Βελτίωση του διακανονισμού αξιογράφων στην ΕΕ

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 909/2014 σχετικά με τη βελτίωση του διακανονισμού αξιογράφων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κεντρικά αποθετήρια τίτλων

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ;

• Αποσκοπεί στην εναρμόνιση των προθεσμιών, καθώς και των κανόνων διακανονισμού αξιόγραφων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), αλλά και των κανόνων που εφαρμόζονται στα κεντρικά αποθετήρια τίτλων (ΚΑΤ)*.
• Αποσκοπεί στην αύξηση της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας του συστήματος, ιδίως για συναλλαγές στο εσωτερικό της ΕΕ.
• Ο κανονισμός έχει τροποποιηθεί πολλές φορές, πιο πρόσφατα από τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/2554, την πράξη σχετικά με την ψηφιακή επιχειρησιακή ανθεκτικότητα (γνωστή ως DORA), που αποσκοπεί να διασφαλίσει ότι ο χρηματοπιστωτικός τομέας θα μπορεί να παραμείνει ανθεκτικός εν μέσω μιας σοβαρής επιχειρησιακής διαταραχής (βλ. σύνοψη).

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

• Ο κανονισμός θεσπίζει κυρίως τα ακόλουθα:
  • Μικρότερες περιόδους διακανονισμού, οι οποίες, σε γενικές γραμμές, θα πρέπει να γίνονται το αργότερο τη δεύτερη εργάσιμη ημέρα μετά τη διαπραγμάτευση.
  • Υποχρέωση καταγραφής υπό τη μορφή λογιστικής εγγραφής* όλων των κινητών αξιών που εισάγονται προς διαπραγμάτευση ή υπόκεινται σε διαπραγμάτευση σε τόπους διαπραγμάτευσης.
  • Αυστηρές οργανωτικές απαιτήσεις, τον κώδικα δεοντολογίας και τις απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας που ισχύουν για τα ΚΑΤ.
  • Ένα καθεστώς εξασφάλισης διακανονισμών για την αντιμετώπιση των αποτυχιών διακανονισμού. Τα ΚΑΤ θα πρέπει να διαθέτουν ένα σύστημα χρηματικών ποινών ενώ υπόκεινται σε απαιτήσεις υποβολής αναφοράς σε σχέση με τις αποτυχίες του διακανονισμού. Οι συμμετέχοντες υπόκεινται σε υποχρεωτικές αγορές κάλυψης.
  • Ένα σύστημα διαβατηρίου το οποίο θα επιτρέπει στα ΚΑΤ με άδεια λειτουργίας να παρέχουν τις υπηρεσίες τους στην ΕΕ, οι οποίες θα υπόκεινται σε ορισμένες απαιτήσεις διαβατηρίου.
  • Αυξημένες απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας και εποπτείας για ΚΑΤ και άλλους φορείς που παρέχουν υπηρεσίες τραπεζικού τύπου οι οποίες υποστηρίζουν τον διακανονισμό αξιογράφων.
• Οι εθνικές αρχές των κρατών μελών της ΕΕ:
  • αδειοδοτούν και εποπτεύουν ΚΑΤ, ενώ τα επιθεωρούν και τα αξιολογούν τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο·
  • ανταλλάσσουν πληροφορίες και συνεργάζονται μεταξύ τους, αλλά και με την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ΕΑΚΑΑ).
• Τα ΚΑΤ πρέπει κατά βάση:
  • διαθέτουν εύρωστο σύστημα διακυβέρνησης, σαφή οργανωτική δομή, εσωτερικούς ελέγχους και ορθές διοικητικές και λογιστικές διαδικασίες.
  • φροντίζουν ώστε τα ανώτατα διοικητικά στελέχη να διαθέτουν τα απαιτούμενα εχέγγυα εντιμότητας και πείρας·
  • συγκροτούν επιτροπές χρηστών για κάθε σύστημα διακανονισμού αξιογράφων που διαχειρίζονται·
  • διατηρούν για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 10 ετών όλα τα αρχεία που αφορούν τις υπηρεσίες και δραστηριότητές τους·
  • παραμένουν εξ ολοκλήρου υπεύθυνα για τυχόν εργασίες που ανέθεσαν σε τρίτους·
  • λειτουργούν με διαφάνεια, δημοσιεύοντας τις τιμές και τις χρεώσεις για τις βασικές υπηρεσίες που προσφέρουν·
  • έχουν επαρκές κεφάλαιο ώστε να διαθέτουν την αναγκαία προστασία έναντι λειτουργικών και νομικών κινδύνων, κινδύνων θεματοφυλακής, επενδυτικών και επιχειρηματικών κινδύνων·
  • εξασφαλίζουν πρόσθετες άδειες πριν από την παροχή επικουρικών υπηρεσιών τραπεζικού τύπου·
