Τσεχική Δημοκρατία

1) ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

Γνώμη της Επιτροπής [COM(97) 2009 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Έκθεση της Επιτροπής [COM (98) 708 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Έκθεση της Επιτροπής [COM(1999) 503 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Έκθεση της Επιτροπής [COM(2000) 703 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Έκθεση της Επιτροπής [COM(2001) 700 - SEC(2001) 1746 - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Έκθεση της Επιτροπής [COM(2002) 700 - SEC(2002) 1402 - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Έκθεση της Επιτροπής [COM(2003) 675 τελικό - SEC(2003) 1200 - Μη δημοσιευθέν στην Επίσημη Εφημερίδα]Συνθήκη προσχώρησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση [Επίσημη Εφημερίδα L 236 της 23.09.2003]

2) ΣΥΝΟΨΗ

Σύμφωνα με τη γνώμη του Ιουλίου 1997, η Τσεχική Δημοκρατία θα έπρεπε να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στα περισσότερα από τα ισχύοντα κανονιστικά στοιχεία περί ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά την διάρκεια των επομένων ετών, υπό την προϋπόθεση ότι θα εξακολουθήσει τις προσπάθειες που ήδη καταβάλλει. Εν τούτοις κρινόταν ήδη απαραίτητο να παρακολουθούνται με προσοχή ορισμένοι τομείς όπως η προσαρμογή και μετεξέλιξη των μονοπωλίων. Δεν προβλεπόταν ουδεμία δυσχέρεια σε ό,τι αφορά τη συμμόρφωση προς τις διατάξεις της ΕΚΑΕ, μολονότι η γνώμη θεωρούσε απαραίτητο να αποδοθεί η δέουσα σημασία στα πρότυπα πυρηνικής ασφάλειας, ώστε να επιτευχθεί το επιθυμητό επίπεδο για όλες τις πυρηνικές εγκαταστάσεις. Επιπλέον, κρινόταν απαραίτητο να διαμορφωθούν μακροπρόθεσμες λύσεις για τα απόβλητα.

Στην έκθεση του Νοεμβρίου 1998 επιβεβαιώνεται εν γένει αυτή η πρώτη αξιολόγηση, ιδίως σε ό,τι αφορά την ιδιαίτερη παρακολούθηση και τις πρόσθετες προσπάθειες για ορισμένους τομείς όπως η προσαρμογή και μετεξέλιξη των μονοπωλίων. Παράλληλα επισύρει την προσοχή στο πρόβλημα της πυρηνικής ασφάλειας και της διαχείρισης των αποβλήτων.

Η έκθεση του Οκτωβρίου 1999 απαιτούσε την ανάληψη πρόσθετων προσπαθειών για μεγαλύτερη ευθυγράμμιση της νομοθεσίας με το κοινοτικό κεκτημένο. Όσον αφορά τον τομέα της πυρηνικής ενέργειας, η ευθυγράμμιση με το κεκτημένο της Ευρατόμ δεν αναμενόταν να δημιουργήσει προβλήματα. Αντιθέτως, έπρεπε να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την ενίσχυση της αρχής της αρμόδιας για τις πυρηνικές διασφαλίσεις, καθώς και για την εξεύρεση μακροπρόθεσμων λύσεων για τα πυρηνικά απόβλητα.

Στην έκθεση του Νοεμβρίου 2000 διαπιστωνόταν ότι, παρά τη νομοθετική πρόοδο που σημειώθηκε, απαιτούνταν σημαντικές προσπάθειες για να επιτευχθεί η ευθυγράμμιση με το κεκτημένο σε θέματα ενέργειας. Ωστόσο, η ενεργειακή πολιτική που υιοθετήθηκε τον Ιανουάριο του 2000, και η οποία προσδιορίζει τη μακροπρόθεσμη τομεακή στρατηγική, είχε θέσει την απαραίτητη βάση για πληρέστερη προετοιμασία.

