Europejska Rada ds. Ryzyka Systemowego

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (UE) nr 1092/2010 w sprawie nadzoru makroostrożnościowego nad systemem finansowym i ustanowienia Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

Rozporządzenie, zmienione rozporządzeniem (UE) 2019/2176, ustanawia Europejską Radę ds. Ryzyka Systemowego (ERRS), której zadaniem jest sprawowanie nadzoru makroostrożnościowego nad systemem finansowym w Unii Europejskiej (UE) oraz przyczynianie się do przeciwdziałania ryzykom systemowym* lub ich łagodzenia w całej UE lub w części krajów UE. ERRS identyfikuje i analizuje ryzyka dla stabilności finansowej, bez względu na ich pochodzenie.

ERRS ustanowiono w ramach nowego Europejskiego Systemu Nadzoru Finansowego, w którego skład wchodzą też:

Struktura nadzoru obejmuje też rozporządzenie (UE) nr 1096/2010, które nakłada na Europejski Bank Centralny (EBC) pewne szczególne zadania ukierunkowane na wspieranie ERRS.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Misja, cele i zadania

ERRS ma swoją siedzibę we Frankfurcie nad Menem (Niemcy). Do jej obowiązków należy monitorowanie i ocena ryzyka dla systemu finansowego jako całości (co funkcjonuje też pod nazwą nadzoru makroostrożnościowego). W tym celu ERRS w szczególności:

identyfikuje rodzaje ryzyka systemowego i szereguje je pod względem ważności;
wydaje ostrzeżenia w sytuacjach, gdy takie ryzyko systemowe jest uznawane za znaczące, i w stosownych przypadkach podaje te ostrzeżenia do wiadomości publicznej;
zaleca działania zaradcze w odniesieniu do zidentyfikowanego ryzyka;
może wydawać poufne ostrzeżenia i oceny skierowane do Rady Unii Europejskiej w przypadku, gdy uzna, że wkrótce może wystąpić sytuacja nadzwyczajna;
monitoruje działania podjęte w odpowiedzi na ostrzeżenia i zalecenia;
koordynuje swoje działania z międzynarodowymi instytucjami finansowymi, takimi jak Międzynarodowy Fundusz Walutowy i Rada Stabilności Finansowej.

Organizacja i zarządzanie

Struktura ERRS:

Rada Generalna pod przewodnictwem prezesa EBC, która podejmuje decyzje konieczne do realizacji zadań;
Komitet Sterujący, który wspiera proces decyzyjny;
Sekretariat, który jest odpowiedzialny za bieżącą działalność i udzielanie wsparcia;
Doradczy Komitet Naukowy i Doradczy Komitet Techniczny, które spełniają funkcję doradczą i udzielają wsparcia.

ERRS jest reprezentowana na zewnątrz przez jej przewodniczącego; ma ona również dwóch wiceprzewodniczących. EBC zapewnia ERRS wsparcie analityczne, statystyczne, administracyjne i logistyczne, prowadząc jej Sekretariat.

Rada ds. Nadzoru EBC i Jednolita Rada ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji mają po jednym przedstawicielu w Radzie Generalnej (bez prawa głosu). Aby zapobiec naciskom politycznym, członkowie Rady Generalnej nie mogą pełnić żadnych funkcji rządowych w państwach członkowskich.

Ostrzeżenia i zalecenia

W przypadku zidentyfikowania znaczącego ryzyka systemowego zagrażającego osiągnięciu jej celu ERRS wydaje ostrzeżenia oraz, w stosownych przypadkach, zalecenia w sprawie działań zaradczych, w tym w sprawie inicjatyw ustawodawczych.

Ostrzeżenia lub zalecenia kierowane są w szczególności do:

całej UE;
co najmniej jednego państwa członkowskiego;
EBC w odniesieniu do powierzonych mu zadań nadzoru makroostrożnościowego nad systemem bankowym;
co najmniej jednego Europejskiego Urzędu Nadzoru;
co najmniej jednego krajowego organu nadzoru;
co najmniej jednego krajowego organu wyznaczonego do stosowania środków służących przeciwdziałaniu ryzyku systemowemu lub makroostrożnościowemu;
Komisji Europejskiej, jeśli dotyczą stosownych przepisów unijnych;
organów ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji wyznaczonych przez państwa członkowskie; lub
Jednolitej Rady ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji.

Zalecenia ERRS

Adresaci zaleceń ERRS muszą podjąć odpowiednie działania lub przedstawić uzasadnienie w przypadku ich braku. Jeżeli ERRS ustali, że jej zalecenie nie zostało wykonane, a adresaci nie wyjaśnili odpowiednio swojego braku działania, informuje o tym – z zastrzeżeniem zasad poufności – adresatów, Parlament Europejski, Radę oraz właściwe Europejskie Urzędy Nadzoru.