  • πέρα από την έγκριση της πράξης DORA [που τροποποιεί τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/2554)], προσδιορίζουν όλες τις πηγές λειτουργικού κινδύνου, εσωτερικές και εξωτερικές, και ελαχιστοποιούν τον αντίκτυπό τους μέσω της χρησιμοποίησης κατάλληλων εργαλείων ΤΠΕ, διαδικασιών και πολιτικών.
• Τα ΚΑΤ που είναι εγκατεστημένα σε τρίτη χώρα μπορούν να λειτουργούν εντός της ΕΕ, για παράδειγμα μέσω υποκαταστήματος με έδρα στην ΕΕ, με την προϋπόθεση ότι συμμορφώνονται με ορισμένα κριτήρια.
• Η ΕΑΚΑΑ διατηρεί μητρώο που είναι διαθέσιμο στο κοινό για κάθε ΚΑΤ με άδεια λειτουργίας.
• Η ΕΑΚΑΑ καταρτίζει σχέδια ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων για να εξειδικεύσει τους λειτουργικούς κινδύνους, εκτός των κινδύνων ΤΠΕ, που αφορούν τα ΚΑΤ.
• Οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών έχουν τη δυνατότητα να επιβάλλουν για τυχόν παραβάσεις τις ενδεδειγμένες διοικητικές κυρώσεις και άλλα μέτρα.
• Για να υπάρχει ένα σαφές και συνεκτικό νομοθετικό πλαίσιο για τις συναλλαγές και τον διακανονισμό ο κανονισμός (ΕE) αριθ. 909/2014 βασίζεται σε πολλούς από τους ορισμούς και τις έννοιες της οδηγίας 2014/65/ΕΕ [οδηγία για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων (MiFID) II — βλέπε σύνοψη]. Ο κανονισμός τροποποιήθηκε ώστε να ληφθεί υπόψη η αλλαγή στην ημερομηνία εφαρμογής της MiFID II. Αυτό κατέδειξε ότι οι κανόνες που θεσπίζονται στη MiFID I (οδηγία 2004/39/ΕΚ) εφαρμόζεται μέχρι τη νέα ημερομηνία έναρξης εφαρμογής της MiFID II.
• Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επίσης εκδώσει αρκετές πράξεις κατ’ εξουσιοδότηση που συμπληρώνουν τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 909/2014:
  • Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2017/389 σχετικά με τις παραμέτρους για τον υπολογισμό των χρηματικών ποινών για τις αδυναμίες διακανονισμού και τις δραστηριότητες των ΚΑΤ στα κράτη μέλη υποδοχής·
  • Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2017/390 όσον αφορά τα ρυθμιστικά τεχνικά πρότυπα σχετικά με ορισμένες απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας για κεντρικά αποθετήρια τίτλων και ορισθέντα πιστωτικά ιδρύματα που παρέχουν επικουρικές υπηρεσίες τραπεζικού τύπου·
  • Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2017/391 όσον αφορά ρυθμιστικά τεχνικά πρότυπα για τον περαιτέρω καθορισμό του περιεχομένου των αναφορών σχετικά με εσωτερικοποιημένο διακανονισμό·
  • Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2017/392 όσον αφορά τα ρυθμιστικά τεχνικά πρότυπα για τις απαιτήσεις χορήγησης άδειας λειτουργίας και τις εποπτικές και λειτουργικές απαιτήσεις των κεντρικών αποθετηρίων τίτλων·
  • Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2018/1229 όσον αφορά ρυθμιστικά τεχνικά πρότυπα για τη συμμόρφωση προς τη διαδικασία διακανονισμού ο οποίος έχει με τη σειρά του τροποποιηθεί από τους κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμούς (ΕΕ) 2020/1212, (EU) 2021/70 και (ΕΕ) 2022/1930.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ;

• Οι απαιτήσεις όσον αφορά καταχωρίσεις υπό μορφή λογιστικής εγγραφής (άρθρο 3 παράγραφος 1) εφαρμόζονται από την 1η Ιανουαρίου 2023 για τις κινητές αξίες που έχουν εκδοθεί μετά από την παραπάνω ημερομηνία, και θα εφαρμόζονται από την 1η Ιανουαρίου 2025 για όλες τις κινητές αξίες.
• Οι κανόνες του κανονισμού για την ημερομηνία διακανονισμού (άρθρο 5 παράγραφος 2) εφαρμόζονται από την 1η Ιανουαρίου 2015.
• Το καθεστώς εξασφάλισης διακανονισμών (άρθρο 6 παράγραφοι 1 έως 4 και άρθρο 7 παράγραφοι 1 έως 13) εφαρμόζεται από την 1η Φεβρουαρίου 2022.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

