Przyjmowanie obywateli państw trzecich w celu odbywania studiów, udziału w szkoleniu lub wolontariacie
STRESZCZENIE DOKUMENTU:
Dyrektywa 2004/114/WE – wspólne zasady przyjmowania obywateli państw trzecich w celu odbywania studiów, udziału w wymianie młodzieży szkolnej, szkoleniu bez wynagrodzenia lub wolontariacie
JAKI JEST CEL DYREKTYWY?
Dyrektywę opracowano w celu zharmonizowania przepisów prawnych krajów UE w sprawie warunków przyjmowania obywateli państw trzecich w celu odbywania studiów lub uczestniczenia w wymianie młodzieży szkolnej, szkoleniu bez wynagrodzenia lub wolontariacie.
KLUCZOWE ZAGADNIENIA
- Dyrektywa określa zasady dotyczące procedur zezwalającym obywatelom państw trzecich na pobyt w UE przez okres przekraczający trzy miesiące w celu odbycia studiów, wzięcia udziału w wymianie młodzieży szkolnej, szkoleniu bez wynagrodzenia lub wolontariacie. Kraje UE muszą wdrożyć do swojego prawa krajowego zasady dotyczące studentów, jednak nie muszą tego robić w odniesieniu do innych kategorii osób.
-
Dyrektywie tej nie podlegają pewne kategorie osób:
- osoby starające się o status uchodźcy oraz osoby objęte ochroną uzupełniającą (tj. osoby, które mogą być narażone na rzeczywiste ryzyko doznania poważnej krzywdy, gdyby wróciły do kraju pochodzenia) lub programami tymczasowej ochrony,
- obywatele państw trzecich będący członkami rodziny obywateli UE,
- obywatele państw trzecich posiadający status rezydenta długoterminowego w kraju UE na podstawie dyrektywy Rady 2003/109/WE, która daje im prawo zamieszkania w innym kraju unijnym w celu odbycia studiów lub kształcenia zawodowego na pewnych warunkach.
Warunki przyjmowania
- Dyrektywa ustanawia wiążące zasady przyjmowania studentów będących obywatelami państw nienależących do UE. Jednakże poszczególnym krajom UE dyrektywa pozostawia swobodę w zakresie decydowania o stosowaniu bądź niestosowaniu postanowień dotyczących uczniów, wolontariuszy i niewynagradzanych stażystów.
-
Aby otrzymać pozwolenie na wjazd do UE w celu odbycia studiów, ubiegający się o to obywatel państwa trzeciego musi spełnić szereg warunków ogólnych oraz następujące warunki szczegółowe. Składający wniosek o przyjęcie w celu odbywania studiów powinien:
- być przyjęty przez instytucje szkolnictwa wyższego w celu odbycia studiów,
- posiadać wystarczające środki na pokrycie kosztów utrzymania, studiów i podróży powrotnej,
- posiadać znajomość języka, w którym będzie odbywał studia (poszczególnym krajom UE pozostawiono pod tym względem pewien zakres swobody),
- uiścić opłaty wymagane przez daną instytucję przed podjęciem podróży do Unii Europejskiej (poszczególnym krajom UE pozostawiono pod tym względem pewien zakres swobody).
- Pod pewnymi warunkami dyrektywa ustanawia prawo obywateli państw trzecich, którzy już zostali przyjęci na studia w jednym z krajów UE, do zostania przyjętym w innym kraju UE w celu kontynuowania studiów.
-
Dla obywateli państw trzecich, którzy są uczniami szkół średnich, dyrektywa przewiduje jedynie zorganizowaną podróż w ramach programów wymiany prowadzonych przez wyspecjalizowane organizacje. Zastosowanie mają następujące warunki:
- limity wieku ustala dany kraj UE,
- organizacja prowadząca wymianę musi posiadać pozwolenie wydane przez dany kraj UE,
- organizacja prowadząca wymianę musi wziąć na siebie koszty utrzymania, nauki, opieki zdrowotnej i koszty podróży powrotnej,
- obywatel państwa trzeciego musi mieszkać u rodziny goszczącej;
- kraje UE mogą ograniczać wymiany z krajami spoza UE do takich, które zapewnią możliwości wymiany dla ich własnych uczniów.
-
Dyrektywa określa następujące warunki przyjmowania obywateli państw trzecich w celu podjęcia niepłatnego stażu zawodowego:
- ubiegający się o wjazd do UE muszą posiadać środki wystarczające na pokrycie kosztów utrzymania, szkolenia się w zawodzie oraz podróży powrotnej,
- jeśli dany kraj UE ma taki wymóg, ubiegający się o wjazd musi przejść podstawowe szkolenie językowe, dające mu umiejętności, jakie będą mu potrzebne podczas stażu.
- Tą dyrektywą nie są objęci nieopłacani stażyści i wolontariusze, którzy z racji wykonywanych działań lub rodzaju otrzymywanego zwrotu kosztów lub wynagrodzenia są uznawani zgodnie z przepisami krajowymi za pracowników.