Στην έκθεση του Νοεμβρίου 2001, η Επιτροπή διαπίστωνε ότι η Τσεχική Δημοκρατία είχε σημειώσει σημαντικά βήματα προόδου σε σχέση με όσα αναφέρονταν στην πρώτη έκθεση και, ιδίως, ότι είχε προβεί στη θέσπιση του νέου νόμου για την ενέργεια ο οποίος απέβλεπε στην ευθυγράμμιση της τσεχικής νομοθεσίας με το κοινοτικό κεκτημένο και αποτελούσε σημαντική εξέλιξη στον τομέα της ενέργειας. Ειδικότερα, προέβλεπε τη σταδιακή απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και αερίου. Επίσης, η Τσεχική Δημοκρατία είχε συγκροτήσει οργανισμούς επιφορτισμένους με την παρακολούθηση της εφαρμογής της νομοθεσίας στον συγκεκριμένο τομέα. Έπρεπε ωστόσο να πραγματοποιηθούν και άλλα βήματα προόδου στον τομέα της ενεργειακής αποδοτικότητας. Όσον αφορά την πυρηνική ενέργεια, πραγματοποιήθηκαν βήματα προόδου όσον αφορά την πυρηνική ασφάλεια, ιδίως δε στην περίπτωση του πυρηνικού σταθμού του Temelin. Η Τσεχική Δημοκρατία είχε καταλήξει σε σχετική συμφωνία με την γείτονα Αυστρία. Η ασφάλεια του συγκεκριμένου πυρηνικού σταθμού είχε προκαλέσει ανησυχίες στην Αυστρία. Ήταν συνεπώς απαραίτητο να συνεχιστεί η βελτίωση των διατάξεων στον εν λόγω τομέα.

Στην έκθεση του Οκτωβρίου 2002 διαπιστώνεται σημαντική πρόοδος όσον αφορά την προετοιμασία της εσωτερικής αγοράς ενέργειας. Οι τομείς του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας έχουν προετοιμασθεί δεόντως για την εσωτερική αγορά ενέργειας και τον ανταγωνισμό, χάρη στην ιδιωτικοποίηση των βασικών φορέων της αγοράς φυσικού αερίου, στην αναδιάρθρωση των εταιρειών διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, και στη συνεκτίμηση του κόστους παραγωγής στην τιμολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας.

Στην έκθεση του 2003 τονίζεται ότι η Τσεχική Δημοκρατία τηρεί ουσιαστικά τις υποχρεώσεις και τις απαιτήσεις που απορρέουν από τις διαπραγματεύσεις για την προσχώρηση σχετικά με την ενέργεια. Η Τσεχική Δημοκρατία θα πρέπει να συστήσει, προοδευτικά, αποθέματα πετρελαίου σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που αποφασίσθηκε κατά τις διαπραγματεύσεις και θα πρέπει να επιτύχει την ευθυγράμμιση, θεσπίζοντας την απαιτούμενη νομοθεσία περί λεπτομερειών εφαρμογής στον τομέα της αγοράς φυσικού αερίου.

Η συνθήκη προσχώρησης υπογράφηκε στις 16 Απριλίου 2003 και η προσχώρηση πραγματοποιήθηκε την 1η Μαΐου 2004.

ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΚΕΚΤΗΜΕΝΟ

Τα θεμελιώδη στοιχεία του κοινοτικού κεκτημένου στον τομέα την ενέργειας αποτελούνται από τις διατάξεις της συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και το παράγωγο δίκαιο που αναφέρονται ιδιαίτερα στον ανταγωνισμό και στις κρατικές ενισχύσεις, στην εσωτερική αγορά της ενέργειας - ιδίως μάλιστα οι οδηγίες που αφορούν την ηλεκτρική ενέργεια, τη διαφάνεια των τιμών, τη διαμετακόμιση φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, τους υδρογονάνθρακες, τη χορήγηση αδειών, τα μέτρα επείγουσας παρέμβασης και, πρωτίστως τις υποχρεώσεις που σχετίζονται με τα αποθέματα ασφαλείας κ.λπ.- στην πυρηνική ενέργεια καθώς και στην ενεργειακή αποδοτικότητα και στους κανόνες σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος.

Το κοινοτικό κεκτημένο στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας αποτελείται σήμερα από πλαίσιο κανονιστικών και πολιτικών κειμένων που περιλαμβάνουν διεθνείς συμφωνίες. Επί του παρόντος καλύπτει τα προβλήματα ανθρώπινης υγείας και ασφάλειας (ιδίως μάλιστα της ακτινοπροστασίας), ασφάλειας των πυρηνικών εγκαταστάσεων, διαχείρισης των ραδιενεργών αποβλήτων, επενδύσεων, προαγωγής της έρευνας, δημιουργίας μιας κοινής αγοράς πυρηνικής ενέργειας, εφοδιασμού, ελέγχου της ασφάλειας και διεθνών σχέσεων.

