Traktat ustanawiający Wspólnotę Energetyczną

Traktat ustanawiający Wspólnotę Energetyczną tworzy rynek wewnętrzny energii elektrycznej i gazu obejmujący 28 państw członkowskich Unii Europejskiej (UE) i 6 europejskich krajów i terytoriów na Bałkanach.

AKT

Decyzja Rady 2006/500/WE z dnia 29 maja 2006 r. w sprawie zawarcia przez Wspólnotę Europejską Traktatu o Wspólnocie Energetycznej.

STRESZCZENIE

Traktat ustanawiający Wspólnotę Energetyczną tworzy zintegrowany rynek energii (elektrycznej i gazu) między UE i umawiającymi się stronami.

Członkami Wspólnoty Energetycznej są: UE, Albania, Bośnia i Hercegowina, Była Jugosłowiańska Republika Macedonii, Czarnogóra, Serbia i Tymczasowa Misja Administracyjna Organizacji Narodów Zjednoczonych w Kosowie, zgodnie z rezolucją nr 1244 Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych (dalej: Kosowo). Ponadto jedno lub kilka państw członkowskich UE może uczestniczyć we Wspólnocie Energetycznej na wniosek Rady Ministerialnej. Państwa trzecie mogą być przyjmowane jako obserwatorzy.

Traktat stosuje się do krajów uczestniczących oraz do Kosowa.

Traktat wszedł życie z dniem 1 lipca 2006 r. Traktat został zawarty na okres 10 lat. Jego zastosowanie zostało przedłużone na okres kolejnych 10 lat na mocy decyzji podjętej jednomyślnie przez Radę Ministerialną z dnia 24 października 2013 r.

Zadania Wspólnoty Energetycznej

Wspólnota Energetyczna ma na celu:

• stworzenie stabilnych ram prawnych i handlowych sprzyjających inwestycjom w celu umożliwienia stabilnych i stałych dostaw energii,
• stworzenie jednolitej przestrzeni regulacyjnej dla wymiany energii sieciowej,
• zwiększenie bezpieczeństwa dostaw w tym obszarze i rozwijanie stosunków z krajami sąsiadującymi,
• poprawienie efektywności energetycznej i ochrony środowiska związanych z energią sieciową oraz rozwijanie odnawialnych źródeł energii,
• zwiększanie konkurencji na rynkach energii sieciowych.

Działania Wspólnoty Energetycznej

Ważna część działalności Wspólnoty Energetycznej dotyczy realizacji części prawa wspólnotowego – acquis communautaire – we wszystkich państwach będących stronami traktatu w sprawie energii, środowiska, konkurencji i odnawialnych źródeł energii, jak również przestrzegania pewnych standardów europejskich o znaczeniu ogólnym, dotyczących systemów technicznych takich jak transport i połączenia transgraniczne.

Ponadto traktat ustanawia mechanizm funkcjonowania regionalnych rynków energii obejmujący terytorium stron traktatu i państw członkowskich UE, których one dotyczą. Mechanizm ten przewiduje ramy dla środków dotyczących transportu energii sieciowej na duże odległości, bezpieczeństwa dostaw, dostaw energii dla ludności, harmonizacji, promocji odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej oraz dla środków podejmowanych w przypadku nagłego kryzysu energii sieciowych na terytorium członka Wspólnoty Energetycznej.

Ponadto, traktat tworzy rynek energii bez granic wewnętrznych pomiędzy stronami, w którym opłaty celne i ograniczenia ilościowe na przywóz i wywóz energii oraz wszelkie środki o skutku równoważnym są między stronami zakazane, poza niektórymi wyjątkami (porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne, ochrona zdrowia ludzi i zwierząt, ochrona roślin, ochrona własności przemysłowej lub handlowej). Traktat organizuje również stosunki z państwami trzecimi i wzajemną pomoc w przypadku zakłóceń.

Komisja odgrywa rolę koordynatora tych działań.

Instytucje i podejmowanie decyzji

Rada Ministerialna, w której skład wchodzi jeden przedstawiciel każdej strony traktatu, przyjmuje ogólne wytyczne polityczne, podejmuje środki mające na celu realizację celów traktatu i przyjmuje akty proceduralne jak podział zadań, uprawnień i obowiązków. Prezydencja jest sprawowana kolejno przez każdą ze stron przez okres sześciu miesięcy i jest wspomagana przez przedstawiciela UE i przedstawiciela przyszłej prezydencji. Rada przedkłada roczne sprawozdanie do Parlamentu Europejskiego i parlamentów umawiających się stron.

Stała Grupa Wysokiego Szczebla ma za zadanie w szczególności przygotowywanie prac Rady Ministerialnej. W jej skład wchodzą przedstawiciele stron traktatu, po jednym dla każdej ze stron.

Rolą Rady Regulacyjnej jest w szczególności doradzanie innym instytucjom i wydawanie zaleceń w przypadku sporów transgranicznych. W skład Rady Regulacyjnej wchodzi po jednym przedstawicielu organu regulacyjnego ds. energetyki każdej z umawiających się stron. UE reprezentuje Komisja Europejska, wraz z jednym przedstawicielem organu regulacyjnego ds. energetyki każdego z uczestników oraz jednym przedstawicielem Grupy Europejskich Organów Regulacyjnych Energii Elektrycznej i Gazu (ERGEG).

Ponadto Wspólnocie Energetycznej doradzają dwa fora składające się z przedstawicieli wszystkich zainteresowanych stron.

Stały sekretariat z siedzibą w Wiedniu zapewnia między innymi wsparcie administracyjne dla innych instytucji Wspólnoty Energetycznej i kontroluje czy strony wykonują swoje obowiązki prawidłowo.

Wspólnota Energetyczna przyjmuje decyzje (wiążące) i zalecenia (niewiążące). Te środki są podejmowane, w stosownych przypadkach, na wniosek Komisji Europejskiej (stosowanie acquis communautaire) lub na wniosek strony traktatu (inne działania) i są przyjmowane większością głosów (stosowanie acquis communautaire) lub większością dwóch trzecich głosów (mechanizmy funkcjonowania rynków) albo jednomyślnie (wewnętrzny rynek energii).

W przypadku poważnego i trwałego naruszania przez stronę jej zobowiązań, Rada Ministerialna może, w drodze decyzji podejmowanych jednomyślnie, zawiesić niektóre prawa przyznane tej stronie w ramach traktatu.

Dodatkowe informacje można znaleźć na poniższej stronie internetowej:

• Wspólnota Energetyczna

Ostatnia aktualizacja: 22.09.2014