Strategia na rzecz środowiska morskiego

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa 2008/56/WE – działania UE w dziedzinie polityki środowiska morskiego

JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?

W dyrektywie ramowej w sprawie strategii morskiej ustanowiono wspólne podejście oraz cele Unii Europejskiej (UE) w odniesieniu do zapobiegania degradacji, ochrony oraz zachowania środowiska morskiego w obliczu presji i oddziaływań szkodliwej działalności człowieka i jednocześnie umożliwiono jego zrównoważone użytkowanie w drodze podejścia opartego na ekosystemie.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej zobowiązuje państwa członkowskie UE do podejmowania wymienionych poniżej działań.

Opracowanie strategii w celu osiągnięcia „dobrego stanu środowiska”* najpóźniej do 2020 r. Te strategie, zaplanowane jako 6-letnie cykle, powinny obejmować środki mające na celu ochronę ekosystemu morskiego oraz zapewnienie zrównoważonego sposobu prowadzenia działalności gospodarczej związanej ze środowiskiem morskim.
Uwzględnienie w strategiach:
- szczegółowej oceny stanu środowiska morskiego oraz wpływu działań człowieka (co obejmuje analizę społeczno-ekonomiczną);
- definicji dobrego stanu środowiska w oparciu o wykaz 11 wskaźników stanu środowiska, dla których należy do 2020 r. osiągnąć dobry stan środowiska (te wskaźniki wymieniono w załączniku I do dyrektywy i rozwinięto w decyzji (UE) 2017/848, która zawiera zbiór szczegółowych kryteriów i standardów metodologicznych wykorzystywanych przez państwa członkowskie przy wdrażaniu dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej, zwłaszcza w celu określenia dobrego stanu środowiska); oraz
- jasnych celów środowiskowych.
Opracowanie i wdrożenie programów środków służących osiągnięciu dobrego stanu środowiska. Te programy dotyczą różnych ram polityki i działań człowieka oraz mają na celu zapobieżenie ich wpływowi na środowisko morskie lub złagodzenie tego wpływu.
Opracowanie programów monitorowania umożliwiających pomiar i ocenę postępów w realizacji założonych celów.
Zapewnienie, aby Komisja Europejska mogła dokonywać oceny kwestii tego, czy strategie morskie tworzą odpowiednie ramy spełniające wymogi dyrektywy, oraz udzielać odnośnych wskazówek. Jeśli pewne cele nie są spełnione, państwo członkowskie musi wyjaśnić, dlaczego tak jest. W razie potrzeby państwo członkowskie może wprowadzić określone wyjątki.

Dyrektywie przyświecają ponadto wymienione poniżej założenia.

Podkreślenie potrzeby współpracy wszystkich państw członkowskich ze swoimi sąsiadami w czterech regionach morskich (północno-wschodniego Oceanu Atlantyckiego, Morza Bałtyckiego, Morza Śródziemnego i Morza Czarnego) przy opracowywaniu i wdrażaniu strategii morskich. Niektóre z tych regionów są dodatkowo podzielone na podregiony. Z tej przyczyny wykorzystanie istniejących regionalnych struktur administracyjnych, takich jak regionalne konwencje morskie, jest ważnym elementem, który powinien być brany pod uwagę przez państwa członkowskie.
Uznanie znaczenia środków ochrony przestrzennej w odniesieniu do środowiska morskiego. W ten sposób dyrektywa przyczynia się do utworzenia sieci chronionych obszarów morskich.

Przegląd

Na podstawie sprawozdań i oceny skutków należy dokonać, do 2023 r., przeglądu dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej. W stosownych przypadkach można wówczas zaproponować zmiany.

Zmiany dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej

Dyrektywa (UE) 2017/845 zmienia dyrektywę ramową w sprawie strategii morskiej w ten sposób, że zastępuje jej załącznik III dotyczący przykładowych wykazów elementów branych pod uwagę przy opracowaniu strategii morskich. Celem zmiany jest lepsze powiązanie części składowych ekosystemu, presji antropogenicznych* i oddziaływań na środowisko morskie z 11 wskaźnikami jakości, o których mowa w dyrektywie ramowej w sprawie strategii morskiej, oraz z decyzją (UE) 2017/848 w sprawie dobrego stanu środowiska wód morskich (o której jest mowa powyżej).

Związki dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej z innymi aktami prawa UE

Dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej jest oparta na istniejących aktach prawa UE i obejmuje konkretne elementy środowiska morskiego, które nie są objęte zakresem przepisów obowiązujących w innych dziedzinach polityki, takich jak przepisy ramowej dyrektywy wodnej (dyrektywy 2000/60/WE – zob. streszczenie), dyrektywy siedliskowej (dyrektywy 92/43/EWG – zob. streszczenie), dyrektywy ptasiej (dyrektywy 2009/147/WE – zob. streszczenie) oraz rozporządzenia (UE) nr 1380/2013 w sprawie wspólnej polityki rybołówstwa (zob. streszczenie), której jednym z celów jest przyczynianie się do osiągnięcia dobrego stanu środowiska zgodnie z dyrektywą ramową w sprawie strategii morskiej.