Η Λευκή Βίβλος (σχετικά με την προπαρασκευή των συνδεδεμένων κρατών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης για την ένταξή τους στην εσωτερική αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης) υπογραμμίζει, στο μέρος που αφιερώνεται στην ενέργεια, την ανάγκη να εφαρμοστούν πλήρως οι κύριες οδηγίες που σχετίζονται με την εσωτερική αγορά καθώς και οι συναφείς διατάξεις του δικαίου του ανταγωνισμού που ισχύει στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Όσον αφορά τον πυρηνικό τομέα, η Λευκή Βίβλος αναφέρεται σε προβλήματα εφοδιασμού, ελέγχου της ασφάλειας και μεταφοράς των πυρηνικών αποβλήτων.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Η θέση σε ισχύ, τον Ιανουάριο του 2001, του νέου νόμου για την ενέργεια, αποτελεί σημαντικό σταθμό στην πορεία της ευθυγράμμισης με το κεκτημένο, ιδίως εις ό,τι αφορά την εσωτερική αγορά ενεργείας. Ο νόμος οριοθετεί το νομοθετικό πλαίσιο για την ρύθμιση της αγοράς και καλύπτει ορισμένα τεχνικά ζητήματα για τους τομείς της ηλεκτρικής ενέργειας και του αερίου, καθώς και για τον τομέα της θέρμανσης.

Η Τσεχική Δημοκρατία μετέφερε σημαντικό τμήμα του τρέχοντος κεκτημένου στον εν λόγω τομέα· τώρα πρέπει να εξασφαλίσει την πλήρη εφαρμογή της νομοθεσίας εντός των προβλεπομένων προθεσμιών. Προς τον σκοπό αυτό, οφείλει να ενισχύσει την διοικητική ικανότητα των νέων οργανισμών.

Σημειώθηκε πρόοδος στην ασφάλεια του εφοδιασμού. Ο νόμος για τα στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου που θεσπίστηκε τον Νοέμβριο 1999, προέβλεπε να επιτευχθεί, το 2005, το επίπεδο αποθεμάτων, πετρελαίου για 90 ημέρες, που απαιτούσε το κεκτημένο. Η Τσεχική Δημοκρατία αύξησε ακόμη περισσότερο τα οικεία αποθέματα πετρελαίου, σε επίπεδα που αγγίζουν το απαιτούμενο (80 ημέρες).

Η Τσεχική Δημοκρατία σημείωσε βήματα προόδου όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα και την εσωτερική αγορά. Ο νόμος για την ενέργεια προβλέπει την σταδιακή απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας από το 2002 και μετά. Το πλήρες άνοιγμα αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί το 2006. Συνεστήθησαν οργανισμοί επιφορτισμένοι με την τήρηση των κανόνων του ανταγωνισμού, την προστασία των καταναλωτών και τη μέριμνα για την εφαρμογή της ενεργειακής νομοθεσίας και της νομοθεσίας για τη διαχείριση της ενέργειας. Ωστόσο, η μετάθεση των οριακών ημερομηνιών ιδιωτικοποίησης των κρατικών εταιρειών αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και των περιφερειακών εταιρειών διανομής ηλεκτρικού ρεύματος και αερίου, ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο τις προετοιμασίες των ιδιωτικοποιημένων εταιρειών σε σχέση με τα ήδη προγραμματισθέντα μέτρα απελευθέρωσης της αγοράς. Το Υπουργείο Βιομηχανίας και Εμπορίου και η Υπηρεσία Ρύθμισης της Ενέργειας εξέδωσαν σημαντικό αριθμό εκτελεστικών κειμένων με στόχο την εφαρμογή του νόμου για την ενέργεια. Το 2003, η Τσεχική Δημοκρατία θέσπισε τη νομοθεσία περί λεπτομερειών εφαρμογής σύμφωνα με το κεκτημένο. Στον τομέα του φυσικού αερίου, προέβη σε μερική μόνο μεταφορά της νομοθεσίας στο εθνικό της δίκαιο και πρέπει να ολοκληρώσει την εν λόγω μεταφορά προκειμένου να προετοιμασθεί το άνοιγμα της αγοράς φυσικού αερίου. Το άνοιγμα των αγορών στους τομείς του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας πραγματοποιείται τηρώντας τις δεσμεύσεις που ανελήφθησαν κατά τις διαπραγματεύσεις.