• Κατά παράδοση, τα ΚΑΤ ρυθμίζονται σε εθνικό επίπεδο.
• Οι διακανονισμοί πέραν των συνόρων ενέχουν περισσότερους κινδύνους και κόστος για τους επενδυτές σε σχέση με τις εθνικές συναλλαγές. Ταυτόχρονα όμως, αυτή η μορφή συναλλαγών κερδίζει έδαφος.
• Κύριος στόχος του κανονισμού είναι η αύξηση της ασφάλειας και της αποδοτικότητας του διακανονισμού τίτλων και των υποδομών διακανονισμού στην ΕΕ. Για να επιτύχει τον στόχο του, προβλέπει ένα κοινό σύνολο προτύπων σχετικά με την προληπτική εποπτεία, την οργάνωση και τον κώδικα συμπεριφοράς που θα χρησιμοποιούνται σε όλες τις χώρες της ΕΕ, το οποίο θα πρέπει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη χρηματοδότηση της οικονομίας.
• Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε:
  • Κεντρικά αποθετήρια τίτλων (ΚΑΤ) (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
  • Κεντρικά αποθετήρια τίτλων (Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών)

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 909/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Ιουλίου 2014, σχετικά με τη βελτίωση του διακανονισμού αξιογράφων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κεντρικά αποθετήρια τίτλων και για την τροποποίηση των οδηγιών 98/26/ΕΚ και 2014/65/ΕΕ και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 236/2012 (ΕΕ L 257 της 28.8.2014, σ. 1-72).

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 909/2014 έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη απόδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κανονισμός (ΕΕ) 2022/2554 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Δεκεμβρίου 2022, σχετικά με την ψηφιακή επιχειρησιακή ανθεκτικότητα του χρηματοοικονομικού τομέα και την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 1060/2009, (ΕΕ) αριθ. 648/2012, (ΕΕ) αριθ. 600/2014, (ΕΕ) αριθ. 909/2014 και (ΕΕ) 2016/1011 (ΕΕ L 333 της 27.12.2022, σ. 1-79).

Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2018/1229 της Επιτροπής, της 25ης Μαΐου 2018, για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 909/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά ρυθμιστικά τεχνικά πρότυπα για τη συμμόρφωση προς τη διαδικασία διακανονισμού (ΕΕ L 230 της 13.9.2018, σ. 1-53).

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.

Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2017/389 της Επιτροπής, της 11ης Νοεμβρίου 2016, για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 909/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τις παραμέτρους για τον υπολογισμό των χρηματικών ποινών για τις αδυναμίες διακανονισμού και τις δραστηριότητες των ΚΑΤ στα κράτη μέλη υποδοχής (ΕΕ L 65 της 10.3.2017, σ. 1-8).

Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2017/390 της Επιτροπής, της 11ης Νοεμβρίου 2016, για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 909/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τα ρυθμιστικά τεχνικά πρότυπα σχετικά με ορισμένες απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας για κεντρικά αποθετήρια τίτλων και ορισθέντα πιστωτικά ιδρύματα που παρέχουν επικουρικές υπηρεσίες τραπεζικού τύπου (ΕΕ L 65 της 10.3.2017, σ. 9-43).

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.

Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2017/391 της Επιτροπής, της 11ης Νοεμβρίου 2016, για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 909/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά ρυθμιστικά τεχνικά πρότυπα για τον περαιτέρω καθορισμό του περιεχομένου των αναφορών σχετικά με εσωτερικοποιημένο διακανονισμό (ΕΕ L 65 της 10.3.2017, σ. 44-47).

Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2017/392 της Επιτροπής, της 11ης Νοεμβρίου 2016, για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 909/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τα ρυθμιστικά τεχνικά πρότυπα για τις απαιτήσεις χορήγησης άδειας λειτουργίας και τις εποπτικές και λειτουργικές απαιτήσεις των κεντρικών αποθετηρίων τίτλων (ΕΕ L 65 της 10.3.2017, σ. 48-115).

Οδηγία 2014/65/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαΐου 2014, για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων και την τροποποίηση της οδηγίας 2002/92/ΕΚ και της οδηγίας 2011/61/ΕΕ (ΕΕ L 173 της 12.6.2014, σ. 349-496).

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.

τελευταία ενημέρωση 28.11.2023