Weging van de stemmen in de Raad

Bij de meeste EU-wetgeving beslist de Raad van de Europese Unie met gekwalificeerde meerderheid. Dit is de standaard stemprocedure volgens artikel 16 van het verdrag betreffende de Europese Unie (VEU). Op een aantal domeinen van het EU-recht besluit de Raad echter met unanimiteit en worden procedurele beslissingen met een gewone meerderheid genomen (waarbij 14 van de 27 EU-lidstaten vóór zijn).

Tot 1 november 2014 hadden de lidstaten met de grootste bevolking 27-29 stemmen, middelgrote landen 7-14 stemmen en kleine landen 3 of 4 stemmen. Voor de goedkeuring van een besluit waren ten minste 260 van de 352 stemmen nodig.

Op 1 november 2014 veranderden de regels voor een gekwalificeerde meerderheid (artikel 16 van het VEU). Wanneer de Raad besluit op een voorstel van de Commissie of de hoge vertegenwoordiger van de EU, is voor een gekwalificeerde meerderheid vereist dat:

• 55 % van de leden van de Raad vóór stemt (d.w.z. 15 van de 27);
• deze leden van de Raad ten minste 65 % van de totale EU-bevolking vertegenwoordigen.

Dit staat bekend als de dubbele-meerderheidsregel. Voor een blokkerende minderheid zijn ten minste vier lidstaten nodig.

Wanneer de Raad niet besluit op een voorstel van de Commissie of de hoge vertegenwoordiger, is voor een gekwalificeerde meerderheid vereist dat:

• ten minste 72 % van de leden van de Raad vóór stemt (d.w.z. 20 van de 27); en
• zij ten minste 65 % van de totale EU-bevolking vertegenwoordigen.

Tot 31 maart 2017 konden lidstaten nog steeds verzoeken dat een besluit wordt genomen overeenkomstig de vorige procedure voor stemming met gekwalificeerde meerderheid. Bovendien kunnen ze de toepassing vragen van het Ioannina II-compromis (zie Verklaring nr. 7 gevoegd bij het Verdrag van Lissabon). Daardoor kunnen groepen van landen hun verzet uitdrukken tegen een besluit, ook als de groep niet groot genoeg is in aantal om een blokkerende minderheid te vormen.