Plan działania na rzecz różnorodności biologicznej
Komisja ustanawia plan działań zawierający cele związane z zahamowaniem utraty bioróżnorodności oraz środki umożliwiające osiągnięcie tych celów do 2010 r. Ten plan działań jest oparty na ocenie utraty różnorodności biologicznej w Europie i na całym świecie oraz na środkach już podjętych przez Unię Europejską w celu rozwiązania tego problemu.
AKT
Komunikat Komisji z dnia 22 maja 2006 r. „Zatrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej do roku 2010 i w przyszłości – Utrzymanie usług ekosystemowych na rzecz dobrobytu człowieka” [COM(2006) 216 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].
STRESZCZENIE
Komisja opracowała plan działań mających na celu zachowanie różnorodności biologicznej i zatrzymanie jej utraty * w granicach Unii Europejskiej (UE) i na poziomie międzynarodowym.
Zatrzymanie niszczenia ekosystemów * jest istotnie kwestią pilną, umożliwiającą ochronę przyszłości natury ze względu na jej wartość jako takiej (wartości rekreacyjne i kulturalne) oraz na usługi, które zapewnia (usługi ekosystemowe *). Usługi te mają zasadnicze znaczenie dla konkurencyjności, wzrostu i zatrudnienia oraz poprawy warunków życia na całym świecie.
Niniejszy plan działania określa dziesięć priorytetowych celów działań podzielony na cztery obszary polityki UE (różnorodność biologiczna w UE, różnorodność biologiczna na świecie, bioróżnorodność i zmiany klimatyczne oraz podstawy wiedzy). Plan określa także cztery kluczowe działania wspierające (finansowanie, podejmowanie decyzji, tworzenie partnerstw i edukacja, podnoszenie świadomości i uczestnictwo obywateli) oraz działania dotyczące kontroli, oceny i przeglądu. Adresatem planu działania jest zarówno UE, jak i państwa członkowskie. Odpowiednie środki powinny zostać podjęte do 2010 r. i ich realizacja będzie kontynuowana również po tej dacie.
Różnorodność biologiczna w Unii Europejskiej
Plan działania przewiduje zachowanie ważnych siedlisk i gatunków w Unii Europejskiej. Osiągnięcie tego celu wymaga lepszej realizacji programu Natura 2000 (wyznaczanie obszarów chronionych i zarządzanie nimi, spójność i łączenie sieci), przywracania najbardziej zagrożonych gatunków, jak również środków ochronnych w obszarach najbardziej oddalonych.
Zrównoważona ochrona różnorodności biologicznej wykracza poza program Natura 2000 i ochronę zagrożonych gatunków. Z tego względu plan działania ma na celu zachowanie i odtwarzanie różnorodności biologicznej oraz usług ekosystemowych na pozostałych obszarach wiejskich w UE, a działania te będą prowadzone w określony sposób. Chodzi przede wszystkim o jak najlepsze wykorzystanie postanowień Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) w celu ochrony gruntów rolnych o wysokiej wartości przyrodniczej oraz ochrony lasów.
W tym samym duchu plan działania przewiduje zachowanie i odtwarzanie różnorodności biologicznej oraz usług ekosystemowych na pozostałych obszarach morskich UE. Chodzi tu o odbudowę zasobów ryb, ograniczenie wpływu na pozostałe gatunki i siedliska morskie, w szczególności w ramach Wspólnej Polityki Rybołówstwa.
Zwiększenie zgodności rozwoju regionalnego i terytorialnego z różnorodnością biologiczną w UE jest kolejnym priorytetem planu działania, w szczególności poprzez lepsze planowanie na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym, które w większym stopniu uwzględnia różnorodność biologiczną (oceny oddziaływania na środowisko, projekty finansowane ze środków UE, partnerstwa między podmiotami odpowiedzialnymi za planowanie i rozwój).
Plan działania ma również na celu znaczne zmniejszenie wpływu inwazyjnych gatunków obcych i obcych genotypów na różnorodność biologiczną w Unii Europejskiej. Powinna zostać rozważona kompleksowa strategia w tej dziedzinie w połączeniu ze szczególnymi środkami, takimi jak system wczesnego ostrzegania.
