Krótka sprzedaż papierów wartościowych

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (UE) nr 236/2012 w sprawie krótkiej sprzedaży i wybranych aspektów dotyczących swapów ryzyka kredytowego

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

Ma ono na celu uregulowanie wybranych aspektów dotyczących krótkiej sprzedaży* i swapów ryzyka kredytowego* w Unii Europejskiej.
Przewiduje ono:
- jednolite wymogi dotyczące przejrzystości obowiązujące osoby zarządzające inwestycjami;
- nowe uprawnienia przysługujące regulatorom finansowym w państwach UE i Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA), z których mogą one skorzystać w sytuacjach wyjątkowych*, jeżeli istnieje poważne zagrożenie dla stabilności finansowej.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Rozporządzenie:

obejmuje swoim zakresem wszystkie typy instrumentów finansowych, zwłaszcza akcje notowane w UE, instrumenty pochodne i instrumenty długu państwowego (instrumenty dłużne emitowane przez rządy);
ustanawia surowe zasady dotyczące krótkiej sprzedaży i wybranych aspektów dotyczących swapów ryzyka kredytowego, proporcjonalnie do ryzyka z nimi związanego, w tym:
- środki mające przeciwdziałać „nagiej” krótkiej sprzedaży* akcji i instrumentów dłużnych emitowanych przez rządy,
- zakaz dotyczący „nagich” swapów ryzyka kredytowego (w tym związanych z instrumentami długu państwowego);
wprowadza wymogi dotyczące ujawniania – osoby zarządzające inwestycjami mają ujawniać niektóre transakcje krótkiej sprzedaży właściwym organom. Z kolei większe transakcje realizowane przy wyższym progu mają być publicznie ujawniane na rynku;
przyznaje właściwym organom, w okresach poważnej niestabilności finansowej w danym państwie UE lub w UE jako całości, tymczasowe uprawnienia pozwalające im nałożyć wymogi w zakresie większej przejrzystości lub wprowadzić ograniczenia dotyczące transakcji krótkiej sprzedaży i swapów ryzyka kredytowego;
przyznaje ESMA:
- kluczową rolę koordynacyjną z myślą o zapewnieniu spójności między właściwymi organami krajowymi i zagwarantowaniu, aby wszelkie podejmowane środki były konieczne i proporcjonalne,
- uprawnienie do podejmowania środków, jeżeli sytuacja wywołuje skutki transgraniczne.

Akty wykonawcze i delegowane

W rozporządzeniu wykonawczym (UE) nr 827/2012 ustanowiono standardy techniczne dotyczące:
- środków podawania do publicznej wiadomości pozycji netto z tytułu akcji;
- formy, w jakiej ESMA mają być przekazywane informacje w odniesieniu do pozycji krótkich netto;
- rodzajów umów, porozumień i środków, które w odpowiedni sposób zapewniają dostępność akcji lub instrumentów związanych z długiem państwowym na potrzeby rozrachunku;
- dat i okresu na potrzeby ustalenia głównego systemu obrotu akcją.
Rozporządzenie delegowane (UE) nr 826/2012 uzupełnia rozporządzenie (UE) nr 236/2012 w odniesieniu do:
- standardów technicznych dotyczących wymogów w zakresie zgłaszania i ujawniania pozycji krótkich netto;
- szczegółowej treści informacji, które mają być udostępniane ESMA w odniesieniu do pozycji krótkich netto;
- metody obliczania obrotu na potrzeby ustalenia akcji objętych wyłączeniem.
Rozporządzenie delegowane (UE) nr 918/2012 uzupełnia rozporządzenie (UE) nr 236/2012 w zakresie:
- definicji;
- obliczania pozycji krótkich netto, pokrytych swapów ryzyka kredytowego z tytułu długu państwowego, progów powodujących obowiązek zgłoszenia, progów płynności w odniesieniu do zawieszenia ograniczeń, znacznych spadków wartości instrumentów finansowych i wystąpienia niekorzystnych zdarzeń.
Rozporządzenie delegowane (UE) nr 919/2012 uzupełnia rozporządzenie (UE) nr 236/2012 w odniesieniu do standardów technicznych określających metodę obliczania spadku wartości akcji płynnych i innych instrumentów finansowych.

Pandemia COVID-19 – decyzje ESMA

W dniu 16 marca 2020 r., w następstwie wybuchu pandemii COVID-19 oraz ze względu na wynikające stąd poważne zagrożenie dla zaufania do rynków w UE, ESMA wydał decyzję (decyzję (UE) 2020/525) tymczasowo zobowiązującą osoby posiadające pozycje krótkie netto dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym w UE do powiadomienia właściwego organu krajowego o takiej pozycji, jeżeli osiąga ona lub przekracza 0,1% wyemitowanego kapitału zakładowego po wejściu w życie decyzji. Tę decyzję stosowano przez trzy miesiące.
10 czerwca 2020 r. przyjęto decyzję (UE) 2020/1123 w celu przedłużenia obowiązywania pierwotnej decyzji o kolejne trzy miesiące, do 17 września 2020 r.
16 września 2020 r. przyjęto kolejną decyzję, na mocy której przedłużono obowiązywanie poprzedniej decyzji do 18 grudnia 2020 r.
16 grudnia 2020 r. przyjęto kolejną decyzję. Ma ona zastosowanie od 19 grudnia i skutkuje przedłużeniem okresu obowiązywania poprzedniej decyzji o trzy miesiące, do 19 marca 2021 r.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Rozporządzenie ma zastosowanie od 1 listopada 2012 r.

