ΝΑΤΟ (Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου)

Ο Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ ή «Ατλαντική Συμμαχία») είναι μια διακυβερνητική στρατιωτική συμμαχία που ιδρύθηκε με το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο, γνωστό επίσης ως Συνθήκη της Ουάσιγκτον, που υπογράφτηκε στις 4 Απριλίου 1949. Ο καταστατικός σκοπός του ΝΑΤΟ είναι να εγγυηθεί την ελευθερία και την ασφάλεια των μελών του με πολιτικά και στρατιωτικά μέσα.

Η δομή του ΝΑΤΟ περιλαμβάνει γενικά δύο σκέλη:

• ένα πολιτικό, διοικητικό σκέλος, το οποίο περιλαμβάνει:
  • το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο, που αποτελείται από μόνιμες αντιπροσωπείες των χωρών του ΝΑΤΟ,
  • μια ομάδα πυρηνικού σχεδιασμού,
  • το διεθνές προσωπικό στα κεντρικά γραφεία του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, καθώς και
• ένα στρατιωτικό σκέλος, το οποίο περιλαμβάνει:
  • τη Στρατιωτική Επιτροπή του ΝΑΤΟ, η οποία συμβουλεύει το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο για τη στρατιωτική στρατηγική,
  • τη Συμμαχική Διοίκηση Επιχειρήσεων, υπεύθυνη για τις στρατιωτικές δραστηριότητες του ΝΑΤΟ,
  • τη Συμμαχική Διοίκηση Μετασχηματισμού, η οποία φροντίζει για τον αμυντικό σχεδιασμό και την ανάπτυξη ικανοτήτων.

Το NATO, που έχει έδρα στις Βρυξέλλες, διαθέτει 31 μέλη μετά από διαδοχικές διευρύνσεις:

• Απρίλιος 1949: Βέλγιο, Γαλλία, Δανία, Ηνωμένες Πολιτείες, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισλανδία, Ιταλία, Καναδάς, Κάτω Χώρες, Λουξεμβούργο, Νορβηγία και Πορτογαλία (τα 12 ιδρυτικά μέλη)·
• Φεβρουάριος 1952: Ελλάδα και Τουρκία·
• Μάιος 1955: Δυτική Γερμανία (μετά την επανένωση της Γερμανίας το 1990, η χώρα στο σύνολό της έγινε μέλος)·
• Μάιος 1982: Ισπανία·
• Μάρτιος 1999: Ουγγαρία, Πολωνία & Τσεχική Δημοκρατία·
• Μάρτιος 2004: Βουλγαρία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ρουμανία, Σλοβακία και Σλοβενία·
• 1η Απριλίου 2009: Αλβανία & Κροατία·
• 5 Ιουνίου 2017: Μαυροβούνιο·
• 27 Μαρτίου 2020: Βόρεια Μακεδονία·
• 4 Απριλίου 2023: Φιλανδία.

Με 22 κοινές χώρες μέλη, η ΕΕ και το ΝΑΤΟ συνεργάζονται ιδιαίτερα στενά από το 2003 (με τη σύναψη των ρυθμίσεων «Βερολίνο +» που παρέχουν στην ΕΕ, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, πρόσβαση σε πόρους και μηχανισμούς του ΝΑΤΟ), έχοντας ως βάση τη συνεργασία στον τομέα της άμυνας που είχε αναπτυχθεί στο παρελθόν μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Δυτικοευρωπαϊκής Ένωσης που πλέον δεν υπάρχει πια.

Πρόσφατα παραδείγματα συνεργασίας του ΝΑΤΟ και της ΕΕ περιλαμβάνουν:

• στον τομέα της ασφάλειας στη θάλασσα, η Επιχείρηση της Ναυτικής Δύναμης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Μεσόγειο IRINI, που συνεργάστηκε με την επιχείρηση Sea Guardian του ΝΑΤΟ·
• στη Μέση Ανατολή, όπου η ΕΕ συμμετέχει ως μη στρατιωτικός εταίρος, με τα 27 κράτη μέλη να συμμετέχουν ως εταίροι, ενώ το ΝΑΤΟ υποστηρίζει την Παγκόσμια Συμμαχία κατά της οργάνωσης «Ισλαμικό Κράτος».

Οι δεσμεύσεις και η συνεργασία των κρατών μελών της ΕΕ στο πλαίσιο της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας εναρμονίζονται με τις δεσμεύσεις τους στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

• Συλλογική άμυνα
• Κοινή πολιτική ασφάλειας και άμυνας (ΚΠΑΑ)
• Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ)
• Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας και Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας
• Μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία
• Η κοινή πολιτική ασφάλειας και άμυνας της ΕΕ (σύνοψη)
• Στρατιωτική επιχείρηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Μεσόγειο (επιχείρηση της ναυτικής δύναμης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Μεσόγειο IRINI) (σύνοψη)
• Διαμόρφωση μιας κοινής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης)
• Eunavfor Med (Ναυτική δύναμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Επιχείρηση Irini στη Μεσόγειο Θάλασσα)
• Παγκόσμια Συμμαχία κατά της οργάνωσης «Ισλαμικό Κράτος» (ιστότοπος)
• Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου — NATO (δικτυακός τόπος)
• Επιχείρηση Sea Guardian (δικτυακός τόπος)
• Σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση (δικτυακός τόπος).