ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (πέμπτο τμήμα)

της 9ης Ιουλίου 2015 ( *1 )

«Παράβαση κράτους μέλους — Κρατικές ενισχύσεις — Παράνομη και ασύμβατη με την εσωτερική αγορά ενίσχυση — Υποχρέωση ανακτήσεως — Απόλυτη αδυναμία — Αντισταθμίσεις για υπηρεσία συμπληρωματική προς τη βασική υπηρεσία»

Στην υπόθεση C‑63/14,

με αντικείμενο προσφυγή λόγω παραβάσεως δυνάμει του άρθρου 108, παράγραφος 2, ΣΛΕΕ, η οποία ασκήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2014,

Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τον B. Stromsky, με τόπο επιδόσεων στο Λουξεμβούργο,

προσφεύγουσα,

κατά

Γαλλικής Δημοκρατίας, εκπροσωπούμενης από τους G. de Bergues και D. Colas, καθώς και από τις N. Rouam και J. Bousin,

καθής,

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (πέμπτο τμήμα),

συγκείμενο από τους T. von Danwitz, πρόεδρο τμήματος, C. Vajda, A. Rosas, E. Juhász (εισηγητή) και D. Šváby, δικαστές,

γενικός εισαγγελέας: M. Wathelet

γραμματέας: V. Tourrès, υπάλληλος διοικήσεως,

έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία και κατόπιν της επ’ ακροατηρίου συζητήσεως της 5ης Φεβρουαρίου 2015,

αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις του κατά τη συνεδρίαση της 26ης Μαρτίου 2015,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1

Με την προσφυγή της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητεί από το Δικαστήριο να διαπιστώσει ότι, παραλείποντας να λάβει, εμπροθέσμως, όλα τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να ανακτήσει από τους δικαιούχους τις κρατικές ενισχύσεις που κηρύχθηκαν παράνομες και ασύμβατες με την εσωτερική αγορά δυνάμει του άρθρου 2, παράγραφος 1, της αποφάσεως 2013/435/ΕΕ της Επιτροπής, της 2ας Μαΐου 2013, σχετικά με την κρατική ενίσχυση SA.22843 (2012/C) (πρώην 2012/NN) που χορήγησε η Γαλλία στη Société Nationale Corse Méditerranée και στην Compagnie Méridionale de Navigation (EE L 220, σ. 20, στο εξής: επίδικη απόφαση), παραλείποντας να ακυρώσει εντός των ταχθεισών προθεσμιών όλες τις καταβολές ενισχύσεων τις οποίες αφορά το εν λόγω άρθρο 2, παράγραφος 1, και παραλείποντας να ενημερώσει την Επιτροπή, εντός της ταχθείσας προθεσμίας, για τα μέτρα που έλαβε προκειμένου να συμμορφωθεί προς την απόφαση αυτή, η Γαλλική Δημοκρατία παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 288, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ, καθώς και από τα άρθρα 3 έως 5 της εν λόγω αποφάσεως.

Το νομικό πλαίσιο

2

Το άρθρο 14 του κανονισμού (ΕΚ) 659/1999 του Συμβουλίου, της 22ας Μαρτίου 1999, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του άρθρου [108 ΣΛΕΕ] (ΕΕ L 83, σ. 1), ορίζει:

«1.   Σε περίπτωση αρνητικής απόφασης για υπόθεση παράνομων ενισχύσεων, η Επιτροπή αποφασίζει την εκ μέρους του οικείου κράτους μέλους λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων για την ανάκτηση της ενίσχυσης από τον δικαιούχο (εφεξής αποκαλούμενη “απόφαση ανάκτησης”). Η Επιτροπή δεν απαιτεί ανάκτηση της ενίσχυσης εάν αυτό αντίκειται σε κάποια γενική αρχή του δικαίου [της Ένωσης].

2.   Το ποσό που πρέπει να ανακτηθεί δυνάμει απόφασης ανάκτησης περιλαμβάνει και τους σχετικούς τόκους, υπολογιζόμενους με το δέον επιτόκιο που ορίζει η Επιτροπή. Οι τόκοι πρέπει να καταβληθούν από την ημερομηνία κατά την οποία η παράνομη ενίσχυση ετέθη στη διάθεση του δικαιούχου μέχρι την ημερομηνία της ανάκτησής της.

3.   Με την επιφύλαξη απόφασης του Δικαστηρίου [της Ευρωπαϊκής Ένωσης] κατ’ εφαρμογή του άρθρου [278 ΣΛΕΕ], η ανάκτηση πραγματοποιείται αμελλητί και σύμφωνα με τις διαδικασίες της εθνικής νομοθεσίας του οικείου κράτους μέλους, εφόσον αυτές επιτρέπουν την άμεση και πραγματική εκτέλεση της απόφασης της Επιτροπής. Για τον σκοπό αυτό και σε περίπτωση κινήσεως διαδικασίας ενώπιον εθνικών δικαστηρίων, τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα που διαθέτουν στα αντίστοιχα νομικά τους συστήματα, συμπεριλαμβανομένων των προσωρινών μέτρων, με την επιφύλαξη της νομοθεσίας [της Ένωσης].»

Το ιστορικό της διαφοράς και η επίδικη απόφαση

Το ιστορικό της διαφοράς

3

Με απόφαση της 7ης Ιουνίου 2007, η Εθνοσυνέλευση της Κορσικής ανέθεσε στην κοινοπραξία, η οποία αποτελείται από την Société nationale maritime Corse‑Méditerranée (SNCM) SA (στο εξής: SNCM) και την Compagnie méridionale de navigation SA (στο εξής: CMN), την παροχή της δημόσιας υπηρεσίας της θαλάσσιας συγκοινωνίας μεταξύ του λιμένος της Μασσαλίας και των λιμένων της Κορσικής. Με απόφαση της ίδιας ημέρας, ο πρόεδρος του εκτελεστικού συμβουλίου της περιφέρειας της Κορσικής εξουσιοδοτήθηκε να υπογράψει τη σύμβαση αναθέσεως δημόσιας υπηρεσίας.

4

Η σύμβαση αναθέσεως δημόσιας υπηρεσίας συνήφθη για την περίοδο από 1ης Ιουλίου 2007 έως 31 Δεκεμβρίου 2013.

5

Το άρθρο 1 της εν λόγω συμβάσεως ορίζει ως αντικείμενό της την παροχή τακτικών υπηρεσιών θαλάσσιας μεταφοράς επί του συνόλου των γραμμών τις οποίες αφορά η ανάθεση δημόσιας υπηρεσίας μεταξύ του λιμένος της Μασσαλίας και των λιμένων της Bastia, Ajaccio, Porto Vecchio, Propriano και Balagne.