Σε θέματα πυρηνικής ενέργειας, η ΕΕ τόνισε επανειλημμένα τη σημασία μιας υψηλού επιπέδου πυρηνικής ασφάλειας στις υποψήφιες χώρες. Η Τσεχική Δημοκρατία συνεχίζει να επιδιώκει την ολοκλήρωση του πυρηνικού σταθμού του Temelin και του εκτενούς προγράμματος για τον εκσυγχρονισμό του. Ο εκσυγχρονισμός του πυρηνικού σταθμού του Dukovany βρίσκεται σε εξέλιξη. Η πραγματοποίηση των δοκιμών στην μονάδα του Temelin και τα ερωτήματα όσον αφορά τον σχεδιασμό της προκάλεσαν έντονες ανησυχίες στην κοινή γνώμη και ειδικότερα στη γείτονα Αυστρία. Τον Δεκέμβριο του 2000, η Τσεχική Δημοκρατία και η Αυστρία κατέληξαν σε συμφωνία, βάσει της οποίας η Τσεχική Δημοκρατία αναλαμβάνει εκουσίως την εκτενέστερη και πληρέστερη δυνατή εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της μονάδας του Temelin. Εξάλλου, η Επιτροπή διηύθυνε αποστολή ειδικών για την εξέταση των προβλημάτων ασφαλείας εις της μονάδας. Έκτοτε, οι δοκιμές υποβάλλονται σε αυστηρότερο έλεγχο. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε, τον Ιούνιο 2001, έκθεση για την πυρηνική ασφάλεια σε σχέση με τη διεύρυνση. Πέραν των συστάσεων που ισχύουν για όλες τις υποψήφιες χώρες, η έκθεση συνιστά ειδικά μέτρα για τη μονάδα του Dukovany και τη μονάδα του Temelin. Εν γένει, οι πρακτικές κανονιστικής πλαισίωσης της πυρηνικής βιομηχανίας στην Τσεχική Δημοκρατία και στη δυτική Ευρώπη είναι συγκρίσιμες. Το 2002 εγκρίθηκε και τέθηκε σε ισχύ μια τροποποίηση του νόμου για την ατομική ενέργεια.

Ωστόσο, η Τσεχική Δημοκρατία καλείται να εξασφαλίσει τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις και τις διαδικασίες Ευρατόμ, ιδίως εις ό,τι αφορά τους κανόνες ασφαλείας Ευρατόμ.

Όσον αφορά τα στερεά καύσιμα, η Τσεχική Δημοκρατία πρέπει να συνεχίσει τις προπαρασκευαστικές εργασίες για την εφαρμογή των κανονισμών της ΕΕ που αφορούν τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα της παραγωγής άνθρακα και θα πρέπει να καταργήσει κάθε περιορισμό που εφαρμόζεται στις εισαγωγές άνθρακα κατά την προσχώρηση.

Όσον αφορά την ενεργειακή αποδοτικότητα, η κυβέρνηση θέσπισε το πρώτο πρόγραμμα κρατικών ενισχύσεων υπέρ της εξοικονόμησης ενέργειας και της χρησιμοποίησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, το οποίο βασίζεται στο εθνικό πρόγραμμα σχετικά με την ορθολογική διαχείριση της ενέργειας και τη χρησιμοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Οι αναγκαίες στον τομέα αυτό διοικητικές δομές έχουν συσταθεί αλλά θα πρέπει να εδραιωθούν.

Η Τσεχική Δημοκρατία συμμετέχει στο κοινοτικό πρόγραμμα προώθησης της ενεργειακής απόδοσης - SAVE II () (1).

(1) Απόφαση του Συμβουλίου σύνδεσης μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και των κρατών μελών τους, αφενός, και της Τσεχικής Δημοκρατίας, αφετέρου, της 27ης Νοεμβρίου 1998, για την έγκριση των όρων και προϋποθέσεων συμμετοχής της Τσεχικής Δημοκρατίας στο κοινοτικό πρόγραμμα αποτελεσματικότερης χρήσης της ενέργειας - SAVE II.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 08.03.2004