Διεθνείς συμφωνίες

Οι διεθνείς συμφωνίες αποτελούν την κύρια μορφή της εξωτερικής νομοθεσίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση (EE). Σύμφωνα με το άρθρο 216 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), η ΕΕ μπορεί να συνάπτει συμφωνίες με μία ή περισσότερες τρίτες χώρες ή διεθνείς οργανισμούς, με την προϋπόθεση ότι η σύναψη συμφωνίας:

• είναι αναγκαία για την επίτευξη, στο πλαίσιο των πολιτικών της ΕΕ, ενός εκ των στόχων που καθορίζονται από τις Συνθήκες· ή
• προβλέπεται σε νομικά δεσμευτική πράξη της ΕΕ· ή
• ενδέχεται να επηρεάσει κοινούς κανόνες ή να μεταβάλει την εμβέλειά τους.

Κατά τη διαπραγμάτευση και την υπογραφή διεθνούς συμφωνίας, η ΕΕ πρέπει να σέβεται τα όρια των αρμοδιοτήτων της και τις γενικές αρχές της εξωτερικής δράσης της ΕΕ, όπως προβλέπεται στο άρθρο 21 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το άρθρο 218 της ΣΛΕΕ θεσπίζει μια γενική διαδικασία για την άσκηση των εξουσιών σύναψης διεθνών συμφωνιών.

Κατά τη διαπραγμάτευση και τη σύναψη διεθνών συμφωνιών, η ΕΕ, η οποία έχει νομική προσωπικότητα, έχει είτε:

• αποκλειστική αρμοδιότητα για τη διαπραγμάτευση και τη σύναψη των συμφωνιών — όπου σε αυτήν την περίπτωση το άρθρο 3 της ΣΛΕΕ προσδιορίζει τους τομείς όπου η ΕΕ έχει αποκλειστική αρμοδιότητα (συμπεριλαμβάνονται οι εμπορικές συμφωνίες)· ή
• συντρέχουσα αρμοδιότητα με τα κράτη μέλη της, αν επίσης συμμετέχουν στη σύναψη των συμφωνιών — όπου στην περίπτωση αυτή οι τομείς συντρέχουσας αρμοδιότητας απαριθμούνται στο άρθρο 4 της ΣΛΕΕ (συμπεριλαμβάνονται τομείς όπως η προστασία των καταναλωτών ή το περιβάλλον)· οι συμφωνίες που σχετίζονται με τους τομείς αυτούς είναι γνωστές ως μικτές συμφωνίες.

Οι διεθνείς συμφωνίες που συνάπτονται από την ΕΕ είναι δεσμευτικές για τα θεσμικά όργανα και τα κράτη μέλη της, και αυτά οφείλουν, ως εκ τούτου, να τηρούν τις διατάξεις τους. Οι συμφωνίες αυτές είναι αναπόσπαστο μέρος του δικαίου της ΕΕ και αποτελούν μια ξεχωριστή κατηγορία, καθώς δεν εμπίπτουν ούτε στο πρωτογενές ούτε στο παράγωγο δίκαιο. Μπορεί να έχουν άμεση ισχύ και η νομική ισχύ τους να υπερισχύει του παράγωγου δικαίου, το οποίο, ως εκ τούτου, πρέπει να συμμορφώνεται με αυτές.

Όταν η ΕΕ έχει αποκλειστική αρμοδιότητα, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταρτίζει εντολή για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία στη συνέχεια διαπραγματεύεται τη συμφωνία, εκτός από τον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας, όπου ο ύπατος εκπρόσωπος για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας εκπροσωπεί την ΕΕ. Μόλις ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις και, ανάλογα με το είδος της συμφωνίας, αφού το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δώσει τη συναίνεση ή τη γνώμη του, το Συμβούλιο υπογράφει και συνάπτει συμφωνίες για λογαριασμό της ΕΕ.

Στην περίπτωση συμφωνίας που εμπίπτει σε έναν τομέα, στον οποίο η ΕΕ έχει συντρέχουσες αρμοδιότητες με τα κράτη μέλη της, οι εκπρόσωποι από τα κράτη μέλη πρέπει επίσης να δώσουν εντολές για την έναρξη των διαπραγματεύσεων.

Μεταξύ των πιο κοινών ειδών διεθνών συμφωνιών είναι οι συμφωνίες σύνδεσης, οι συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών, οι συμφωνίες οικονομικής εταιρικής σχέσης και οι συμφωνίες εταιρικής σχέσης και συνεργασίας.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

• Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
• Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας
• Κατανομή αρμοδιοτήτων
• Δίκαιο της ΕΕ
• Ευρωπαϊκή Επιτροπή
• Ευρωπαϊκή Ένωση
• Ύπατος Εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας
• Νομική προσωπικότητα της ΕΕ
• Συνθήκες
• Εξωτερική δράση της ΕΕ (σύνοψη)
• Διεθνείς συμφωνίες και εξωτερικές αρμοδιότητες της ΕΕ (σύνοψη)
• Διεθνείς συμβάσεις και συμφωνίες της ΕΕ (σύνοψη)
• Το άμεσο αποτέλεσμα του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (σύνοψη)
• Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (σύνοψη).