UE i różnorodność biologiczna na świecie
W celu istotnego zwiększenia skuteczności międzynarodowych reguł działania w zakresie różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych plan sugeruje skoncentrowanie się na skuteczniejszym wdrażaniu Konwencji o różnorodności biologicznej i związanych z nią umów.
Plan działania zakłada ponadto istotne zwiększenie wsparcia dla różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych w ramach pomocy zewnętrznej udzielanej przez UE w dziedzinie finansów oraz w ramach programów sektorowych i geograficznych.
Należy również w trybie pilnym zmniejszyć wpływ handlu międzynarodowego na różnorodność biologiczną i usługi ekosystemowe na świecie, zwłaszcza w celu ograniczenia wycinania lasów tropikalnych.
Należy zapewnić większą spójność pomiędzy trzema obszarami: zarządzaniem, handlem i współpracą na rzecz rozwoju. Ponadto należy koniecznie przedsięwziąć środki w krajach i terytoriach zamorskich państw członkowskich w celu zapewnienia wiarygodności działań europejskich.
Różnorodność biologiczna i zmiany klimatyczne
Plan działania podkreśla potencjalny udział różnorodności biologicznej w ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych w atmosferze poprzez mechanizm wychwytywania dwutlenku węgla. Podkreśla się także wpływ zmian klimatycznych na różnorodność biologiczną: z tego powodu plan działania podkreśla wagę ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w celu obniżenia przyszłych zagrożeń różnorodności biologicznej. Plan przewiduje również wspieranie przystosowywania różnorodności biologicznej do zmian klimatycznych poprzez zapewnienie spójności sieci Natura 2000 i minimalizowanie ewentualnych szkód w dziedzinie różnorodności biologicznej związanych z ograniczaniem zmian klimatycznych.
Podstawy wiedzy
W swoim planie działania Komisja uważa za niezbędne istotne wzmocnienie podstaw wiedzy w celu ochrony i zrównoważonego korzystania z różnorodności biologicznej w UE i na świecie. Wymaga to w szczególności wzmocnienia Europejskiej Przestrzeni Badawczej, infrastruktury badawczej, komunikacji i interoperacyjności danych oraz zorganizowania niezależnego doradztwa naukowego i naukowego wokół polityków. Komisja planuje w związku z tym ustanowienie mechanizmu umożliwiającego zbieranie opinii naukowych.
Skuteczne ramy wspierania planu działań
W celu zapewnienia realizacji celów określonych w planie działań Komisja określiła cztery główne środki wsparcia, które należy ustanowić:
Długoterminowa wizja dotycząca różnorodności biologicznej
Oprócz celów na 2010 r. określonych przez plan działań Komisja proponuje debatę na temat długoterminowej wizji różnorodności biologicznej oraz ram politycznych. Zgodnie z tym podejściem w opracowywaniu i wdrażaniu polityk wspólnotowych powinna być uwzględniana współzależność człowieka i przyrody, podobnie jak potrzeba osiągnięcia nowej równowagi między rozwojem gospodarczym i społecznym a ochroną świata przyrody.
Potrzeba ochrony bioróżnorodności
Różnorodność biologiczna musi być chroniona z powodów należących do dwóch kategorii:
Komisja podkreśla alarmujące tempo degradacji siedlisk i wymierania gatunków. Komisja rozpoznaje następujące zagrożenia dla różnorodności biologicznej:
Ochrona różnorodności biologicznej jest kluczowym celem Strategii zrównoważonego rozwoju i 6. programu działań w dziedzinie środowiska.
Ponadto UE przyjęła już środki w sprawie różnorodność biologicznej:
Cele i środki wsparcia określone w planie działania są oparte o szerokie konsultacje z ekspertami i ogółem społeczeństwa.
Pojęcia kluczowe stosowane w akcie
AKTY POWIĄZANE
Komunikat Komisji z dnia 3 czerwca 2011 r., „Nasze ubezpieczenie na życie i nasz kapitał naturalny – unijna strategia ochrony różnorodności biologicznej na okres do 2020 r.” [COM(2011) 244 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].
Ostatnia aktualizacja: 02.09.2011