6

Η συγγραφή υποχρεώσεων, η οποία περιλαμβάνεται στο παράρτημα 1 της συμβάσεως αναθέσεως δημόσιας υπηρεσίας, ορίζει τη φύση των εν λόγω υπηρεσιών. Ειδικότερα, προβλέπει:

τη συνεχή υπηρεσία «επιβάτες και φορτίο» την οποία οφείλει να παρέχει η κοινοπραξία της SNCM και της CMN καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους (στο εξής: βασική υπηρεσία), και

τη συμπληρωματική υπηρεσία «εξυπηρετήσεως επιβατών», που πρέπει να παρέχεται κατά την περίοδο κυκλοφοριακής αιχμής, η οποία καλύπτει περίπου 37 εβδομάδες, στις γραμμές Μασσαλίας-Ajaccio και Μασσαλίας-Bastia, καθώς και κατά την περίοδο από 1ης Μαΐου έως 30 Σεπτεμβρίου για τη γραμμή Μασσαλίας-Propriano (στο εξής: συμπληρωματική υπηρεσία).

7

Δυνάμει της συμβάσεως αναθέσεως δημόσιας υπηρεσίας, οι δύο ανάδοχοι λαμβάνουν ετήσια συνεισφορά από το Office des transports de Corse ως αντιπαροχή για τη βασική υπηρεσία και τη συμπληρωματική υπηρεσία. Η ετήσια τελική οικονομική αντιστάθμιση για κάθε ανάδοχο δεν δύναται να υπερβεί το ποσό του ελλείμματος εκμεταλλεύσεως, όπως αυτό διαμορφώνεται από τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από τη συγγραφή υποχρεώσεων, λαμβανομένης υπόψη της εύλογης αποδόσεως του επενδεδυμένου ναυτιλιακού κεφαλαίου σε συνάρτηση με τις ημέρες πραγματικής χρήσεώς του για τα δρομολόγια που αντιστοιχούν στις υποχρεώσεις αυτές. Στην περίπτωση που τα πραγματοποιηθέντα έσοδα είναι κατώτερα των προβλεπομένων εσόδων, τα οποία καθόρισαν οι ανάδοχοι στην προσφορά τους, η εν λόγω σύμβαση προβλέπει προσαρμογή της δημόσιας αντισταθμίσεως.

8

Μετά την υπογραφή της, η σύμβαση αναθέσεως δημόσιας υπηρεσίας τροποποιήθηκε, υπό την έννοια ότι περισσότερα από 100 δρομολόγια ετησίως μεταξύ Κορσικής και Μασσαλίας καταργήθηκαν, τα ετήσια ποσά οικονομικής αντισταθμίσεως αναφοράς μειώθηκαν κατά 6,5 εκατομμύρια ευρώ για τους δύο αναδόχους και τέθηκε ανώτατο όριο στον ετήσιο μηχανισμό προσαρμογής εσόδων.

Η επίδικη απόφαση

9

Κατόπιν καταγγελίας της Corsica Ferries France SAS (στο εξής: Corsica Ferries) σχετικά με παράνομες και ασύμβατες με την εσωτερική αγορά ενισχύσεις χορηγηθείσες στην SNCM και τη CMN βάσει της συμβάσεως αναθέσεως δημόσιας υπηρεσίας που αφορούσε τις θαλάσσιες συγκοινωνίες μεταξύ Κορσικής και Μασσαλίας, η Επιτροπή, με επιστολή της 27ης Ιουνίου 2012, ενημέρωσε τη Γαλλική Δημοκρατία για την απόφασή της να κινήσει την επίσημη διαδικασία εξετάσεως βάσει του άρθρου 108, παράγραφος 2, ΣΛΕΕ σχετικά με τις ενδεχόμενες ενισχύσεις προς όφελος της SNCM και της CMN που απέρρεαν από τη σύμβαση αναθέσεως δημόσιας υπηρεσίας (ΕΕ 2012, ΕΕ C 301, σ. 1).

10

Στο πλαίσιο της εξετάσεώς της, η Επιτροπή προέβη σε εκτίμηση των δύο εν λόγω υπηρεσιών, δηλαδή της βασικής υπηρεσίας και της συμπληρωματικής υπηρεσίας.

11

Η Επιτροπή υπογράμμισε ότι οι αντισταθμίσεις που εισπράχθηκαν δυνάμει της βασικής υπηρεσίας από την SNCM και τη CMN συνιστούσαν παράνομες ενισχύσεις, καθόσον οι εν λόγω αντισταθμίσεις χορηγήθηκαν χωρίς να έχει τηρηθεί η διαδικασία του άρθρου 108, παράγραφος 3, ΣΛΕΕ. Έκρινε, όμως, ότι οι αντισταθμίσεις αυτές ήσαν συμβατές με την εσωτερική αγορά.

12

Προκειμένου να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι αντισταθμίσεις που προβλέπει η σύμβαση αναθέσεως δημόσιας υπηρεσίας σε σχέση με τη συμπληρωματική υπηρεσία, την παρεχόμενη αποκλειστικώς από την SNCM, αποτελούσαν παράνομες και ασύμβατες με την εσωτερική αγορά κρατικές ενισχύσεις, η Επιτροπή έλαβε υπόψη της ότι δεν πληρούνταν δύο από τα τέσσερα κριτήρια που έθεσε το Δικαστήριο με την απόφασή του Altmark Trans και Regierungspräsidium Magdeburg (C‑280/00, EU:C:2003:415).

13

Πράγματι, η Επιτροπή διαπίστωσε, πρώτον, ότι η συμπληρωματική υπηρεσία δεν ήταν ούτε αναγκαία ούτε αναλογική σε σχέση με την ικανοποίηση πραγματικής ανάγκης δημόσιας υπηρεσίας. Έκρινε, δεύτερον, αφενός, ότι οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες έγινε η σχετική προκήρυξη δεν διασφάλιζαν πραγματικό ανταγωνισμό και, αφετέρου, ότι οι οικονομικές αντισταθμίσεις δεν καθορίσθηκαν με αναφορά σε μία βάση κόστους εκ των προτέρων καθορισθείσα ή σε σύγκριση με τη διάρθρωση του κόστους άλλων παρόμοιων ναυτιλιακών επιχειρήσεων.

14

Βάσει των προαναφερθέντων στοιχείων, η Επιτροπή, με την επίδικη απόφαση, η οποία κοινοποιήθηκε στη Γαλλική Δημοκρατία στις 3 Μαΐου 2013, αποφάσισε τα εξής:

«Άρθρο 1

Οι αντισταθμίσεις που καταβλήθηκαν στην SNCM και τη CMN στο πλαίσιο της [συμβάσεως αναθέσεως δημόσιας υπηρεσίας] της 7ης Ιουνίου 2007 συνιστούν κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ. Οι εν λόγω κρατικές ενισχύσεις χορηγήθηκαν κατά παράβαση των υποχρεώσεων που προβλέπονται στο άρθρο 108, παράγραφος 3, ΣΛΕΕ.

Άρθρο 2

1.   Οι αντισταθμίσεις που καταβλήθηκαν στην SNCM για τη δημιουργία πρόσθετης μεταφορικής ικανότητας που προβλέπονται στα σημεία I α) 2), Ι β) 2) και Ι δ) 1.4) της συγγραφής υποχρεώσεων της προαναφερόμενης [συμβάσεως αναθέσεως δημόσιας υπηρεσίας], είναι ασύμβατες με την εσωτερική αγορά.