-
Dyrektywa przewiduje następujące warunki, na których obywatel państwa trzeciego ubiega się o przyjęcie do programu wolontariatu:
- limit wieku ustala dany kraj UE,
- umowa zawierająca opis zadań, nadzorowania wykonywania tych zadań, godzin pracy, dostępnych środków na pokrycie kosztów podróży, utrzymania i zakwaterowania oraz kieszonkowego w czasie swojego pobytu,
- organizacja odpowiedzialna za program wolontariatu musi przyjąć na siebie odpowiedzialność za działania wolontariusza oraz za jego utrzymanie, opiekę zdrowotną i koszty podróży powrotnej,
- wolontariusz musi – o ile przyjmujący go kraj UE specjalnie tego wymaga – otrzymać podstawowe wprowadzenie do języka, historii oraz struktur politycznych i społecznych tego kraju.
Ważność i odnawianie dokumentów pobytowych
Okres ważności dokumentów pobytowych jest różny w zależności od kategorii osób:
- studenci: co najmniej jeden rok, z możliwością przedłużenia, jeśli posiadacz dokumentu nadal będzie spełniać warunki. Jeśli studia trwają krócej niż rok, dokument jest ważny przez cały okres studiów,
- uczniowie: do jednego roku,
- stażyści nieopłacani: staż trwa nie dłużej niż jeden rok. W wyjątkowych przypadkach można go przedłużyć, ale tylko raz i tylko na taki czas, jaki jest potrzebny do uzyskania kwalifikacji zawodowych uznawanych przez kraj UE,
- wolontariusze: do jednego roku. W wyjątkowych przypadkach, gdy dany program trwa dłużej niż jeden rok, wydaje się dokument pobytowy na okres odpowiadający okresowi programu.
Prawa obywateli państw trzecich
Dyrektywa stanowi, że studenci mogą być zatrudniani i mają prawo do podejmowania działalności gospodarczej na zasadzie samozatrudnienia. Przyjmujący kraj UE może jednak ograniczyć możliwość podejmowania działalności zarobkowej w pierwszym roku pobytu.
Procedura i przejrzystość
-
Decyzja w sprawie wniosku o wydanie dokumentu pobytowego lub o przedłużenie jego ważności podlega następującym zasadom:
- decyzja w sprawie dokumentu pobytowego musi zostać podjęta i wnioskodawca musi zostać o niej poinformowany w takim terminie, który nie utrudni wnioskodawcy podjęcia lub kontynuowania studiów, przy czym władzom odpowiedzialnym za wydanie dokumentu pozostawia się czas wystarczający na rozpatrzenie wniosku,
- jeśli informacje przekazane w celu uzasadnienia wniosku będą niewystarczające, to władze odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku mogą na jakiś czas wstrzymać jego rozpatrywanie. Muszą wówczas przekazać wnioskodawcy wszelkie dalsze informacje, jakich może on potrzebować,
- obywatel państwa trzeciego ubiegający się o dokument pobytowy musi być informowany o każdej decyzji dotyczącej odmownego załatwienia jego wniosku. W powiadomieniu muszą być podane wszystkie dostępne procedury odwołania się od decyzji,
- w przypadku odmownego rozpatrzenia wniosku albo w przypadku cofnięcia dokumentu pobytowego wydanego zgodnie z dyrektywą, o której mowa, osoba zainteresowana ma prawo do wniesienia sprzeciwu do organów danego kraju UE.
- Dyrektywa przewiduje możliwość zawarcia porozumienia w sprawie przyspieszonej procedury wydawania dokumentów pobytowych lub wiz studentom i uczniom przez organ kraju UE odpowiedzialny za wjazd i pobyt obywateli państw trzecich i placówkę szkolnictwa wyższego lub organizację prowadzącą programy wymiany młodzieży szkolnej.
Uchylenie
Z dniem 24 maja 2018 r. dyrektywa 2004/114/WE zostaje uchylona i zastąpiona dyrektywą (UE) 2016/801.
OD KIEDY DYREKTYWA MA ZASTOSOWANIE?
Dyrektywa ma zastosowanie od 12 stycznia 2005 r. Kraje UE musiały wdrożyć jej przepisy do prawa krajowego do 11 stycznia 2007 r.
KONTEKST
Więcej informacji:
GŁÓWNY DOKUMENT
Dyrektywa Rady 2004/114/WE z dnia 13 grudnia 2004 r. w sprawie warunków przyjmowania obywateli państw trzecich w celu odbywania studiów, udziału w wymianie młodzieży szkolnej, szkoleniu bez wynagrodzenia lub wolontariacie (Dz.U. L 375 z 23.12.2004, s. 12–18)
DOKUMENTY POWIĄZANE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/801 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu prowadzenia badań naukowych, odbycia studiów, szkoleń, udziału w wolontariacie, programach wymiany młodzieży szkolnej lub projektach edukacyjnych oraz podjęcia pracy w charakterze au pair (Dz.U. L 132 z 21.5.2016, s. 21–57)
Ostatnia aktualizacja: 15.09.2017