Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης

Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ) θεσπίστηκε στο πλαίσιο του τρίτου σταδίου της οικονομικής και νομισματικής ένωσης. Σχεδιάστηκε για να διασφαλίσει ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ θα διατηρούν υγιή δημόσια οικονομικά μετά την εισαγωγή του ενιαίου νομίσματος.

Από τυπικής απόψεως, το σύμφωνο αρχικά περιελάμβανε ένα ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (εγκρίθηκε το 1997) και δύο κανονισμούς του Συμβουλίου της 7ης Ιουλίου 1997 που καθορίζουν λεπτομερείς τεχνικές ρυθμίσεις (ο ένας σχετικά με την εποπτεία της δημοσιονομικής κατάστασης και τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών και ο άλλος σχετικά με την εφαρμογή της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος).

Κατόπιν συζητήσεων σχετικά με τη λειτουργία του ΣΣΑ, οι κανονισμοί τροποποιήθηκαν το 2005. Ωστόσο, η επιβολή ήταν ασθενής, με αποτέλεσμα σοβαρές δημοσιονομικές ανισορροπίες σε ορισμένα κράτη μέλη, τα οποία βρέθηκαν εκτεθειμένα όταν εκδηλώθηκε η οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση το 2008.

Μετά την κρίση οι κανόνες οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ ενισχύθηκαν μέσω οκτώ κανονισμών της ΕΕ και μίας διεθνούς συνθήκης:

• το εξάπτυχο (που θέσπισε ένα σύστημα για την παρακολούθηση ευρύτερων οικονομικών πολιτικών, με σκοπό τον έγκαιρο εντοπισμό προβλημάτων όπως φούσκες στην αγορά ακινήτων ή μείωση της ανταγωνιστικότητας)·
• το δίπτυχο (έναν νέο κύκλο παρακολούθησης για τη ζώνη του ευρώ, όπου οι χώρες — με εξαίρεση όσες υπάγονται σε πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής — υποβάλλουν τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων τους στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάθε φθινόπωρο·
• τη Συνθήκη για τη σταθερότητα, τον συντονισμό και τη διακυβέρνηση (δημοσιονομικό σύμφωνο) του 2012 η οποία εισήγαγε αυστηρότερες δημοσιονομικές διατάξεις από ό,τι το ΣΣΑ.

Η εν λόγω δέσμη μέτρων αποτελεί πλέον αναπόσπαστο μέρος του ευρωπαϊκού εξαμήνου, του μηχανισμού συντονισμού της οικονομικής πολιτικής της ΕΕ.

Τον Ιανουάριο του 2015, κατόπιν επανεξέτασης, η Επιτροπή εξέδωσε λεπτομερείς κατευθύνσεις σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής των υφιστάμενων κανόνων του ΣΣΑ προκειμένου να ενισχύσει τη σύνδεση μεταξύ των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, των επενδύσεων (ιδίως λόγω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων που δημιουργήθηκε πρόσφατα) και της δημοσιονομικής ευθύνης προς όφελος της απασχόλησης και της ανάπτυξης.

Τον Φεβρουάριο του 2020 η Επιτροπή δημοσίευσε επανεξέταση με σκοπό την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του ισχύοντος πλαισίου οικονομικής και δημοσιονομικής εποπτείας, ιδίως των μεταρρυθμίσεων του «εξάπτυχου» και του «δίπτυχου», και ξεκίνησε δημόσια συζήτηση.

Τον Νοέμβριο του 2022, η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με τις κατευθύνσεις (κατευθυντήριες γραμμές) για τη μεταρρύθμιση του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ, στην οποία προτείνεται ευρεία μεταρρύθμιση του σχεδιασμού και της λειτουργίας του ΣΣΑ.

Τον Μάρτιο του 2023 η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση για την παροχή στα κράτη μέλη κατευθύνσεων σχετικά με την άσκηση και τον συντονισμό της δημοσιονομικής πολιτικής το 2024.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

• Γενικοί προσανατολισμοί των οικονομικών πολιτικών
• Κριτήρια σύγκλισης
• Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
• Οικονομική και Νομισματική Πολιτική
• Οικονομική διακυβέρνηση
• Οικονομική πολιτική
• Ευρώ
• Ευρωπαϊκή Επιτροπή
• Ευρωπαϊκό εξάμηνο
• Διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος
• Κανονισμός
• Υιοθέτηση κανόνων οικονομικής διακυβέρνησης μετά την χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση — επανεξέταση (σύνοψη)
• Εποπτεία των δημοσιονομικών πολιτικών (σύνοψη)
• Το διορθωτικό σκέλος: η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος (σύνοψη)
• Συνθήκη για τη σταθερότητα, τον συντονισμό και τη διακυβέρνηση στην οικονομική και νομισματική ένωση (γνωστή επίσης ως δημοσιονομικό σύμφωνο) (σύνοψη)
• Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).