2.   Οι αντισταθμίσεις που καταβλήθηκαν στην SNCM και τη CMN για την εκτέλεση των άλλων υπηρεσιών που προβλέπονται στην προαναφερόμενη [σύμβαση αναθέσεως δημόσιας υπηρεσίας] είναι συμβατές με την εσωτερική αγορά.

Άρθρο 3

1.   Η Γαλλία οφείλει να ανακτήσει από τον δικαιούχο τις ενισχύσεις που αναφέρονται στο άρθρο 2, παράγραφος 1.

2.   Τα προς ανάκτηση ποσά παράγουν τόκους, οι οποίοι υπολογίζονται από την ημερομηνία που τα ποσά τέθηκαν στη διάθεση του δικαιούχου μέχρι την πραγματική τους ανάκτηση.

3.   Οι τόκοι υπολογίζονται με τη μέθοδο του ανατοκισμού σύμφωνα με το κεφάλαιο V του κανονισμού (ΕΚ) 794/2004 [της Επιτροπής, της 21ης Απριλίου 2014, σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) 659/1999 (ΕΕ L 140, σ. 1),] και του κανονισμού (ΕΚ) 271/2008 [της Επιτροπής, της 30ής Ιανουαρίου 2008, για τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) 794/2004 (ΕΕ L 82, σ. 1)].

4.   Η Γαλλία καταργεί από την ημερομηνία κοινοποίησης της παρούσας απόφασης όλες τις πληρωμές των ενισχύσεων που αναφέρονται στο άρθρο 2, παράγραφος 1, οι οποίες θα καταβάλλονταν ενδεχομένως.

Άρθρο 4

1.   Η ανάκτηση της ενισχύσεως που αναφέρεται στο άρθρο 2, παράγραφος 1, είναι άμεση και πραγματική.

2.   Η Γαλλία εξασφαλίζει την εφαρμογή της παρούσας απόφασης εντός τεσσάρων μηνών από την ημερομηνία της κοινοποίησής της.

Άρθρο 5

1.   Εντός δύο μηνών από την κοινοποίηση της παρούσας απόφασης, η Γαλλία υποβάλλει στην Επιτροπή τα ακόλουθα στοιχεία:

(α)

το συνολικό ποσό (αρχικό κεφάλαιο και τόκοι) που θα ανακτηθεί από τον δικαιούχο·

(β)

αναλυτική περιγραφή των μέτρων που έχει ήδη λάβει και αυτών που προτίθεται να λάβει για να συμμορφωθεί με την παρούσα απόφαση·

(γ)

τα έγγραφα που αποδεικνύουν ότι έχει δοθεί στους δικαιούχους εντολή να επιστρέψουν την ενίσχυση·

(δ)

την ημερομηνία και το ακριβές ποσό των μηνιαίων δόσεων και των ετήσιων προσαρμογών που πραγματοποιήθηκαν από την έναρξη ισχύος της [συμβάσεως αναθέσεως δημόσιας υπηρεσίας] μέχρι την ημερομηνία έκδοσης της παρούσας απόφασης.

2.   Η Γαλλία ενημερώνει την Επιτροπή για την πρόοδο των εθνικών μέτρων που ελήφθησαν για την εκτέλεση της παρούσας απόφασης μέχρι να ολοκληρωθεί η ανάκτηση της ενίσχυσης που αναφέρεται στο άρθρο 2, παράγραφος 1. Υποβάλλει άμεσα, μετά από απλή αίτηση της Επιτροπής, κάθε πληροφορία σχετικά με τα μέτρα που έχει ήδη λάβει και αυτά που προτίθεται να λάβει για να συμμορφωθεί με την παρούσα απόφαση. Παρέχει επίσης αναλυτικά στοιχεία για τα ποσά της ενίσχυσης και των τόκων που έχουν ήδη ανακτηθεί από τον δικαιούχο.

Άρθρο 6

Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στη Γαλλική Δημοκρατία.»

15

Κατά την Επιτροπή, το προς ανάκτηση ποσό της ενισχύσεως υπολογιζόταν, κατά την ημερομηνία εκδόσεως της επίδικης αποφάσεως, σε 220,224 εκατομμύρια ευρώ περίπου.

16

Με δικόγραφα που κατατέθηκαν αντιστοίχως στη Γραμματεία του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 12 Ιουλίου και στις 26 Αυγούστου 2013, η Γαλλική Δημοκρατία και η SNCM άσκησαν χωριστά προσφυγή ακυρώσεως κατά της επίδικης αποφάσεως [υποθέσεις Γαλλία κατά Επιτροπής (T‑366/13) και SNCM κατά Επιτροπής (T‑454/13), οι οποίες εκκρεμούν ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου].

17

Την ίδια ημέρα, η Γαλλική Δημοκρατία, με δικόγραφο που κατέθεσε στη Γραμματεία του Γενικού Δικαστηρίου, ζήτησε, κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, την αναστολή εκτελέσεως της επίδικης αποφάσεως μέχρι να αποφανθεί το Γενικό Δικαστήριο επί της ουσίας του προαναφερθέντος ακυρωτικού αιτήματος. Το αίτημα ασφαλιστικών μέτρων απορρίφθηκε με τη διάταξη του Προέδρου του Γενικού Δικαστηρίου Γαλλία κατά Επιτροπής (T‑366/13 R, EU:T:2013:396). Η αναίρεση που άσκησε η Γαλλική Δημοκρατία κατά της διατάξεως αυτής απορρίφθηκε με τη διάταξη του αντιπροέδρου του Δικαστηρίου Γαλλία κατά Επιτροπής [C‑574/13 P(R), EU:C:2014:36].

18

Με επιστολή της 20ής Ιουνίου 2013, ο πρόεδρος της περιφέρειας της Κορσικής επικοινώνησε με τον αντιπρόεδρο της Επιτροπής προκειμένου να πληροφορηθεί τον τρόπο εφαρμογής της επίδικης αποφάσεως.

19

Στις 10 Ιουλίου 2013, ο νομάρχης της Κορσικής απηύθυνε στον πρόεδρο της περιφέρειας της Κορσικής επιστολή, στην οποία επισυνάπτετο η επίδικη απόφαση. Με την επιστολή αυτή, ο νομάρχης της Κορσικής ζητούσε από τον πρόεδρο της περιφέρειας της Κορσικής να τον ενημερώσει ως προς τη συνέχεια που θα έδινε στην εν λόγω απόφαση. Ο νομάρχης της Κορσικής ανέφερε, επίσης, ότι η Γαλλική Δημοκρατία επροτίθετο να αμφισβητήσει τη νομιμότητα της επίδικης αποφάσεως με προσφυγή ακυρώσεως και να ζητήσει, παράλληλα, τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων.

20

Την ίδια ημέρα, ο νομάρχης της Κορσικής διαβίβασε στον πρόεδρο της SNCM αντίγραφο της επιστολής που απηύθυνε προς τον πρόεδρο της περιφέρειας της Κορσικής καθώς και αντίγραφο της επίδικης αποφάσεως.

