Plan działania na rzecz efektywności energetycznej (2007–2012)

Komisja przyjęła plan działania, którego celem jest redukcja zużycia energii o 20% do 2020 r. Plan działania obejmuje środki mające przyczynić się do poprawy energooszczędności produktów, budynków i usług, do poprawy energochłonności produkcji i dystrybucji energii, do redukcji wpływu transportu na zużycie energii, ułatwienia finansowania i realizacji inwestycji w tym zakresie, do wzmocnienia racjonalnego zachowania w odniesieniu do zużycia energii, jak również wzmocnienia działań na szczeblu międzynarodowym w dziedzinie efektywności energetycznej.

AKT

Komunikat Komisji z dnia 19 października 2006 r. zatytułowany: „Plan działania na rzecz racjonalizacji zużycia energii: sposoby wykorzystania potencjału” [COM(2006) 545 wersja ostateczna – Dz.U. C 78 z 11.4.2007].

STRESZCZENIE

Niniejszy plan działania ma na celu mobilizację społeczeństwa, decydentów politycznych i podmiotów rynkowych oraz przekształcenie wewnętrznego rynku energii w taki sposób, by zapewnić obywatelom UE infrastrukturę (w tym budynki), produkty (m.in. urządzenia i samochody), procesy i usługi energetyczne oferujące najlepszą efektywność energetyczną na świecie.

Celem planu działania jest kontrolowanie oraz ograniczenie zapotrzebowania na energię, jak również działanie ukierunkowane na zużycie i dostawy energii w celu osiągnięcia 20% oszczędności rocznego zużycia energii pierwotnej do 2020 r. (w stosunku do planowanego zużycia energii w 2020 r.). Cel ten odpowiada realizacji rocznej oszczędności o około 1,5% do 2020 r.

Uzyskanie znacznych i długotrwałych oszczędności energii oznacza, z jednej strony, rozwój energooszczędnych technik, produktów oraz usług, a z drugiej, zmianę zachowań na rzecz mniejszego zużycia energii przy utrzymaniu takiego samego poziomu jakości życia. Przyjęty plan przedstawia serię krótko oraz średnioterminowych działań mających na celu realizację przyjętych postanowień.

Plan działania obejmuje 6-letni okres od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2012 r. Komisja szacuje, że okres ten jest wystarczający do przyjęcia i transpozycji większości zaproponowanych przez nią środków. W połowie okresu realizacji planu, czyli w 2009 r., zostanie przeprowadzona ocena postępów.

POTENCJALNE OSZCZĘDNOŚCI ENERGII

Komisja szacuje, że największe oszczędności energii dotyczą następujących sektorów: budownictwa mieszkaniowego i handlowego (sektor usług), gdzie potencjalna redukcja szacowana jest odpowiednio na 27% i 30%, przemysł wytwórczy z możliwymi oszczędnościami na poziomie około 25% oraz branża transportowa, w której zmniejszenie zużycia energii jest oceniane na 26%.

Te sektorowe ograniczenia zużycia energii odpowiadają globalnym oszczędnościom szacowanym na 390 mln ton ekwiwalentu ropy (Mtoe) rocznie, co daje 100 mld EUR rocznie do 2020 r. Umożliwiłyby one ponadto, zmniejszenie emisji CO2 o 780 mln ton rocznie.

Oprócz potencjalnych oszczędności możliwe będzie ograniczenie zużycia szacowane na 1,8% czyli 470 Mtoe rocznie, co jest rezultatem między innymi podjętych już działań i normalnego zastępowania wyposażenia.

Realizacja celu redukcji zużycia energii o 20% umożliwi zmniejszenie wpływu na zmiany klimatu oraz zależności UE względem importu paliw kopalnych. Plan działania wpłynie również na wzmocnienie konkurencyjności przemysłowej, rozwój eksportu nowych technologii oraz będzie miał pozytywny wpływ na zatrudnienie. Ponadto dokonane oszczędności zrekompensują poczynione inwestycje w zakresie innowacyjnych technologii.

ŚRODKI PROPONOWANE W PLANIE DZIAŁANIA

Środki przyjęte przez Komisję i zaprezentowane w planie działania wykazują najlepszy stosunek koszt-skuteczność, co znaczy, że cykl ich życia ma najniższy koszt środowiskowy bez potrzeby realizacji większych inwestycji niż te przewidziane w dziedzinie energii. Niektóre z tych środków są priorytetowe i wymagają natychmiastowego wdrożenia, realizacja innych jest zaś przewidziana na cały okres obowiązywania planu działania, czyli sześć lat.

