Bescherming van de maritieme belangen van de EU

KERNPUNTEN

In de mededeling worden de belangrijkste strategische maritieme veiligheidsbelangen van de EU benadrukt:

• conflictpreventie, vredeshandhaving en de verbetering van de internationale veiligheid via samenwerking met internationale partners;
• de bescherming van de EU tegen maritieme veiligheidsdreigingen, met inbegrip van de bescherming van kritieke maritieme infrastructuur, zoals havens en terminals, onderwaterpijpleidingen en telecommunicatiekabels;
• doeltreffende controle van de maritieme buitengrenzen van de EU om illegale activiteiten te voorkomen;
• de bescherming van:
  • de mondiale toeleveringsketen van de EU,
  • de vrijheid van scheepvaart,
  • het recht op onschuldige doorvaart¹ voor schepen die de vlag van een lidstaat voeren, en
  • de veiligheid en beveiliging van zeevarenden en passagiers;
• de preventie van illegale, ongereglementeerde en ongemelde visserij.

Ook worden er een aantal maritieme veiligheidsdreigingen geïdentificeerd, waaronder:

• territoriale maritieme geschillen, daden van agressie en gewapende conflicten tussen landen;
• verspreiding van massavernietigingswapens;
• zeepiraterij en gewapende overvallen op zee;
• potentiële gevolgen van illegale lozingen of incidentele verontreiniging van de zee voor het milieu.

De strategie voor maritieme veiligheid moet de strategische maritieme veiligheidsbelangen en -bedreigingen van de EU aanpakken door bevordering van een intersectorale aanpak² met vier specifieke doelstellingen:

• optimaal gebruikmaken van bestaande capaciteiten op EU- en nationaal niveau;
• bevorderen van wereldwijd doeltreffende en geloofwaardige partnerschappen op maritiem gebied;
• bevorderen van kostenefficiëntie;
• stimuleren van solidariteit tussen de lidstaten.

Om een beter maritiem bestuur op EU-niveau te bereiken worden er in de mededeling vier beginselen als leidraad uiteengezet:

• een intersectorale aanpak
• functionele integriteit ³
• maritiem multilateralisme ⁴
• naleving van regels en principes⁵.

Deze beginselen zijn van toepassing op vijf gebieden voor betere samenwerking:

• externe actie;
• maritiem bewustzijn, toezicht en het delen van informatie;
• ontwikkeling en opbouw van capaciteit;
• risicobeheer, bescherming van kritieke maritieme infrastructuur en crisisrespons;
• onderzoek en innovatie, onderwijs en opleiding voor maritieme veiligheid.

De strategie voor maritieme veiligheid van de EU wordt aangevuld met een actieplan dat in december 2014 werd goedgekeurd en in juni 2018 werd herzien. Het actieplan bevat negentig acties, waarbij zowel interne als externe aspecten van de maritieme beveiliging van de EU worden samengebracht.

Het eerste deel, dat horizontale acties omvat, is gericht op vijf kerngebieden:

• internationale samenwerking;
• maritieme bewaking;
• vermogensontwikkeling (met inbegrip van onderzoek en innovatie);
• risicobeheer;
• onderwijs en opleiding.

Het tweede deel heeft betrekking op regionale en mondiale maritieme aangelegenheden, waarbij de EU mondiale uitdagingen tracht aan te pakken via regionale respons op belangrijke maritieme hotspots zowel binnen de EU — in Europese zeebekkens, zoals de Middellandse en de Zwarte Zee — als internationaal, in de Golf van Guinee, de Hoorn van Afrika, de Rode Zee of Zuidoost-Azië.