21

Με έγγραφο της 17ης Ιουλίου 2013, ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής απάντησε στον πρόεδρο της περιφέρειας της Κορσικής ότι, κατ’ εφαρμογήν της επίδικης αποφάσεως, οι καταβολές των αντισταθμίσεων προς την SNCM για τη συμπληρωματική υπηρεσία έπρεπε να ανασταλούν αμέσως, ότι η προθεσμία που είχε ταχθεί με την επίδικη απόφαση για την παροχή πληροφοριών, κατά το άρθρο 5, παράγραφος 1, της αποφάσεως αυτής, είχε ήδη παρέλθει και ότι έπρεπε, πάντως, να τηρηθεί η προθεσμία εκτελέσεως της αποφάσεως αυτής όπως όριζε το άρθρο 4, παράγραφος 2, της εν λόγω αποφάσεως. Στην επιστολή του αυτή ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής τόνιζε ότι, κατ’ αρχήν, οι ενισχύσεις «έπρεπε να ανακτηθούν από τον φορέα που τις χορήγησε, δυνάμει τίτλου πλήρως εκτελεστού, εκδιδομένου από τον εν λόγω φορέα (με την επιφύλαξη ότι ο τελευταίος αυτός είχε κατά νόμο την εξουσία να το πράξει), ή, στην αντίθετη περίπτωση, από άλλη δημόσια αρχή διαθέτουσα τέτοιου είδους εξουσία. Στην προκείμενη περίπτωση, η υποχρέωση ανακτήσεως φαίνεται συνεπώς να βαρύνει το εκτελεστικό συμβούλιο [της περιφέρειας της Κορσικής] […] καθόσον η τελευταία χορήγησε τις ασύμβατες ενισχύσεις, όπως επισημαίνεται στο σημείο 28 της [επίδικης] αποφάσεως».

22

Με επιστολή της 29ης Ιουλίου 2013, ο πρόεδρος της περιφέρειας της Κορσικής ενημέρωσε τον αντιπρόεδρο της Επιτροπής ότι έλαβε όλα τα απαιτούμενα μέτρα προκειμένου να ακυρωθεί η καταβολή της αντισταθμίσεως, η οποία αντιστοιχούσε στη συμπληρωματική υπηρεσία. Προσέθεσε ότι αντιμετώπιζε δυσχέρειες με τις αρχές του γαλλικού κράτους, ιδίως με τις υπηρεσίες του νομάρχη της Κορσικής και το περιφερειακό ελεγκτικό συνέδριο, οι οποίες αμφισβητούν το κύρος της επίδικης αποφάσεως αρνούμενες πλήρως τον εκτελεστό της χαρακτήρα.

Η προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασία

23

Με επιστολή της 2ας Σεπτεμβρίου 2013, η Επιτροπή ζήτησε από τη Γαλλική Δημοκρατία να την ενημερώσει, εντός δέκα ημερών από την ημερομηνία της εν λόγω επιστολής, ως προς τα μέτρα που είχε λάβει προς εφαρμογή της επίδικης αποφάσεως. Με την επιστολή αυτή, η Επιτροπή τόνιζε στο εν λόγω κράτος μέλος ότι, εφόσον δεν έχει νομίμως ανασταλεί, απόφαση περί ανακτήσεως κρατικών ενισχύσεων είναι πλήρως και αμέσως εκτελεστή. Ζητούσε, επίσης, να της διευκρινίσει τις συνέπειες της εφαρμογής της επίδικης αποφάσεως επί της οικονομικής καταστάσεως της SNCM εφόσον, κατά το εν λόγω κράτος, η εκτέλεση της αποφάσεως αυτής θα είχε αναπόφευκτα ως αποτέλεσμα την αφερεγγυότητα και τη δικαστική εκκαθάριση της SNCM. Η Επιτροπή εξέφραζε, σχετικώς, τον προβληματισμό της για το γεγονός ότι, κατά τις πληροφορίες που είχε στη διάθεσή της, το εκτελεστικό συμβούλιο της Κορσικής σκόπευε, στηριζόμενο σε έκθεση της υπηρεσίας μεταφορών της Κορσικής, να προτείνει στην Εθνοσυνέλευση της Κορσικής να αναθέσει σε κοινοπραξία της SNCM και της CMN τη σύμβαση αναθέσεως δημόσιας υπηρεσίας όσον αφορά τη μεταφορά επιβατών και εμπορευμάτων μεταξύ Μασσαλίας και των λιμένων της Κορσικής για την περίοδο από το 2014 έως το 2023.

24

Με επιστολή της 20ής Σεπτεμβρίου 2013, η Επιτροπή «[κάλεσε] εκ νέου [τη Γαλλική Δημοκρατία] να προβεί αμέσως στην ανάκτηση της ενισχύσεως, περιλαμβανομένων των τόκων, να ακυρώσει (και κατά περίπτωση να ανακτήσει) το σύνολο των προς καταβολή ενισχύσεων για την παροχή της συμπληρωματικής υπηρεσίας από την ημέρα της κοινοποιήσεως της [επίδικης αποφάσεως] και να υποβάλει έκθεση περί της καταστάσεως της σχετικής με την ανάκτηση, περιλαμβανομένης επεξηγήσεως της μεθόδου υπολογισμού των τόκων». Η Επιτροπή επισήμανε στο εν λόγω κράτος μέλος ότι όφειλε να της διαβιβάσει τις πληροφορίες αυτές εντός προθεσμίας 20 εργασίμων ημερών. Η Επιτροπή υπογράμμισε, τέλος, ότι η συμπληρωματική αυτή προθεσμία ουδόλως μετέβαλλε την υποχρέωση προς άμεση εκτέλεση της αποφάσεως και ότι, ελλείψει της εκτελέσεως αυτής, οι υπηρεσίες της Επιτροπής θα ήταν υποχρεωμένες να της προτείνουν την ανάληψη δράσεως κατά της Γαλλικής Δημοκρατίας βάσει του άρθρου 108, παράγραφος 2, ΣΛΕΕ.

25

Στις 29 Νοεμβρίου 2013, η Γαλλική Δημοκρατία ενημέρωσε, μεταξύ άλλων, την Επιτροπή ότι η περιφέρεια της Κορσικής είχε αναστείλει την καταβολή των αντισταθμίσεων που αφορούσαν την παροχή της καλούμενης «συμπληρωματικής» υπηρεσίας, ήδη από το τέλος του Ιουλίου του 2013, βάσει προσωρινού υπολογισμού στηριζόμενου στα αναφερόμενα στην επίδικη απόφαση ποσά. Ως προς το συνολικό ποσό της αντισταθμίσεως που έπρεπε να ανακτηθεί από τον δικαιούχο (κεφάλαιο και τόκοι), το εν λόγω κράτος μέλος επικαλείτο δυσχέρειες για τον υπολογισμό του ποσού αυτού, καθόσον φρονούσε ότι ο εκ μέρους της Επιτροπής διαχωρισμός μεταξύ «βασικής υπηρεσίας» και «συμπληρωματικής υπηρεσίας» ήταν, κατά την άποψή της, τεχνητός. Πράγματι, κατά τη Γαλλική Δημοκρατία οι δύο αυτές υπηρεσίες ήταν αδιαχώριστες και συνέβαλαν στην επίτευξη του σκοπού της εδαφικής συνοχής.

