Ίδιοι πόροι

Οι ίδιοι πόροι της ΕΕ αποτελούν τη βασική πηγή εσόδων για τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Οι ετήσιες δαπάνες της δεν μπορούν να υπερβαίνουν τα έσοδά της (δηλ. λειτουργεί με ισοσκελισμένο προϋπολογισμό).

Υπάρχουν τέσσερα είδη ίδιων πόρων.

• Παραδοσιακοί. Αυτοί περιλαμβάνουν κυρίως τους τελωνειακούς δασμούς κατά τις εισαγωγές στην ΕΕ. Από την 1η Ιανουαρίου 2021, οι χώρες παρακρατούν το 25% των δασμών που εισπράττονται για την κάλυψη των εξόδων είσπραξης.
• Πόροι που βασίζονται στον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ). Εφαρμόζεται συντελεστής 0,3% επί της εναρμονισμένης βάσης ΦΠΑ κάθε χώρας της ΕΕ, η οποία περιορίζεται στο 50% του ακαθάριστου εθνικού της εισοδήματος (ΑΕΕ), και τα έσοδα μεταφέρονται στην ΕΕ.
• Πόροι που βασίζονται στο ΑΕΕ. Κάθε χώρα της ΕΕ μεταβιβάζει ενιαίο ποσοστό του ΑΕΕ της στην ΕΕ. Το ποσοστό προσαρμόζεται ούτως ώστε τα συνολικά έσοδα να αντιστοιχούν στο συμφωνημένο επίπεδο πληρωμών. Αυτή είναι η μεγαλύτερη πηγή εσόδων της ΕΕ.
• Νέοι πόροι. Από την 1η Ιανουαρίου 2021, η συνεισφορά των χωρών της ΕΕ που βασίζεται στην ποσότητα μη ανακυκλούμενων απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών αποτελεί έναν νέο ίδιο πόρο της ΕΕ.

Σταδιακά, έχουν θεσπιστεί μηχανισμοί για τη διόρθωση των συνεισφορών που θεωρούνται υπερβολικές από ορισμένες χώρες. Από το 2021, η Δανία, η Γερμανία, οι Κάτω Χώρες, η Αυστρία και η Σουηδία επωφελούνται από τις εν λόγω διορθώσεις.

Στο πλαίσιο της έγκρισης του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο 2021-2027 και της δέσμης μέτρων για την ανάκαμψη, το Συμβούλιο εξέδωσε νέα απόφαση για το σύστημα ιδίων πόρων {απόφαση (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2053} τον Δεκέμβριο του 2020. Αυτό θα αυξήσει τη μέγιστη ποσότητα πόρων που μπορεί να ζητηθεί από τις χώρες της ΕΕ σε ένα δεδομένο έτος για τη χρηματοδότηση των δαπανών της ΕΕ -το ανώτατο όριο των ιδίων πόρων- από 1,20% σε 1,40% του συνολικού ΑΕΕ των 27 χωρών της ΕΕ. Το ποσοστό αυτό αντιπροσωπεύει την ενσωμάτωση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης στον προϋπολογισμό της ΕΕ και ρυθμίζει το ζήτημα της απόσυρσης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, το οποίο αποτελούσε καθαρό χρηματοδότη του προϋπολογισμού.

Η απόφαση (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2053 εξουσιοδοτεί επίσης την Επιτροπή, κατ’ εξαίρεση, να δανειστεί προσωρινά ποσό ύψους έως 750 δισεκατομμυρίων ευρώ σε τιμές του 2018 από τις κεφαλαιαγορές για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κρίσης COVID-19. Παράλληλα, το ανώτατο όριο των ιδίων πόρων θα αυξηθεί περαιτέρω, κατ’ εξαίρεση και προσωρινά, κατά 0,6 ποσοστιαίες μονάδες για να καλυφθούν όλες οι υποχρεώσεις της ΕΕ που απορρέουν από τον δανεισμό αυτό, έως ότου αποπληρωθεί το σύνολο των δανειακών κεφαλαίων.

Για να τεθεί σε ισχύ η απόφαση, πρέπει να εγκριθεί και από τις 27 χώρες της ΕΕ σύμφωνα με τις συνταγματικές απαιτήσεις τους.