Światowy sojusz na rzecz przeciwdziałania zmianami klimatycznym

Unia Europejska (UE) proponuje stworzenie globalnego sojuszu z krajami rozwijającymi się najbardziej narażonymi na skutki zmian klimatu. Celem sojuszu jest udzielenie tym krajom pomocy w przygotowaniach do stawienia czoła temu wyzwaniu. Koncentrując się na krajach najsłabiej rozwiniętych i małych, rozwijających się krajach wyspiarskich, sojusz ten będzie zapewniać zorganizowany dialog i konkretną współpracę w działaniach finansowanych przez politykę rozwojową UE.

AKT

Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego z dnia 18 września 2007 r. – Stworzenie światowego sojuszu na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatycznym pomiędzy Unią Europejską a ubogimi krajami rozwijającymi się, najbardziej narażonymi na skutki zmian klimatycznych [COM(2007) 540 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

STRESZCZENIE

Kraje rozwijające się będą najbardziej narażone na zmiany klimatyczne, w szczególności dotyczy to krajów najsłabiej rozwiniętych (kraje LDC) oraz małych, rozwijających się krajów wyspiarskich (kraje SIDS), które nie mają wystarczających środków na przygotowanie się i dostosowanie do zachodzących zmian. Według Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) szczególnie duże wyzwanie stoi przed Afryką. Jest ona narażona w szczególności na problemy zaopatrzenia w wodę, ekstremalne zjawiska pogodowe i brak bezpieczeństwa żywnościowego wywołany suszami i pustynnieniem.

Światowy sojusz na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatycznym (GCCA) ma na celu wspieranie najuboższych i najbardziej narażonych krajów w celu zwiększenie ich zdolności do przystosowania się do skutków zmian klimatu. Będzie on zapewniać platformę dialogu i regularnej wymiany informacji między UE a tymi krajami, mającą na celu uwzględnienie zmian klimatu w krajowych strategiach rozwoju oraz we współpracy na rzecz rozwoju. Dialog ten będzie prowadzony na poziomie regionalnym, na przykład z grupą państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP), Unii Afrykańskiej (UA), krajów SIDS oraz w ramach procesu spotkania Azja–Europa (ASEM). Ponadto sojusz będzie zapewniać wsparcie techniczne i finansowe dla środków przystosowawczych oraz uwzględniania zmian klimatycznych w strategiach rozwoju.

Ta wymiana poglądów i doświadczeń poza kontekstem negocjacji umożliwi wspieranie działań prowadzonych w ramach Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC), przyczynianie się do zbliżenia stanowisk pomiędzy Europą a krajami rozwijającymi się oraz wspieranie opracowywania porozumienia w sprawie zmian klimatycznych na okres po 2012 r.

Komisja proponuje pięć priorytetowych obszarów działań, które powinny zostać omówione i sprecyzowane w ramach dialogu w GCCA, a mianowicie:

• wdrożenie działań przystosowawczych do zmian klimatycznych poprzez wspieranie rozwoju krajowych planów przystosowawczych dla zagrożonych krajów innych niż kraje najsłabiej rozwinięte, jak również realizację tych planów w krajach LDC i SIDS, które je sfinalizowały. Inne proponowane środki obejmują finansowanie pilotażowych projektów przystosowawczych oraz wspieranie badań dotyczących skutków zmian klimatycznych w krajach rozwijających się. Jest również proponowane opracowywanie innowacyjnych rozwiązań przystosowawczych, zwłaszcza w ramach 7. programu ramowego na rzecz badań UE i programu tematycznego na rzecz bezpieczeństwa żywnościowego,
• ograniczenie emisji spowodowanych wylesianiem w krajach rozwijających się poprzez wzmocnienie krajowych możliwości w dziedzinie kontroli wylesiania i opracowywanie krajowych strategii przeciwdziałania temu zjawisku. Ponadto UE proponuje tworzenie zachęt ekonomicznych i rozszerzenie inicjatywy „Egzekwowanie prawa, zarządzanie i handel w dziedzinie leśnictwa” (FLEGT),
• wsparcie dla uczestnictwa w mechanizmie czystego rozwoju (CDM) poprzez budowanie potencjału i wsparcie techniczne dla rozwoju rentownych projektów oraz oceny projektów najlepiej przystosowanych do sytuacji krajów LDC i SIDS,
• wspieranie ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych (DRR) poprzez poprawę prognozowania i systemów informacyjnych w dziedzinie klimatu oraz wykorzystywanie gromadzonych danych w celu wdrażania skutecznych środków przygotowawczych. Ponadto Komisja proponuje wspieranie regionalnego potencjału w kontekście związanych ze zmianami klimatycznymi strategii ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych, oraz opracowywanie środków, za pomocą których kraje rozwijające będą mogły wdrażać postanowienia ramowego planu działań z Hyogo (EN),
• łączenie problematyki zmian klimatycznych ze strategiami i programami działań na rzecz ograniczenia ubóstwa. Oznacza to zachętę do włączenia planów przystosowawczych do strategii rozwoju oraz do wzmacniania potencjału instytucjonalnego krajów LDC i SIDS, aby mogły uwzględniać zmiany klimatu w swoich politykach. Ponadto Komisja przedstawia analizę oddziaływania na środowisko projektów i programów finansowanych przez UE. Komisja zamierza w szczególności systematycznie zajmować się kwestią zmian klimatu podczas śródokresowego przeglądu krajowych dokumentów strategicznych i regionalnych.

Finansowanie

Sojusz na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatycznym będzie finansowany głównie w ramach programu tematycznego „Środowisko i zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi, w tym energią”, dla którego na lata 2008–2010 przeznaczono dodatkowe 50 mln EUR. Ponadto należy uwzględnić zasoby przyznane w ramach 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR), a mianowicie krajowe i regionalne pakiety, które mogą służyć sojuszowi oraz kwotę w wysokości ok. 200 mln euro w ramach programu skierowanego do krajów AKP w dziedzinie zmian klimatycznych, ochrony środowiska i zapobiegania ryzyku klęsk żywiołowych.

Ponadto Komisja wzywa państwa członkowskie do udzielaniu GCCA wsparcia finansowego, w tym poprzez przeznaczenie na rzecz GCCA części zwiększonej oficjalnej pomocy rozwojowej, co państwa członkowskie zobowiązały się uczynić przed 2010 r. Rozważa się wprowadzenie mechanizmu wspólnego finansowania GCCA zarządzanego przez Komisję.

Kontekst

Ścisły związek między zmianami klimatycznymi a ubóstwem został podkreślony przez UE już w 2003 r. Idea utworzenia światowego sojuszu na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatu została zaproponowała w czerwcu 2007 r. w zielonej księdze w sprawie adaptacji do zmian klimatycznych w Europie, która zawiera filar mający na celu uwzględnienie adaptacji w działaniach zewnętrznych UE. Zgodnie z konkluzjami Rady Europejskiej z marca 2007 r., zielona księga wezwała do dialogu i wzmocnionej współpracy w tej dziedzinie między UE a krajami rozwijającymi się.

AKTY POWIĄZANE

Konkluzje Rady w sprawie sojuszu na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatycznym pomiędzy Unią Europejską a ubogimi krajami rozwijającymi się, najbardziej narażonymi na skutki zmian klimatycznych. Rada do Spraw Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych – 20 listopada 2007 r. [Nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym].

Ostatnia aktualizacja: 12.12.2007