26

Υπό τις συνθήκες αυτές, κρίνοντας ότι η Γαλλική Δημοκρατία δεν έλαβε όλα τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να συμμορφωθεί προς την επίδικη απόφαση, η Επιτροπή αποφάσισε να ασκήσει την παρούσα προσφυγή.

Γεγονότα μεταγενέστερα της ασκήσεως της προσφυγής

27

Πολλά γεγονότα ακολούθησαν την άσκηση της προσφυγής αυτής και την προφορική διαδικασία της 5ης Φεβρουαρίου 2015, κατά την οποία η Επιτροπή και η Γαλλική Δημοκρατία ανέπτυξαν τις παρατηρήσεις τους.

28

Κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση, η Γαλλική Δημοκρατία διευκρίνισε ότι η εταιρία Veolia‑Transdev, η οποία είχε χορηγήσει δάνειο στην SNCM, ζήτησε στις 29 Οκτωβρίου 2014 την εσπευσμένη αποπληρωμή του, με συνέπεια ο πρόεδρος του tribunal de commerce της Μασσαλίας να διαπιστώσει, στις 28 Νοεμβρίου 2014, ότι η SNCM είχε περιέλθει σε κατάσταση παύσεως πληρωμών και να τη θέσει υπό καθεστώς δικαστικής εξυγιάνσεως για περίοδο έξι μηνών.

29

Προσέθεσε, επίσης, ότι στις 7 και 19 Νοεμβρίου 2014, η υπηρεσία μεταφορών της Κορσικής εξέδωσε δύο τίτλους εσόδων προς ανάκτηση της κριθείσας ως ασύμβατης ενισχύσεως, για ποσό, όμως, 198 περίπου εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο, κατά την άποψη της Επιτροπής, υπολειπόταν από το απορρέον από την επίδικη απόφαση ποσό των 220,224 εκατομμυρίων ευρώ.

30

Η απόφαση περί θέσεως υπό καθεστώς δικαστικής εξυγιάνσεως δημοσιεύθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2014, οπότε και άρχισε να τρέχει η δίμηνη προθεσμία που τάχθηκε στους πιστωτές προκειμένου να δηλώσουν τις απαιτήσεις τους.

31

Στις 9 Ιανουαρίου 2015, οι γαλλικές αρχές ενέγραψαν την κηρυχθείσα ως ασύμβατη ενίσχυση στο παθητικό της SNCM, για ποσό 198 περίπου εκατομμυρίων ευρώ.

32

Κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση, η Γαλλική Δημοκρατία ενημέρωσε, επίσης, το Δικαστήριο ότι, στις 2 Φεβρουαρίου 2015, κατατέθηκαν στο tribunal de commerce της Μασσαλίας πολλές προσφορές εξαγοράς της SNCM, στο πλαίσιο της διαδικασίας δικαστικής εξυγιάνσεως.

Επί της προσφυγής

33

Προς στήριξη της προσφυγής της, η Επιτροπή προβάλλει τρεις αιτιάσεις που αφορούν παράβαση των άρθρων 3 έως 5 της επίδικης αποφάσεως.

34

Η Επιτροπή προβάλλει, πρώτον, ότι η Γαλλική Δημοκρατία δεν έλαβε τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να ανακτήσει τις παράνομες ενισχύσεις εντός των ταχθεισών προθεσμιών, δεύτερον, ότι καίτοι η καταβολή των ενισχύσεων πράγματι έπαυσε από τον Ιούλιο του 2013, εντούτοις, η διακοπή αυτή της καταβολής έγινε μετά την ημερομηνία που είχε ταχθεί με την επίδικη απόφαση, δηλαδή την 3η Μαΐου 2013, και, τέλος, τρίτον, ότι τα πληροφοριακά στοιχεία που ζητούνταν με την επίδικη απόφαση διαβιβάστηκαν στις 29 Νοεμβρίου 2013, ενώ θα έπρεπε να είχαν διαβιβαστεί δύο μήνες μετά την κοινοποίηση της αποφάσεως αυτής, η οποία έγινε στις 3 Μαΐου 2013.

Επί της πρώτης αιτιάσεως, η οποία αφορά την παράλειψη ανακτήσεως των παρανόμων ενισχύσεων

Επιχειρήματα των διαδίκων

35

Η Επιτροπή προβάλλει ότι η Γαλλική Δημοκρατία δεν έλαβε τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να ανακτήσει τις παράνομες ενισχύσεις εντός των ταχθεισών προθεσμιών.

36

Αντικρούει το επιχείρημα της καθής ότι αυτή αδυνατούσε πλήρως να εκτελέσει την επίδικη απόφαση.

37

Η Επιτροπή υποστηρίζει, ιδίως, ότι δεν μπορεί να συντρέχει τέτοια αδυναμία όταν, όπως εν προκειμένω, δεν υπήρξε πράγματι καμία απόπειρα εκ μέρους του αποδέκτη της επίδικης αποφάσεως να προβεί στην εκτέλεσή της.

38

Κατά την Επιτροπή, η κοινωνική αναταραχή την οποία επικαλείται η καθής προκειμένου να δικαιολογήσει την αδυναμία αυτή πρέπει να σχετικοποιηθεί.

39

Η Επιτροπή τονίζει σχετικώς ότι, πρώτον, όταν συντρέχει πράγματι περίπτωση επείγοντος όσον αφορά μέτρο του οποίου η νομιμότητα αμφισβητείται σοβαρώς, υπάρχει πάντοτε η νομική δυνατότητα για τα κράτη μέλη ή τους επιχειρηματίες που αφορά το μέτρο αυτό να ζητήσουν αναστολή της εκτελέσεώς του. Δεύτερον, απόκειται στη Γαλλική Δημοκρατία να διασφαλίσει την τήρηση του δικαίου και τη δημόσια τάξη στο έδαφός της χωρίς να υποχωρεί ενώπιον απλών απειλών για διατάραξη της δημόσιας τάξεως. Τέλος, τρίτον, το επιχείρημα που αφορά τη ρήξη της εδαφικής συνέχειας με την Κορσική λόγω διακοπής των θαλασσίων συγκοινωνιών με τη νήσο αυτή εκ μέρους της SNCM πρέπει να σχετικοποιηθεί, δεδομένου ότι, μεταξύ άλλων, η υπηρεσία αυτή μπορεί να παρασχεθεί από άλλες ανταγωνιστικές επιχειρήσεις και ότι, εν πάση περιπτώσει, μπορεί να διασφαλιστεί αεροπορικώς.

40

Στο υπόμνημά της αντικρούσεως, η Γαλλική Δημοκρατία προβάλλει την απόλυτη αδυναμία της να εισπράξει το ποσό των 220,224 εκατομμυρίων ευρώ, που αποτελεί το αντικείμενο της επίδικης αποφάσεως.

