Το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ)

Το ΣΕΔΕ είναι στο επίκεντρο της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στο πλαίσιο της δράσης για το κλίμα προκειμένου να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (ΑΘ) με έναν οικονομικά αποδοτικό τρόπο.

Το σύστημα βασίζεται στην αρχή των « ανωτάτων ορίων και εμπορίας ». Αυτό συνεπάγεται ότι τίθεται «ανώτατο όριο», ή όριο, επί της συνολικής ποσότητας ορισμένων αερίων του θερμοκηπίου που μπορούν να εκπέμπονται από εγκαταστάσεις που καλύπτονται από το σύστημα. Το ανώτατο όριο μειώνεται με την πάροδο του χρόνου ούτως ώστε να μειωθούν οι συνολικές εκπομπές.

Εντός του ανωτάτου ορίου, οι εγκαταστάσεις λαμβάνουν ή αγοράζουν δικαιώματα εκπομπής τα οποία μπορούν να ανταλλάζουν μεταξύ τους ανάλογα με τις ανάγκες τους. Το όριο του συνολικού αριθμού των διαθέσιμων δικαιωμάτων διασφαλίζει την αξία τους.

Στο τέλος κάθε έτους, κάθε εγκατάσταση πρέπει να παραδίδει αρκετά δικαιώματα για την κάλυψη όλων των εκπομπών της. Εάν μια εγκατάσταση μειώσει τις εκπομπές της, μπορεί να διατηρήσει τα δικαιώματα που δεν έχει αξιοποιήσει για να καλύψει τις μελλοντικές της ανάγκες ή για να τα πουλήσει σε άλλη εγκατάσταση που δεν έχει δικαιώματα.

Το ΣΕΔΕ:

• λειτουργεί στα κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά και στην Ισλανδία, στο Λιχτενστάιν και στη Νορβηγία. Από την 1η Ιανουαρίου 2020, το ΣΕΔΕ της ΕΕ συνδέεται επίσης με το ελβετικό σύστημα εμπορίας εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Από το 2021, το ΣΕΔΕ της ΕΕ θα καλύπτει εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Βόρεια Ιρλανδία·
• ρυθμίζει εκπομπές από περίπου 11 000 μονάδες παραγωγής ενέργειας και εγκαταστάσεις κατασκευής και περίπου 600 φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών που πετούν προς και από αεροδρόμια του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου·
• καλύπτει περίπου το 38 % των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ.

Τον Σεπτέμβριο του 2020, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ένα σχέδιο κλιματικών στόχων, ένα σχέδιο εκτίμησης του αντίκτυπου για τη μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου τουλάχιστον κατά 55 % μέχρι το 2030. Τον Ιούλιο του 2021, η Επιτροπή παρουσίασε νομοθετικές προτάσεις για την υλοποίηση του νέου στόχου, συμπεριλαμβανομένης της αναθεώρησης και ενδεχομένως της επέκτασης του πεδίου εφαρμογής του ΣΕΔΕ.