Dalsze przemiany europejskiego systemu nadzoru

W obliczu pogłębiania się kryzysu finansowego z 2008 r. i pogorszenia kryzysu zadłużeniowego w strefie euro w latach 2010–2011 zaszła potrzeba dalszej integracji systemów bankowych strefy euro. W związku z tym narodziła się inicjatywa ustanowienia unii bankowej w UE.

W 2013 r. przeprowadzono przegląd funkcjonowania rozporządzenia (UE) nr 1092/2010, czego skutkiem były zmiany wprowadzone rozporządzeniem (UE) 2019/2176. Zakres zarządzania ERRS dostosowano tak, aby uwzględnić działanie (od 2014 r.):

Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego, który ustanawia EBC jako centralny organ nadzorczy banków strefy euro (ponad 2000 banków) (kraje spoza strefy euro mogą dobrowolnie do niego przystąpić); oraz
jednolity mechanizm restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, którego celem jest zapewnienie przeprowadzania kontrolowanego postępowania naprawczego wobec upadających banków objętych Jednolitym Mechanizmem Nadzorczym, bez wykorzystywania pieniędzy podatników.

Zmiany wprowadzone rozporządzeniem (UE) 2019/2176 odnoszą się również do przepisów dotyczących ograniczania ryzyka w sektorze bankowym UE. Przepisy te nieustannie się zmieniają i obejmują:

dyrektywę (dyrektywa 2013/36/UE – zob. streszczenie) i rozporządzenie w sprawie wymogów kapitałowych (rozporządzenie (UE) nr 575/2013 – zob. streszczenie);
dyrektywę w sprawie naprawy oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków (dyrektywa 2014/59/UE – zob. podsumowanie);
rozporządzenie w sprawie jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji (zmienione rozporządzeniem (UE) 2019/877 – zob. podsumowanie);
systemy gwarancji depozytów (dyrektywa 2014/49/UE – zob. podsumowanie), które chronią depozyty osób fizycznych i przedsiębiorstw;
dyrektywę w sprawie kredytów zagrożonych (dyrektywa (UE) 2021/2167 – zob. podsumowanie).

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Ma ono zastosowanie od 16 grudnia 2010 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

Bankowość i finanse (Komisja Europejska)
Unia bankowa (Komisja Europejska)
Unia bankowa (Europejski Bank Centralny)
Czym jest unia rynków kapitałowych? (Komisja Europejska)
Europejski System Nadzoru Finansowego (Komisja Europejska)
Misja i historia (Europejska Rada ds. Ryzyka Systemowego).

KLUCZOWE POJĘCIA

Ryzyko systemowe. Ryzyko zakłócenia systemu finansowego, które może wywołać poważne negatywne skutki dla realnej gospodarki UE lub co najmniej jednego państwa członkowskiego oraz dla funkcjonowania rynku wewnętrznego. Wszystkie rodzaje pośredników finansowych, rynków i infrastruktur mogą w pewnym stopniu mieć potencjalne znaczenie systemowe.

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1092/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie unijnego nadzoru makroostrożnościowego nad systemem finansowym i ustanowienia Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego (Dz.U. L 331 z 15.12.2010, s. 1–11).

Kolejne zmiany rozporządzenia (UE) nr 1092/2010 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2167 z dnia 24 listopada 2021 r. w sprawie podmiotów obsługujących kredyty i nabywców kredytów oraz w sprawie zmiany dyrektyw 2008/48/WE i 2014/17/UE (Dz.U. L 438 z 8.12.2021, s. 1–37).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 806/2014 z dnia 15 lipca 2014 r. ustanawiające jednolite zasady i jednolitą procedurę restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji instytucji kredytowych i niektórych firm inwestycyjnych w ramach jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1093/2010 (Dz.U. L 225 z 30.7.2014, s. 1–90).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/49/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie systemów gwarancji depozytów (przekształcenie) (Dz.U. L 173 z 12.6.2014, s. 149–178).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (Dz.U. L 176 z 27.6.2013, s. 1–337).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi, zmieniająca dyrektywę 2002/87/WE i uchylająca dyrektywy 2006/48/WE oraz 2006/49/WE (Dz.U. L 176 z 27.6.2013, s. 338–436).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Rady (UE) nr 1096/2010 z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie powierzenia Europejskiemu Bankowi Centralnemu szczególnych zadań w zakresie funkcjonowania Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego (Dz.U. L 331 z 15.12.2010, s. 162–164).

Ostatnia aktualizacja: 03.04.2023