Europejski Bank Inwestycyjny
STRESZCZENIE DOKUMENTU:
JAKI JEST CEL PROTOKOŁU (NR 5)?
KLUCZOWE ZAGADNIENIA
Założony w celu wspierania zrównoważonego i stałego rozwoju UE, EBI udziela finansowania i dzieli się wiedzą fachową na rzecz solidnych i trwałych projektów inwestycyjnych w Europie i poza jej granicami. Jego udziałowcami jest 28 krajów UE, a wspierane przez Bank projekty przyczyniają się do realizacji celów polityki unijnej.
Siedziba, członkowie i kapitał
Siedziba EBI znajduje się w Luksemburgu. Kapitał, który 1 lipca 2015 r. wynosił 243 mld EUR, subskrybowany jest przez każdy kraj UE. Wkłady uzależnione są od znaczenia gospodarczego kraju (wyrażonego produktem krajowym brutto) w momencie przystępowania do UE. Wraz z przystąpieniem do UE nowego państwa kapitał wzrasta. O zwiększeniu kapitału subskrybowanego może też, stanowiąc jednomyślnie, zdecydować Rada Gubernatorów EBI.
Skład
Rada Gubernatorów składa się z ministrów wyznaczonych przez kraje UE (zazwyczaj są to ministrowie finansów). Stanowi ona główny organ decyzyjny EBI. Wyznacza ona Bankowi wytyczne oraz podejmuje najważniejsze decyzje, np.:
W skład Rady Dyrektorów wchodzi 29 dyrektorów nominowanych przez wszystkie kraje UE i Komisję Europejską (po jednym każdy). Dodatkowo powołuje się 19 zastępców dyrektorów. Aby poszerzyć wiedzę ekspercką Rady Dyrektorów w określonych obszarach, Rada może dobrać sześciu ekspertów, którzy biorą udział w posiedzeniach Rady bez prawa głosu.
Rada Dyrektorów zatwierdza każdą decyzję dotyczącą przyznawania dofinansowania i programów pożyczkowych. Rada przeprowadza przeglądy operacji zaciągania pożyczek i operacji skarbowych oraz kontroluje inne działania Komitetu Zarządzającego.
Komitet Zarządzający, pod kierownictwem przewodniczącego EBI, odpowiada za bieżące zarządzanie Bankiem. Komitet składa się z przewodniczącego i ośmiu wiceprzewodniczących. Tradycyjnie jeden członek mianowany jest przez każdy z największych pod względem udziału kraj UE (Francję, Niemcy, Włochy i Zjednoczone Królestwo (1)), pozostałych pięciu członków nominują pozostałe kraje, podzielone na pięć grup krajów. Członkowie Komitetu Zarządzającego odpowiadają wyłącznie przed Bankiem i sprawują swoje obowiązki niezależnie.
Komitet Kontroli i Audytu stanowi niezależny organ, który odpowiada bezpośrednio przed Radą Dyrektorów. Odpowiada on za sprawdzanie operacji przeprowadzanych przez Bank oraz za prawidłowe sporządzanie jego dokumentów księgowych. Komitet Kontroli i Audytu odpowiada też za przeprowadzanie audytów rachunków Banku. Sprawdza on, czy działania Banku przeprowadzane są zgodnie z najlepszymi praktykami bankowymi w danej dziedzinie. W skład Komitetu Kontroli i Audytu wchodzi sześciu członków. Dodatkowo istnieje możliwość wyznaczenia do trzech obserwatorów mających na celu udzielanie wsparcia.
Cele i operacje
Podstawową działalnością EBI jest wspieranie rentownych inwestycji. Swoje cele realizuje poprzez działalność kredytową, umożliwianie korzystania z różnych środków oraz doradztwo, tzn. poprzez zapewnianie dofinansowania, uzupełnianie funduszy unijnych i świadczenie usług doradczych w zakresie programów lub planowania projektów. Misję EBI określa artykuł 309 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
EBI zapewnia finansowanie dużych, często ponadnarodowych projektów (w tym globalnych działań w dziedzinie klimatu) lub działań gospodarczych, względem których nie ma bezpośredniego dostępu do finansowania (np. w przypadku gorzej rozwiniętych regionów lub MŚP) na obszarze krajów UE. Rada Dyrektorów może jednak wydać decyzję zezwalającą Bankowi na udzielanie finansowania inwestycji poza UE.
Zasady obowiązujące w przypadku udzielania pożyczek
W interesie UE leży, aby fundusze były wykorzystywane w sposób maksymalnie racjonalny.
EBI i kraje UE nie mogą nakładać warunków wymagających wydatkowania środków pożyczonych przez Bank w określonym kraju UE. Bank nie finansuje żadnych projektów kwestionowanych przez kraj, na którego obszarze mają one zostać zrealizowane.
Wnioski kredytowe
Wnioski kredytowe lub o gwarancje kredytowe można składać za pośrednictwem Komisji lub kraju UE, na którego terytorium ma być realizowany projekt. Wnioski kredytowe lub o gwarancje kredytowe mogą też być składane bezpośrednio przez przedsiębiorstwa. W każdym przypadku Komisja i kraj UE, którego wniosek dotyczy, proszone są o wydanie opinii.
Zgodność wniosków kredytowych lub o gwarancje kredytowe z prawodawstwem weryfikuje Komitet Zarządzający. Projekty i programy muszą być wykonalne z czterech punktów widzenia: gospodarczego, technicznego, środowiskowego i finansowego. Wszystkie projekty poddawane są szczegółowej ocenie i kontroli, aż do momentu ich ukończenia.
Działalność na rynkach kapitałowych
EBI może prowadzić działania na rynkach kapitałowych. Może on:
Spółki zależne
EBI może utworzyć spółki zależne lub inne podmioty. Muszą one mieć osobowość prawną i niezależność finansową. Rada Gubernatorów musi jednomyślnie przyjąć statuty tych organizacji.
KONTEKST
Utworzony w 1958 r. EBI jest bankiem UE realizującym pożyczki długoterminowe. W 1994 r. ustanowiono EFI, który ma na celu wspieranie tworzenia małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) o dużym potencjale wzrostu oraz tych działających w sektorze nowych technologii. EBI jest głównym udziałowcem i operatorem Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego (EFI). W 2000 r. stworzono grupę EBI, w skład której wchodzą EBI i EFI. W ramach grupy EBI udziela średnio- i długoterminowych pożyczek bankowych, zaś EFI specjalizuje się w działalności związanej z kapitałem wysokiego ryzyka i w udzielaniu gwarancji MŚP.
EBI wraz z EFI odegrają kluczową rolę w realizacji planu inwestycyjnego dla Europy, w szczególności z uwagi na ustanowienie Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych w latach 2015–2017.
Więcej informacji:
GŁÓWNY DOKUMENT
Protokół (nr 5) w sprawie Statutu Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) załączony do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 251–264)
Ostatnia aktualizacja: 03.08.2016
(1) Wielka Brytania występuje z Unii Europejskiej i z dniem 1 lutego 2020 r. staje się państwem trzecim (państwem spoza UE).