Poprawa energooszczędności

W odniesieniu do urządzeń i sprzętów zużywających energię skuteczne działania obejmują połączenie norm wydajności energetycznej urządzeń i odpowiedniego systemu etykietowania i szacowania energooszczędności produktów.

Plan działania przewiduje w tej kwestii przyjęcie minimalnych norm eksploatacyjnych ekoprojektu w celu poprawy wydajności energetycznej 14 grup produktów (m.in. kotłów, odbiorników telewizyjnych i oświetlenia), jak również dla innych długotrwałych produktów. Ponadto celem Komisji jest wzmocnienie zasad etykietowania, w szczególności poprzez regularną aktualizację klasyfikacji i rozszerzenie tych zasad na inne sprzęty.

Na podstawie dyrektywy 2006/32/WE w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych Komisja zamierza rozwinąć wytyczne, kod postępowania oraz proces certyfikacji mające zastosowanie do wszystkich sektorów.

Aby widocznie zmniejszyć straty ciepła pochodzącego z budynków, plan działania przewiduje rozszerzenie zakresu zastosowania dyrektywy w sprawie wydajności energetycznej budynków na małe budynki, jak również rozwój minimalnych norm wydajności stosowanych do nowych lub odnowionych budynków, oraz promowanie budownictwa mieszkaniowego zwanego „pasywnym”.

Poprawa w zakresie przetwarzania energii

Sektor przetwarzania energii pochłania około jednej trzeciej pierwotnej energii, podczas gdy średnia wydajność energetyczna instalacji do przetwarzania wynosi około 40%. Ważna jest potencjalna poprawa, która umożliwiłaby znaczącą redukcję strat energii. Transport oraz dystrybucja energii stanowią również źródło strat energii, w zakresie których możliwe jest podjęcie działań.

Komisja opracuje minimalne obowiązkowe wymagania efektywności energetycznej dla instalacji produkujących energię elektryczną, ciepło oraz zimno o mocy niższej niż 20 megawatów oraz ewentualnie dla instalacji o wyższej mocy.

Rozpatrzy również opracowanie, we współpracy z przedstawicielami sektora, wytycznych dotyczących dobrych praktyk dla istniejących instalacji oraz dla dostawców i dystrybutorów energii. Zostanie także wzmocnione wsparcie kogeneracji oraz połączenia zdecentralizowanych jednostek produkcyjnych.

Zmniejszenie kosztów związanych z transportem

Wraz z prawie 20% całkowitym zużyciem energii pierwotnej oraz najszybszym wzrostem zużycia energii sektor transportowy jest dużym zagrożeniem dla środowiska (emisje gazów cieplarnianych), a jego funkcjonowanie uzależnione jest od paliw kopalnych. Potencjalnym rozwiązaniem tych problemów są działania dotyczące zmniejszenia zużycia paliwa przez samochody oraz wspieranie przyjaźniejszych środowisku alternatywnych środków transportu.

Komisja rozważa wprowadzenie wiążącego celu zmniejszenia emisji zanieczyszczeń samochodowych, aby osiągnąć próg 120g CO2/km do 2012 r. Planuje również podjęcie działań w zakresie części samochodowych, takich jak klimatyzacja lub opony, w szczególności poprzez wprowadzenie europejskiej normy dotyczącej oporu toczenia oraz wzmożenie monitorowania ciśnienia powietrza w oponie. Wzmocnienie zasad etykietowania pojazdów umożliwi promowanie pojazdów osiągających lepsze wyniki w zakresie zużycia paliwa, jak również wdrożenie stosownych kampanii informacyjnych i zakup pojazdów „czystych” przez władze publiczne.

Transport miejski stanowi przedmiot zielonej księgi, której celem jest wymiana doświadczeń na rzecz wspierania alternatywnych rozwiązań dla samochodów, takich jak transport publiczny, niezmotoryzowane rodzaje transportu oraz praca na odległość.

Zbadane zostanie również zmniejszenie zużycia energii innych rodzajów transportu – kolejowego, lotniczego oraz drogą wodną. Plan działania informuje między innymi o inicjatywie włączającej sektor lotniczy do systemu handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych, poprawie zarządzania ruchem lotniczym (SESAR), wdrożeniu trzeciego pakietu kolejowego, jak również podłączeniu statków do sieci energii elektrycznej podczas cumowania w portach.

Finansowanie, bodźce i ceny

Plan działania obejmuje kilka rodzajów środków mających ułatwić inwestycje w celu zwiększenia efektywności energetycznej.

Komisja zachęca sektor bankowy do oferowania możliwości finansowania dostosowanych do małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) oraz firm dostarczających rozwiązania w zakresie efektywności energetycznej (przedsiębiorstwa świadczące usługi energetyczne). Ponadto ułatwione będzie tworzenie partnerstw publiczno-prywatnych (PPP) z prywatnym sektorem bankowym, Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju (EBOR), Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI) i innymi międzynarodowymi instytucjami finansowymi.

