Skuteczniejsze procedury ekstradycji: europejski nakaz aresztowania

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Decyzja ramowa 2002/584/WSiSW w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między krajami UE

JAKIE SĄ CELE DECYZJI RAMOWEJ?

Ulepsza ona i upraszcza procedury sądowe, aby przyspieszyć powrót z innego kraju Unii Europejskiej (UE) osób, które popełniły poważne przestępstwo.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Europejski nakaz aresztowania (ENA) zastępuje system ekstradycji. Wymaga on od każdego krajowego organu sądowego uznawania i wykonywania, przy formalnościach ograniczonych do minimum i w wyznaczonym terminie, wniosków przekazanych przez organ sądowy z innego kraju UE. Założeniem nakazu jest przekazanie danej osoby organom w celu:

• przeprowadzenia sądowego postępowania karnego;
• odbycia przez tę osobę kary pozbawienia wolności lub wykonania środka zabezpieczającego wobec niej.

Nakaz aresztowania ma zastosowanie w następujących przypadkach:

• przestępstwa zagrożone karą pozbawienia wolności lub środkiem zabezpieczającym o wymiarze co najmniej jednego roku,
• gdy zapadł wyrok lub wydano środek zabezpieczający o wymiarze co najmniej czterech miesięcy.

Proporcjonalne stosowanie nakazu

Kraje UE muszą rozpatrzyć następujące kwestie (wykaz otwarty):

• okoliczności i powagę przestępstwa,
• możliwy wyrok,
• alternatywne lżejsze środki przymusu.

W momencie aresztowania osoby należy ją powiadomić o treści nakazu aresztowania.

W jakich przypadkach kraje UE muszą odmówić wykonania nakazu aresztowania?

• Jeśli w kraju UE już wydano ostateczne orzeczenie w sprawie, która dotyczyła tego samego przestępstwa.
• Jeśli przestępstwo będące podstawą nakazu aresztowania jest objęte amnestią w wykonującym nakaz kraju UE, do którego zwrócono się o wydanie sprawcy.
• Jeśli osoba podlegająca europejskiemu nakazowi aresztowania z uwagi na jej wiek nie może być pociągnięta do odpowiedzialności karnej za czyny stanowiące podstawę wydania nakazu aresztowania w kraju UE, do którego zwrócono się o wykonanie nakazu.

Zasady mające na celu zapewnienie praw proceduralnych w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania

Obejmują one:

• dyrektywę 2010/64/UE w sprawie prawa do tłumaczenia ustnego i tłumaczenia pisemnego w postępowaniu karnym,
• dyrektywę 2012/13/UE w sprawie prawa do informacji w postępowaniu karnym,
• dyrektywę 2013/48/UE w sprawie prawa dostępu do adwokata oraz prawa do porozumiewania się z członkami rodziny i pracodawcami w czasie pozbawienia wolności;
• dyrektywę(UE) 2016/1919 w sprawie pomocy prawnej z urzędu dla podejrzanych i oskarżonych w postępowaniu karnym oraz dla osób, których dotyczy wniosek w postępowaniu dotyczącym ENA.

Pole do ulepszeń

Komisja Europejska opublikowała pierwsze sprawozdanie w sprawie ENA w 2011 r. W sprawozdaniu stwierdzono, że chociaż europejski nakaz aresztowania jest bardzo użytecznym narzędziem dla krajów UE w walce z przestępczością, w kilku obszarach można wprowadzić ulepszenia:

• transpozycja,
• prawidłowe zastosowanie,
• proporcjonalność,
• zapewnienie praw proceduralnych.

Komisja opublikowała 4. sprawozdanie z wdrażania w sprawie ENA w lipcu 2020 r.

OD KIEDY DECYZJA RAMOWA MA ZASTOSOWANIE?

Decyzja ma zastosowanie od dnia 7 sierpnia 2002 r., a kraje UE musiały podjąć niezbędne środki w celu rozpoczęcia przestrzegania postanowień decyzji ramowej do dnia 31 grudnia 2003 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Europejski nakaz aresztowania (Komisja Europejska)
• Europejski nakaz aresztowania (Europejski portal e-sprawiedliwość).

GŁÓWNY DOKUMENT

Decyzja ramowa Rady 2002/584/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi – oświadczenia złożone przez niektóre państwa członkowskie w sprawie przyjęcia decyzji ramowej (Dz.U. L 190 z 18.7.2002, s. 1–20)

Kolejne zmiany do decyzji ramowej 2002/584/WSiSW zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1919 z dnia 26 października 2016 r. w sprawie pomocy prawnej z urzędu dla podejrzanych i oskarżonych w postępowaniu karnym oraz dla osób, których dotyczy wniosek w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania (Dz.U. L 297 z 4.11.2016, s. 1–8)

Zobacz tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/48/UE z dnia 22 października 2013 r. w sprawie prawa dostępu do adwokata w postępowaniu karnym i w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania oraz w sprawie prawa do poinformowania osoby trzeciej o pozbawieniu wolności i prawa do porozumiewania się z osobami trzecimi i organami konsularnymi w czasie pozbawienia wolności (Dz.U. L 294 z 6.11.2013, s. 1–12)

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/13/UE z dnia 22 maja 2012 r. w sprawie prawa do informacji w postępowaniu karnym (Dz.U. L 142 z 1.6.2012, s. 1–10)

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wdrażania od 2007 r. decyzji ramowej Rady z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi (KOM(2011) 175 wersja ostateczna, 11.4.2011)

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/64/UE z dnia 20 października 2010 r. w sprawie prawa do tłumaczenia ustnego i tłumaczenia pisemnego w postępowaniu karnym (Dz.U. L 280 z 26.10.2010, s. 1–7)

Oświadczenia przewidziane w art. 31(2) decyzji ramowej Rady 2002/584/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi (Dz.U. L 246 z 29.9.2003, s. 1)

Ostatnia aktualizacja: 30.10.2020