41

Υποστηρίζει, σχετικώς, ότι η είσπραξη ενός τέτοιου ποσού θα είχε αναπόφευκτα ως αποτέλεσμα τη δικαστική εκκαθάριση της SNCM, διαδικασία η οποία με τη σειρά της θα προκαλούσε σοβαρή διατάραξη της δημόσιας τάξεως, όπως συνέβη κατά τη διάρκεια της απεργίας του 2005 και, σε μικρότερη έκταση, το 2014. Τέτοιες απεργίες θα είχαν ως αποτέλεσμα, όπως συνέβη κατά το παρελθόν, τον επί μακρά περίοδο αποκλεισμό του λιμένα της Μασσαλίας, θα έθιγαν την εδαφική συνέχεια με την Κορσική και, τελικώς, θα έπλητταν σοβαρώς την οικονομική ισορροπία μιας ολόκληρης περιοχής.

42

Η Γαλλική Δημοκρατία υπογραμμίζει ότι η προσωρινή ή οριστική διακοπή της δραστηριότητας της SNCM θα επηρέαζε σοβαρώς, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, τις θαλάσσιες συγκοινωνίες μεταξύ της ηπειρωτικής Γαλλίας και της Κορσικής και, κατά συνέπεια, την εδαφική συνέχεια της Κορσικής με την ηπειρωτική Γαλλία, ιδίως όσον αφορά τις θαλάσσιες συγκοινωνίες μεταξύ Μασσαλίας και διαφόρων λιμένων της Κορσικής, εφόσον η ιδιωτική πρωτοβουλία δεν θα μπορούσε να αναπληρώσει την παράλειψη της SNCM.

43

Η Γαλλική Δημοκρατία διευκρινίζει ότι η SNCM πραγματοποιεί σημαντικό τμήμα των θαλασσίων συγκοινωνιών μεταξύ Κορσικής και ηπειρωτικής Γαλλίας, δεδομένου ότι η εταιρία αυτή εκτελεί το 34,2 % της μεταφοράς επιβατών και το 39 % των εμπορευματικών μεταφορών στις συγκοινωνίες αυτές. Προσθέτει ότι η CMN πραγματοποιεί μόνο το 40 % των συγκοινωνιών αυτών που αφορούν τη βασική υπηρεσία. Επισημαίνει ότι η εταιρία Corsica Ferries ήταν η μόνη η οποία διαγωνίστηκε μαζί με την SNCM και τη CMN στο πλαίσιο της διαδικασίας υποβολής προσφορών για την ανάθεση της δημόσιας υπηρεσίας για την περίοδο 2007‑2013, πράγμα που αποκλείει το ενδεχόμενο μία άλλη ιδιωτική εταιρία να αναλάβει την παρεχόμενη από την SNCM υπηρεσία και ότι, εν πάση περιπτώσει, η παρέμβαση της Corsica Ferries από τον λιμένα της Μασσαλίας θα προϋπέθετε τη μεταφορά μέρους της δραστηριότητας της εταιρίας αυτής από τους λιμένες τους οποίους εξυπηρετεί, συγκεκριμένα τη Νίκαια και την Toulon, πράγμα που θα έθιγε την εδαφική συνέχεια μεταξύ της Κορσικής και των δύο αυτών λιμένων.

Εκτίμηση του Δικαστηρίου

44

Επιβάλλεται να υπομνησθεί η πάγια νομολογία κατά την οποία η κατάργηση παράνομης ενισχύσεως μέσω ανακτήσεως αποτελεί τη λογική συνέπεια της διαπιστώσεως του παράνομου χαρακτήρα της. Η απόφαση που υποχρεώνει κράτος μέλος να ανακτήσει παράνομες ενισχύσεις, η εκδιδόμενη δυνάμει του άρθρου 108, παράγραφος 2, ΣΛΕΕ, απολαύει τεκμηρίου νομιμότητας και παραμένει, παρά την άσκηση προσφυγής ακυρώσεως δυνάμει του άρθρου 263 ΣΛΕΕ, δεσμευτική για τον αποδέκτη της ως προς όλα τα στοιχεία αυτής (βλ., υπ’ αυτή την έννοια, απόφαση Επιτροπή κατά Γαλλίας, C‑261/99, EU:C:2001:179, σκέψεις 22 και 26 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία). Επομένως, το κράτος μέλος που είναι αποδέκτης μιας τέτοιας αποφάσεως υποχρεούται, δυνάμει του άρθρου 288, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ, να λάβει όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα προς διασφάλιση της εκτελέσεώς της.

45

Κατά το άρθρο 14, παράγραφος 3, του κανονισμού 659/1999, η ανάκτηση της ενισχύσεως πρέπει να γίνεται πάραυτα ή, ενδεχομένως, εντός της προθεσμίας που τάσσεται με την απόφαση περί ανακτήσεως. Εκπρόθεσμη ανάκτηση, μετά την εκπνοή των ταχθεισών προθεσμιών, δεν ικανοποιεί τις απαιτήσεις της Συνθήκης ΛΕΕ (βλ., υπ’ αυτή την έννοια, απόφαση Επιτροπή κατά Ιταλίας, C‑353/12, EU:C:2013:651, σκέψεις 31 και 32 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

46

Εν προκειμένω, δεν αμφισβητείται ότι η Γαλλική Δημοκρατία δεν είχε λάβει, κατά την εκπνοή της ταχθείσας με την επίδικη απόφαση προθεσμίας, δηλαδή στις 3 Σεπτεμβρίου 2013, τα απαιτούμενα μέτρα προκειμένου να ανακτήσει τις παράνομες ενισχύσεις. Μόλις στις 7 και 19 Νοεμβρίου 2014 το εν λόγω κράτος μέλος εξέδωσε δύο τίτλους εσόδων έναντι της SNCM, για ποσό 198 περίπου εκατομμυρίων ευρώ, υπολειπόμενο εκείνου το οποίο προβάλλει η Επιτροπή, ήτοι ποσό 220,224 εκατομμυρίων ευρώ χωρίς, πάντως, να χωρήσει πράγματι η είσπραξη των παρανόμων ενισχύσεων. Η έκδοση απλώς αυτών των εκτελεστών τίτλων δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ανάκτηση της παράνομης ενισχύσεως (βλ., υπ’ αυτή την έννοια, απόφαση Επιτροπή κατά Σλοβακίας, C‑507/08, EU:C:2010:802, σκέψη 48).

47

Η ασκηθείσα από τη Γαλλική Δημοκρατία και την SNCM προσφυγή ακυρώσεως κατά της επίδικης αποφάσεως δεν επηρεάζει την παρούσα διαφορά. Πράγματι, όπως προκύπτει από το άρθρο 278 ΣΛΕΕ, ελλείψει αντίθετης αποφάσεως του Γενικού Δικαστηρίου, μια προσφυγή ακυρώσεως δεν έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα (βλ. απόφαση Επιτροπή κατά Γαλλίας, C‑232/05, EU:C:2006:651, σκέψη 60). Εφόσον η ασκηθείσα από τη Γαλλική Δημοκρατία αίτηση αναστολής εκτελέσεως της επίδικης αποφάσεως απορρίφθηκε, κατόπιν αναιρέσεως, από το Δικαστήριο, η άσκηση προσφυγής ακυρώσεως εκ μέρους του εν λόγω κράτους μέλους δεν μεταβάλλει τον εκτελεστό χαρακτήρα της επίδικης αποφάσεως.