OSTATNIE ZMIANY

W lipcu 2021 r. Komisja zainicjowała konsultacje publiczne w celu zebrania informacji oraz zapoznania się ze stanowiskami i pomysłami podmiotów, które stosują dyrektywę ramową w sprawie strategii morskiej i których dotyczy ta dyrektywa. Konsultacje trwają do 21 października 2021 r.
W 2020 r. Komisja przyjęła sprawozdanie z pierwszego cyklu wdrażania dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej. Choć obowiązujący w UE system ochrony środowiska morskiego jest jednym z najbardziej zaawansowanych systemów tego typu na świecie, to w sprawozdaniu stwierdzono, że musi on zostać usprawniony, aby zapewnić możliwość radzenia sobie z problemami takimi jak przełowienie, niezrównoważone praktyki połowowe, odpady plastikowe, nadmiar substancji biogennych, hałas podwodny i inne rodzaje zanieczyszczeń.
Doświadczenie UE w zakresie rozwijania zrównoważonego podejścia do zarządzania oceanami z wykorzystaniem dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej było postrzegane jako ważny wkład w realizację sformułowanej przez Komisję Europejską wizji z 2016 r. dotyczącej zarządzania oceanami.
W 2015 r. Komisja ogłosiła, że poczyniono znaczące postępy w zakresie ustanawiania morskich obszarów chronionych na morzach UE, za czym idą korzyści gospodarcze i środowiskowe. W ramach Konwencji ONZ o różnorodności biologicznej UE zobowiązała się do zapewnienia ochrony 10% swoich obszarów morskich i przybrzeżnych do 2020 r.
W roku 2014, 2017 i 2018 Komisja dokonała przeglądu działań podjętych przez państwa członkowskie przy wdrażaniu dyrektywy w pierwszych cyklach wdrażania.
Dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej zawiera wskazówki dotyczące wdrażania dyrektywy 2014/89/UE w sprawie planowania przestrzennego obszarów morskich (zob. streszczenie), którą przyjęto w 2014 r. Ta ostatnia dyrektywa stanowi element zintegrowanej polityki morskiej, która zmierza do zapewnienia optymalnego zarządzania oceanami i zarządzania morskiego.

OD KIEDY DYREKTYWA MA ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa ma zastosowanie od 15 lipca 2008 r., przy czym do porządku krajowego państw członkowskich miała zostać włączona do 15 lipca 2010 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

Nasze oceany, morza i wybrzeża (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

Dobry stan środowiska. Stan, w którym morza i oceany są zróżnicowane i dynamiczne pod względem ekologicznym, a także czyste, zdrowe i urodzajne. Celem jest zapewnienie ochrony środowiska morskiego dla obecnych i przyszłych pokoleń.

Presje antropogeniczne. Zmiana w środowisku przyrodniczym wywołana, bezpośrednio lub pośrednio, przez ludzi albo taka zmiana, na którą ludzie mają bezpośredni lub pośredni wpływ.

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. ustanawiająca ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego (dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej) (Dz.U. L 164 z 25.6.2008, s. 19–40).

Kolejne zmiany dyrektywy 2008/56/WE zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady z wdrażania dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej (dyrektywy 2008/56/WE) (COM(2020) 259 final z 25.6.2020).

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie oceny programów środków realizowanych przez państwa członkowskie w ramach dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej (COM(2018) 562 final z 31.7.2018).

Decyzja Komisji (UE) 2017/848 z dnia 17 maja 2017 r. ustanawiająca kryteria i standardy metodologiczne dotyczące dobrego stanu środowiska wód morskich oraz specyfikacje i ujednolicone metody monitorowania i oceny, oraz uchylająca decyzję 2010/477/UE (Dz.U. L 125 z 18.5.2017, s. 43–74).

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie oceny programów monitorowania realizowanych przez państwa członkowskie w ramach dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej (COM(2017) 3 final z 16.1.2017).

Wspólny komunikat do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Międzynarodowe zarządzanie oceanami - program działań na rzecz przyszłości oceanów (JOIN(2016) 49 final z 10.11.2016).

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie postępów w ustanawianiu chronionych obszarów morskich (zgodnie z wymogiem określonym w art. 21 dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej 2008/56/WE) (COM(2015) 481 final z 1.10.2015).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/89/UE z dnia 23 lipca 2014 r. ustanawiająca ramy planowania przestrzennego obszarów morskich (Dz.U. L 257 z 28.8.2014, s. 135–145).

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Innowacje w niebieskiej gospodarce wykorzystujące potencjał mórz i oceanów w zakresie wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy (COM(2014) 254 final/2 z 13.5.2014).

Sprawozdanie Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego: Pierwsza faza wdrażania dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej (2008/56/WE) – Ocena i wytyczne Komisji Europejskiej (COM(2014) 97 final z 20.2.2014).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1380/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie wspólnej polityki rybołówstwa, zmieniające rozporządzenia Rady (WE) nr 1954/2003 i (WE) nr 1224/2009 oraz uchylające rozporządzenia Rady (WE) nr 2371/2002 i (WE) nr 639/2004 oraz decyzję Rady 2004/585/WE (Dz.U. L 354 z 28.12.2013, s. 22–61).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 27.10.2021