Komisja przewiduje również usunięcie prawnych przeszkód krajowych ograniczających wspólne oszczędności, finansowanie przez osoby trzecie, umowy dotyczące energooszczędności i korzystanie z usług przedsiębiorstw świadczących usługi energetyczne.

Korzystanie ze strukturalnych funduszy spójności umożliwi wsparcie potrzebujących tego regionów, w szczególności w nowych państwach członkowskich, między innymi w zakresie sektora budownictwa mieszkaniowego.

Ważnym narzędziem zachęty jest także opodatkowanie. Komisja odnosi się tutaj do przygotowania zielonej księgi w sprawie niebezpośredniego opodatkowania, do przeglądu dyrektywy w sprawie opodatkowania energii, do podatków od samochodów osobowych w zależności od stopnia zanieczyszczania środowiska, jak również do możliwości stosowania kredytów podatkowych dla przedsiębiorstw oraz konsumentów.

Zmiana zachowań

Sukces planu działania zależy w głównej mierze od wyborów konsumentów odnośnie zakupu towarów. W celu podnoszenia świadomości społeczeństwa w zakresie wagi wydajności energetycznej, Komisja zamierza rozwijać narzędzia edukacyjne, w tym programy kształcenia i szkolenia poruszające kwestie energii oraz zmian klimatu. Proponuje także zorganizowanie konkursu, w którym nagrodzona zostanie najbardziej energooszczędna szkoła.

Według Komisji wzorem w tym zakresie powinny być władze publiczne. Dlatego Komisja zamierza ubiegać się o certyfikat EMAS dla wszystkich budynków będących jej własnością, a następnie rozszerzyć to działanie na pozostałe instytucje UE.

Przewiduje również przyjęcie wytycznych odnośnie zamówień publicznych oraz stworzenie sieci wymiany dobrych praktyk dotyczących energooszczędności na terenach zabudowanych między miastami.

Dostosowanie oraz rozwijanie partnerstw międzynarodowych

Komisja szacuje, że europejska polityka rozwoju oraz handlu, jak również porozumienia, traktaty i inne instrumenty międzynarodowego dialogu są środkami umożliwiającymi wsparcie rozpowszechnienia oraz wykorzystywania na poziomie światowym technologii oraz technik o dużej wydajności energetycznej.

Ponadto w celu przyjęcia międzynarodowego porozumienia ramowego, angażującego najważniejszych partnerów handlowych UE oraz kluczowe organizacje międzynarodowe, Komisja zorganizuje międzynarodową konferencję.

KONTEKST

Komisja podkreśliła w zielonej księdze o europejskiej strategii na rzecz energii konieczność wzmocnienia polityki w zakresie efektywności energetycznej. Ustalony w niniejszym planie działania docelowy poziom zmniejszenia zużycia energii o 20% stanowi część środków, o jakie wystąpiła Rada w marcu 2006 r. w celu zapewnienia zrównoważenia środowiskowego europejskiej polityki energetycznej.

Polityka oraz środki przedstawione w niniejszym planie działania są oparte na zielonej księdze z 2005 r. w sprawie efektywności energetycznej.

AKTY POWIĄZANE

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 13 maja 2008 r. – „Poprawa efektywności energetycznej przez zastosowanie technologii informacyjno-komunikacyjnych” [KOM(2008) 241 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym]. Komunikat stawia technologie informacyjno-komunikacyjne (TIK) w centrum zintegrowanej polityki europejskiej w zakresie klimatu oraz energii. TIK są sposobem na poprawę efektywności energetycznej w różnych sektorach gospodarki. Przed uruchomieniem procesu konsultacji i partnerstwa, który określi inne dziedziny działań, szczególną uwagę objęte są sektory o silnym potencjale, takie jak sieci elektryczne, budynki energooszczędne, inteligentne oświetlenie, TIK. Komunikat wspiera również badania i innowacje, współpracę, inicjatywy krajowe oraz regionalne, jak również upowszechnienie dobrych praktyk w dziedzinie TIK.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/32/WE z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/76/EWG [Dz.U. L 114 z 27.4.2006]. UE przyjęła ramy dotyczące efektywności energetycznej w zastosowaniach końcowych i usługach energetycznych. Ramy te obejmują między innymi orientacyjny cel w zakresie oszczędności energii dla państw członkowskich, obowiązek oszczędności energii oraz zakupów energooszczędnych dla krajowych władz publicznych, jak również działania wspierające efektywność energetyczną oraz usługi energetyczne.

See also