48

Κατά πάγια νομολογία, πλην των περιπτώσεων ακυρώσεως αποφάσεως περί ανακτήσεως, δυνάμει του άρθρου 263 ΣΛΕΕ, ο μόνος αμυντικός ισχυρισμός που μπορεί να προβάλει κράτος μέλος κατά προσφυγής λόγω παραβάσεως ασκηθείσας από την Επιτροπή δυνάμει του άρθρου 108, παράγραφος 2, ΣΛΕΕ, είναι ο στηριζόμενος στην απόλυτη αδυναμία εκτελέσεως της αποφάσεως της οποίας είναι αποδέκτης (βλ., υπ’ αυτή την έννοια, απόφαση Επιτροπή κατά Γερμανίας, C‑527/12, EU:C:2014:2193, σκέψη 48 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

49

Η προϋπόθεση της απόλυτης αδυναμίας εκτελέσεως δεν πληρούται όταν το καθού κράτος μέλος περιορίζεται να προβάλει έναντι της Επιτροπής νομικές, πολιτικές ή πρακτικές δυσχέρειες που θα συνεπαγόταν η εφαρμογή της αποφάσεως, χωρίς να αναλάβει πράγματι έναντι των επιχειρήσεων αυτών πρωτοβουλία προς ανάκτηση της ενισχύσεως και χωρίς να προτείνει στην Επιτροπή εναλλακτικούς τρόπους εφαρμογής της αποφάσεως οι οποίοι θα καθιστούσαν δυνατή την υπέρβαση των δυσχερειών (βλ. αποφάσεις Επιτροπή κατά Ελλάδας, C‑415/03, EU:C:2005:287, σκέψη 43· Επιτροπή κατά Πολωνίας, C‑331/09, EU:C:2011:250, σκέψη 70· Επιτροπή κατά Ιταλίας, C‑305/09, EU:C:2011:274, σκέψη 33, και Επιτροπή κατά Ιταλίας, C‑243/10, EU:C:2012:182, σκέψη 41).

50

Εν προκειμένω, η Γαλλική Δημοκρατία προβάλλει δύο τύπους επιχειρημάτων προκειμένου το Δικαστήριο να διαπιστώσει την απόλυτη αδυναμία εκτελέσεως της επίδικης αποφάσεως.

51

Το πρώτο επιχείρημα αφορά την κοινωνική αναταραχή που θα μπορούσε να προκαλέσει η αγγελία της δικαστικής εκκαθαρίσεως της SNCM, αναταραχή η οποία θα μπορούσε να πλήξει τη δημόσια τάξη και, κατά προέκταση, να προκαλέσει ρήξη της εδαφικής συνέχειας μεταξύ της Κορσικής και της ηπειρωτικής Γαλλίας. Το δεύτερο επιχείρημα αφορά τις πρακτικές δυσχέρειες που θα συνεπαγόταν, σε περίπτωση εξαφανίσεως της SNCM, η αναγκαιότητα κινήσεως διαδικασίας για τη σύναψη νέας συμβάσεως αναθέσεως δημόσιας υπηρεσίας με επιχείρηση διαφορετική της SNCM, επιχείρηση η οποία δεν θα διέθετε ευλόγως και αμέσως τα υλικά μέσα και τους ανθρώπινους πόρους προς ικανοποίηση των απαιτήσεων που συνεπάγεται η ανάθεση δημόσιας υπηρεσίας. Η ανάγκη προσφυγής σε μια τέτοια διαδικασία θα μπορούσε, έτσι, να προκαλέσει, τουλάχιστον για μια ορισμένη περίοδο, την προαναφερθείσα ρήξη της εδαφικής συνέχειας.

52

Όσον αφορά την ενδεχόμενη κοινωνική αναταραχή, η οποία θα μπορούσε να πλήξει τη δημόσια τάξη, αποτελεί πάγια νομολογία, όπως τόνισε ο γενικός εισαγγελέας στο σημείο 86 των προτάσεών του, ότι, όπου απειλείται τέτοια αναταραχή, απόκειται στο οικείο κράτος μέλος να λάβει όλα τα κατάλληλα μέτρα προς διασφάλιση της ισχύος και της αποτελεσματικότητας του δικαίου της Ένωσης, ώστε να εξασφαλίσει την ορθή εφαρμογή του δικαίου αυτού προς όφελος όλων των επιχειρηματιών, πλην αν αποδειχθεί ότι οποιαδήποτε εκ μέρους του κράτους αυτού ενέργεια θα είχε επί της δημόσιας τάξεως συνέπειες στις οποίες δεν θα μπορούσε να αντεπεξέλθει με τα μέσα που διαθέτει (βλ., υπ’ αυτή την έννοια, απόφαση Επιτροπή κατά Γαλλίας, C‑265/95, EU:C:1997:595, σκέψεις 56 και 57).

53

Εν προκειμένω, η Γαλλική Δημοκρατία δεν αποδεικνύει ότι μια εκ μέρους της ενέργεια προς καταστολή τυχόν αναταραχής θα είχε συνέπειες στις οποίες δεν θα μπορούσε να αντεπεξέλθει με τα μέσα που διαθέτει. Ακόμη και αν υποτεθεί ότι συμβαίνει μακροχρόνια εμπλοκή των θαλασσίων συγκοινωνιών με την Κορσική λόγω παράνομων ενεργειών, κανένα εκ των στοιχείων που παρουσίασε η Γαλλική Δημοκρατία δεν δικαιολογεί το συμπέρασμα ότι η σύνδεση της Κορσικής με την ηπειρωτική Γαλλία μέσω άλλων θαλασσίων δρομολογίων ή αεροπορικών θα ήταν αδύνατη, ώστε να καθίσταται δυνατός ο εφοδιασμός της νήσου αυτής με προϊόντα πρώτης ανάγκης.

54

Εξάλλου, πρέπει να τονιστεί ότι η έκδοση εκτελεστού τίτλου για ποσό περίπου 198 εκατομμυρίων ευρώ, κατόπιν δε η δήλωση πιστώσεως εκ μέρους της Γαλλικής Κυβερνήσεως στο πλαίσιο διαδικασίας συλλογικής ικανοποιήσεως πιστωτών εις βάρος της SNCM δεν προκάλεσαν ιδιαίτερη αναταραχή.

55

Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, η τυχόν κοινωνική αναταραχή ή η διατάραξη της δημόσιας τάξεως, που προέβαλε εν προκειμένω η Γαλλική Δημοκρατία, δεν μπορούν να θεωρηθούν ως συνιστώσες απόλυτη αδυναμία εκτελέσεως της επίδικης αποφάσεως.

