητικές συνέπειες για το περιβάλλον μέσω, για παράδειγμα, της αποκάλυψης περιοχών αναπαραγωγής σπάνιων ειδών.

Συμμετοχή του κοινού στη διαδικασία λήψης περιβαλλοντικών αποφάσεων

Τα όργανα και οι οργανισμοί της ΕΕ πρέπει να παρέχουν εγκαίρως πραγματικές ευκαιρίες στο κοινό να συμμετέχει στη διαδικασία λήψης αποφάσεων όσον αφορά τα σχέδια ή τα προγράμματα που σχετίζονται με το περιβάλλον. Όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοιμάζει σχέδιο ή πρόγραμμα που θα υποβληθεί στα λοιπά όργανα της ΕΕ προς απόφαση, πρέπει να προβλέπει, για το προπαρασκευαστικό αυτό στάδιο, τη συμμετοχή του κοινού.

Τα όργανα και οι οργανισμοί της ΕΕ πρέπει να προσδιορίζουν το κοινό που ενδέχεται να επηρεασθεί από ένα σχέδιο ή πρόγραμμα και να μεριμνούν για την ενημέρωση του κοινού σχετικά με:

• το σχέδιο πρότασης·
• τις σχετικές περιβαλλοντικές πληροφορίες·
• τις πρακτικές ρυθμίσεις συμμετοχής του κοινού, συμπεριλαμβανομένων των εξής:
  • από ποιους μπορούν να ληφθούν οι εν λόγω πληροφορίες,
  • σε ποιους μπορούν να υποβληθούν σχόλια, γνώμες ή ερωτήσεις,
  • εύλογα χρονοδιαγράμματα για να μπορέσει το κοινό να ετοιμασθεί και να συμμετάσχει πραγματικά στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.

Προβλέπεται προθεσμία τουλάχιστον οκτώ εβδομάδων για την παραλαβή των παρατηρήσεων, με προηγούμενη προειδοποίηση τουλάχιστον 4 εβδομάδων για τυχόν συνεδριάσεις ή ακροάσεις.

Τα όργανα και οι οργανισμοί της ΕΕ πρέπει να λαμβάνουν δεόντως υπόψη τα αποτελέσματα της συμμετοχής του κοινού και να ενημερώνουν το κοινό για οποιεσδήποτε αποφάσεις καθώς και σε ποια βάση ελήφθησαν, συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών σχετικά με τη συμμετοχή του κοινού.

Εσωτερική επανεξέταση και πρόσβαση στη δικαιοσύνη

Τα μέλη του κοινού, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, δικαιούνται να υποβάλουν αίτηση εσωτερικής επανεξέτασης από το όργανο ή τον οργανισμό της ΕΕ που εξέδωσε διοικητική πράξη ή, σε περίπτωση παράλειψης, θα έπρεπε να είχε εκδώσει την πράξη αυτή με την αιτιολογία ότι μια τέτοια πράξη ή παράλειψη αντιβαίνει στην περιβαλλοντική νομοθεσία.

Μια μη κυβερνητική οργάνωση δικαιούται να υποβάλει αίτηση, εφόσον:

• είναι ανεξάρτητο νομικό πρόσωπο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο ή την πρακτική κράτους μέλους της ΕΕ·
• έχει διατυπώσει ως πρωταρχικό στόχο την προαγωγή της προστασίας του περιβάλλοντος στο πλαίσιο του περιβαλλοντικού δικαίου·
• υφίσταται επί χρονικό διάστημα άνω της διετίας·
• το σχετικό θέμα καλύπτεται από τον στόχο και τις δραστηριότητές της.

Αίτηση εσωτερικής επανεξέτασης μπορεί επίσης να υποβληθεί από άλλα μέλη του κοινού, εάν μπορούν:

• να αποδείξουν ότι τα δικαιώματά τους επηρεάζονται άμεσα από την εικαζόμενη παραβίαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ σε σύγκριση με το ευρύ κοινό· ή
• να επιδείξουν επαρκές δημόσιο ενδιαφέρον, με την υποστήριξη τουλάχιστον 4.000 μελών του κοινού από τουλάχιστον πέντε κράτη μέλη, με τουλάχιστον 250 μέλη του κοινού να προέρχονται από το κάθε κράτος μέλος.

Οι αιτήσεις πρέπει να υποβάλλονται είτε από περιβαλλοντική ΜΚΟ που πληροί τα κριτήρια που περιγράφονται παραπάνω είτε από δικηγόρο με άδεια άσκησης επαγγέλματος σε ένα κράτος μέλος.

Οι εν λόγω αιτήσεις πρέπει να υποβάλλονται εντός 8 εβδομάδων από την έκδοση, κοινοποίηση ή δημοσίευση της διοικητικής πράξης, όποιο από τα τρία είναι το πιο πρόσφατο.

Τα όργανα και οι οργανισμοί της ΕΕ πρέπει να δημοσιεύουν όλες τις αιτήσεις εσωτερικής επανεξέτασης το συντομότερο δυνατό μετά την παραλαβή τους, καθώς και όλες τις τελικές αποφάσεις σχετικά με αυτές τις αιτήσεις το συντομότερο δυνατό μετά την έγκρισή τους.

Το όργανο ή ο οργανισμός της ΕΕ πρέπει να ενεργήσει εντός 22 εβδομάδων από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής των 8 εβδομάδων. Σε περίπτωση που το όργανο ή ο οργανισμός της ΕΕ παραλείψει να ενεργήσει σχετικά με αίτηση εσωτερικής επανεξέτασης ή σε περίπτωση απόρριψης της αίτησης, η ΜΚΟ ή άλλα μέλη του κοινού μπορούν να κινήσουν διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.