KONTEKST

W okresie niestabilności finansowej pewne transakcje finansowe, na przykład krótka sprzedaż i swapy ryzyka kredytowego, wiążą się z ryzykiem pogłębienia spadkowej spirali cen akcji, zwłaszcza instytucji finansowych, co może prowadzić do ich bankructwa i powstania ryzyka dla całego systemu finansowego. Tego typu niestabilność rynków finansowych może przenieść się na gospodarkę realną.

Więcej informacji:

Krótka sprzedaż (Komisja Europejska)
Krótka sprzedaż (ESMA)
ESMA przedłuża obowiązywanie swojej decyzji zobowiązującej osoby posiadające pozycje krótkie netto do dokonania powiadomienia w przypadku osiągnięcia lub przekroczenia przez pozycję progu 0,1% – komunikat prasowy (ESMA).

KLUCZOWE POJĘCIA

Krótka sprzedaż: transakcja, w ramach której instytucja finansowa sprzedaje pożyczony przez siebie produkt finansowy w celu jego odkupu w przyszłości. Instytucja oczekuje, że z czasem cena produktu spadnie, dzięki czemu zapłaci za niego mniej niż uzyskała ze sprzedaży.

Swapy ryzyka kredytowego: obarczone wysokim ryzykiem i nieuregulowane instrumenty pochodne.

Sytuacje wyjątkowe: w kontekście rozporządzenia środki w sytuacjach wyjątkowych można podjąć, jeśli:

wystąpiły niekorzystne zdarzenia lub okoliczności, które stanowią poważne zagrożenie dla stabilności finansowej lub zaufania do rynku w danym państwie UE lub w co najmniej jednym innym państwie UE;
środek jest konieczny do ochrony przed tym zagrożeniem i nie będzie miał niekorzystnego wpływu na efektywność rynków finansowych, co byłoby niewspółmierne do korzyści płynących z tego środka.

Naga krótka sprzedaż: transakcja uznawana za bardziej ryzykowną niż typowa krótka sprzedaż. Ma ona miejsce wówczas, gdy sprzedający w ogóle nie pożyczył produktu finansowego.

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 236/2012 z dnia 14 marca 2012 r. w sprawie krótkiej sprzedaży i wybranych aspektów dotyczących swapów ryzyka kredytowego (Dz.U. L 86 z 24.3.2012, s. 1–24)

Kolejne zmiany rozporządzenia (UE) nr 236/2012 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Decyzja Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (UE) 2020/525 z dnia 16 marca 2020 r. w sprawie nałożenia na osoby fizyczne lub prawne, które posiadają pozycje krótkie netto, obowiązku czasowego obniżenia progów skutkujących obowiązkiem zgłoszenia pozycji krótkich netto w odniesieniu do wyemitowanego kapitału podstawowego przedsiębiorstw, których akcje są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym powyżej określonego progu, w celu powiadomienia właściwych organów zgodnie z art. 28 ust. 1 lit. a) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 236/2012 (Dz.U. L 116 z 15.4.2020, s. 5–13)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1033 z dnia 23 czerwca 2016 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 600/2014 w sprawie rynków instrumentów finansowych, rozporządzenie (UE) nr 596/2014 w sprawie nadużyć na rynku oraz rozporządzenie (UE) nr 909/2014 w sprawie usprawnienia rozrachunku papierów wartościowych w Unii Europejskiej i w sprawie centralnych depozytów papierów wartościowych (Dz.U. L 175 z 30.6.2016, s. 1–7)

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 918/2012 z dnia 5 lipca 2012 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 236/2012 r. w sprawie krótkiej sprzedaży i wybranych aspektów dotyczących swapów ryzyka kredytowego w odniesieniu do definicji, obliczania pozycji krótkich netto, pokrytych swapów ryzyka kredytowego z tytułu długu państwowego, progów powodujących obowiązek zgłoszenia, progów płynności w odniesieniu do zawieszenia ograniczeń, znacznych spadków wartości instrumentów finansowych i wystąpienia niekorzystnych zdarzeń (Dz.U. L 274 z 9.10.2012, s. 1–15)

Zob. tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 919/2012 z dnia 5 lipca 2012 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 236/2012 w sprawie krótkiej sprzedaży i wybranych aspektów dotyczących swapów ryzyka kredytowego w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych określających metodę obliczania spadku wartości akcji płynnych i innych instrumentów finansowych (Dz.U. L 274 z 9.10.2012, s. 16–17)

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 827/2012 z dnia 29 czerwca 2012 r. ustanawiające wykonawcze standardy techniczne dotyczące środków podawania do publicznej wiadomości pozycji netto z tytułu akcji, formy, w jakiej mają być przekazywane Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych informacje w odniesieniu do pozycji krótkich netto, rodzajów umów, porozumień i środków, które w odpowiedni sposób zapewniają dostępność akcji lub instrumentów związanych z długiem państwowym na potrzeby rozrachunku oraz dat i okresu na potrzeby ustalenia głównego systemu obrotu akcją, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 236/2012 w sprawie krótkiej sprzedaży i wybranych aspektów dotyczących swapów ryzyka kredytowego (Dz.U. L 251 z 18.9.2012, s. 11–18)

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 826/2012 z dnia 29 czerwca 2012 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 236/2012 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących wymogów w zakresie zgłaszania i ujawniania pozycji krótkich netto, szczegółowej treści informacji, które mają być udostępniane Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych w odniesieniu do pozycji krótkich netto, oraz metody obliczania obrotu na potrzeby ustalenia akcji objętych wyłączeniem (Dz.U. L 251 z 18.9.2012, s. 1–10)

Ostatnia aktualizacja: 02.12.2020