56

Όσον αφορά τον προβαλλόμενο κίνδυνο διακοπής της εδαφικής συνέχειας που θα μπορούσε να προκαλέσει η ενδεχόμενη εξαφάνιση της SNCM και η σύναψη νέας συμβάσεως αναθέσεως δημόσιας υπηρεσίας, από το σύνολο των στοιχείων που κατέθεσε η Γαλλική Δημοκρατία προκύπτει ότι τυχόν παύση της δραστηριότητας της SNCM θα μπορούσε βέβαια, βραχυπρόθεσμα, να προκαλέσει ορισμένη μείωση της κινήσεως στις θαλάσσιες συγκοινωνίες μεταξύ Μασσαλίας και λιμένων της Κορσικής. Εντούτοις, το εν λόγω κράτος μέλος δεν αποδεικνύει τη συνδρομή περιστάσεων που θα δικαιολογούσαν το συμπέρασμα ότι μια τέτοια μείωση θα είχε συνέπειες τέτοιου μεγέθους ώστε να θεωρηθεί ως απόλυτη αδυναμία εκτελέσεως της επίδικης αποφάσεως.

57

Κατά συνέπεια, διαπιστώνεται ότι η Γαλλική Δημοκρατία δεν προσκόμισε την απόδειξη ότι βρίσκεται σε απόλυτη αδυναμία ανακτήσεως των παράνομων ενισχύσεων και, επομένως, το εν λόγω κράτος μέλος παρέβη την υποχρέωση που υπέχει να ανακτήσει τις παρανόμως καταβληθείσες ενισχύσεις, όπως προβλέπεται στα άρθρα 3, παράγραφοι 1 έως 3, και 4 της επίδικης αποφάσεως.

Επί της δεύτερης αιτιάσεως, η οποία αφορά την παράλειψη ακυρώσεως, εντός των ταχθεισών προθεσμιών, της καταβολής παράνομων ενισχύσεων

58

Το άρθρο 3, παράγραφος 4, της επίδικης αποφάσεως προβλέπει την υποχρέωση της Γαλλικής Δημοκρατίας να ακυρώσει όλες τις καταβολές παράνομων ενισχύσεων από της ημερομηνίας κοινοποιήσεως της αποφάσεως αυτής, δηλαδή από τις 3 Μαΐου 2013.

59

Όπως, όμως, προκύπτει από τα στοιχεία που περιέχονται στο υπόμνημα αντικρούσεως της Επιτροπής, τα οποία δεν αμφισβήτησε η Γαλλική Δημοκρατία, αυτή άρχισε να εκπληρώνει την υποχρέωση αυτή από τις 23 Ιουλίου 2013 και, συνεπώς, μεταξύ 3 Μαΐου 2013 και 23 Ιουλίου 2013 παρέβη τις υποχρεώσεις της.

60

Συνεπώς, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι στοιχειοθετείται παράβαση αυτής της υποχρεώσεως.

Επί της τρίτης αιτιάσεως, η οποία αφορά την έλλειψη ενημερώσεως της Επιτροπής εντός των ταχθεισών προθεσμιών

61

Το άρθρο 5 της επίδικης αποφάσεως προβλέπει την υποχρέωση της Γαλλικής Δημοκρατίας να παράσχει εντός δύο μηνών από της κοινοποιήσεως της αποφάσεως ορισμένα πληροφοριακά στοιχεία.

62

Δεδομένου ότι η Γαλλική Δημοκρατία δεν έλαβε, εντός των ταχθεισών προθεσμιών, τα αναγκαία μέτρα προς ακύρωση της καταβολής των ενισχύσεων στο εξής και προς ανάκτηση των ήδη καταβληθέντων ποσών της ενισχύσεως, παρέβη επίσης την υποχρέωσή της, την προβλεπόμενη στο άρθρο 5 της επίδικης αποφάσεως, να ενημερώσει την Επιτροπή για τα ληφθέντα μέτρα εντός των δύο μηνών από της κοινοποιήσεως της επίδικης αποφάσεως.

63

Επιβάλλεται, συνεπώς, η διαπίστωση ότι η παράβαση αυτής της υποχρεώσεως έχει στοιχειοθετηθεί.

64

Λαμβανομένων υπόψη όλων των σκέψεων που προεκτέθηκαν, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι η Γαλλική Δημοκρατία, παραλείποντας να λάβει, εμπροθέσμως, όλα τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να ανακτήσει από την SNCM τις κρατικές ενισχύσεις που κηρύχθηκαν παράνομες και ασύμβατες με την εσωτερική αγορά δυνάμει του άρθρου 2, παράγραφος 1, της επίδικης αποφάσεως και παραλείποντας να ακυρώσει εντός των ταχθεισών προθεσμιών όλες τις καταβολές ενισχύσεων τις οποίες αφορά το εν λόγω άρθρο 2, παράγραφος 1, και παραλείποντας να ενημερώσει την Επιτροπή, εντός της ταχθείσας προθεσμίας, για τα μέτρα που έλαβε προκειμένου να συμμορφωθεί προς την απόφαση αυτή, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 288, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ, καθώς και από τα άρθρα 3 έως 5 της εν λόγω αποφάσεως.

Επί των δικαστικών εξόδων

65

Κατά το άρθρο 138, παράγραφος 1, του Κανονισμού Διαδικασίας του Δικαστηρίου, ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα, εφόσον υπάρχει σχετικό αίτημα του νικήσαντος διαδίκου. Επειδή η Επιτροπή ζήτησε την καταδίκη της Γαλλικής Δημοκρατίας στα δικαστικά έξοδα και η τελευταία ηττήθηκε, πρέπει να καταδικαστεί στα δικαστικά έξοδα.

 

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (πέμπτο τμήμα) αποφασίζει:

 

1)

Η Γαλλική Δημοκρατία, παραλείποντας να λάβει, εμπροθέσμως, όλα τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να ανακτήσει από τη Société nationale maritime Corse‑Méditerranée (SNCM) SA τις κρατικές ενισχύσεις που κηρύχθηκαν παράνομες και ασύμβατες με την εσωτερική αγορά δυνάμει του άρθρου 2, παράγραφος 1, της αποφάσεως 2013/435/ΕΕ της Επιτροπής, της 2ας Μαΐου 2013, σχετικά με την κρατική ενίσχυση SA.22843 (2012/C) (πρώην 2012/NN) που χορήγησε η Γαλλία στη Société Nationale Corse Méditerranée και στην Compagnie Méridionale de Navigation, παραλείποντας να ακυρώσει εντός των ταχθεισών προθεσμιών όλες τις καταβολές ενισχύσεων τις οποίες αφορά το εν λόγω άρθρο 2, παράγραφος 1, και παραλείποντας να ενημερώσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εντός της ταχθείσας προθεσμίας, για τα μέτρα που έλαβε προκειμένου να συμμορφωθεί προς την απόφαση αυτή, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 288, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ, καθώς και από τα άρθρα 3 έως 5 της εν λόγω αποφάσεως.

 

2)

Καταδικάζει τη Γαλλική Δημοκρατία στα δικαστικά έξοδα.

 

(υπογραφές)


( *1 ) Γλώσσα διαδικασίας: η γαλλική.