Wdrażanie reguł konkurencji: zastosowanie art. 101 i 102 TFUE

W interesie zarówno konsumentów, jak i przedsiębiorstw Unia Europejska (UE) wdrożyła reguły wprowadzające sankcje karne za tworzenie karteli, które ustalają ceny lub próbują ograniczać konkurencję na rynku. UE dąży również do zapobiegania nadużywaniu przez przedsiębiorstwa ich dominującej pozycji na rynku, np. poprzez pobieranie nieuczciwych cen lub ograniczanie produkcji.

AKT

Rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu

STRESZCZENIE

W interesie zarówno konsumentów, jak i przedsiębiorstw Unia Europejska (UE) wdrożyła reguły wprowadzające sankcje karne za tworzenie karteli, które ustalają ceny lub próbują ograniczać konkurencję na rynku. UE dąży również do zapobiegania nadużywaniu przez przedsiębiorstwa ich dominującej pozycji na rynku, np. poprzez pobieranie nieuczciwych cen lub ograniczanie produkcji.

JAKIE SĄ CELE NINIEJSZEGO ROZPORZĄDZENIA?

Wdraża unijne reguły konkurencji określone w art. 101 (uzgodnione praktyki ograniczające konkurencję) oraz w art. 102 (nadużywanie dominującej pozycji) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) (wcześniej art. 81 i 82 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (Traktatu WE). Wprowadza reguły, które przede wszystkim wpłynęły na zmianę aspektów egzekwowania unijnej polityki ochrony konkurencji.

Umożliwia egzekwowanie reguł konkurencji stosowanych wcześniej przez Komisję Europejską w sposób zdecentralizowany przez organy ochrony konkurencji krajów UE. Wzmacnia zatem rolę krajowych organów zwalczania praktyk monopolistycznych oraz sądów wdrażających prawa konkurencji UE. Dzięki temu Komisja może skupić się na egzekwowaniu najpoważniejszych naruszeń prawa konkurencji w wymiarze transgranicznym.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Procedury art. 101 (TFUE) - zwalczanie praktyk monopolistycznych

Postępowania mające na celu zbadanie porozumień antykonkurencyjnych (np. karteli) są wszczynane na podstawie:

W przypadku wszczęcia dochodzenia przez Komisję Europejską ma ona szeroko zakrojone uprawnienia. Obejmują one prawo do żądania informacji od przedsiębiorstw, ale także do wchodzenia na ich teren, przejmowania ich dokumentacji oraz przesłuchiwania ich przedstawicieli.

Jeżeli na podstawie wstępnego dochodzenia Komisja podejmie decyzję o przeprowadzeniu szczegółowego dochodzenia, przygotowuje pisemne przedstawienie zarzutów, które wysyła do odpowiednich przedsiębiorstw.

Badane przedsiębiorstwa mogą uzyskać dostęp do akt Komisji i udzielić odpowiedzi na przedstawione zarzuty. Mogą również złożyć wniosek o wysłuchanie. Jeżeli po tym etapie Komisja jest nadal przekonana, że doszło do naruszenia prawa, może wydać decyzję w sprawie naruszenia, która może obejmować nałożenie na strony grzywny.

Komisja może zamiast tego przyjąć decyzję w sprawie zobowiązań, co wiąże się z nienakładaniem grzywny. Strony zobowiązują się do rozwiązania wskazanych przez Komisję problemów dotyczących ochrony konkurencji, zazwyczaj w określonym czasie. Jeżeli nie wywiążą się z tego zobowiązania, mogą zostać ukarane grzywną.

Strony mogą się odwoływać od decyzji Komisji do Sądu Unii Europejskiej.

Na mocy dyrektywy 2014/104/UE ofiary karteli lub naruszeń antymonopolowych otrzymają odszkodowanie.

Procedury art. 102 (TFUE) - nadużywanie dominującej pozycji

Krajowy organ ochrony konkurencji lub Komisja mogą wszcząć dochodzenie z urzędu lub na wniosek.

Pierwszym krokiem w takich przypadkach jest ustalenie, czy przedsiębiorstwo ma dominującą pozycję. Wiąże się to z określeniem jego rynku, zarówno pod względem produktów, jakie dostarcza, jak i obszaru geograficznego, w którym są one sprzedawane. Jeżeli udział w rynku wynosi mniej niż 40%, przedsiębiorstwo nie ma pozycji dominującej.

Uwzględniane są również inne czynniki, np. czy istnieją bariery uniemożliwiające wchodzenie nowych podmiotów na rynek oraz w jakim stopniu badane przedsiębiorstwo jest zaangażowane na różnych poziomach łańcucha dostaw (tzw. integracja pionowa).

Kolejnym krokiem jest ustalenie, czy pozycja dominująca jest nadużywana ze względu na praktyki, takie jak rażące obniżanie cen (w celu wyeliminowania konkurencji), naleganie, aby przedsiębiorstwo było wyłącznym dostawcą itp.

Organy ochrony konkurencji mają takie same uprawnienia jak w przypadku procedur art. 101. Aspekty, takie jak prawo do obrony, system pisemnego przedstawienia zarzutów, decyzje w sprawie zobowiązań, grzywny i odszkodowania są również identyczne.

Ponadto Europejska Sieć Konkurencji składająca się z krajowych organów ochrony konkurencji oraz Komisji umożliwia im wymianę informacji, w tym informacji poufnych, aby pomóc im w zwalczaniu naruszeń reguł konkurencji.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Od 24 stycznia 2003 r.

Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej Komisji Europejskiej poświęconej zwalczaniu praktyk monopolistycznych.

AKTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 773/2004 z dnia 7 kwietnia 2004 r. odnoszące się do prowadzenia przez Komisję postępowań zgodnie z art. 81 i art. 82 Traktatu WE (Dz.U. L 123 z 27.4.2004, s. 18-24). Zob. tekst skonsolidowany

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/104/UE z dnia 26 listopada 2014 r. w sprawie niektórych przepisów regulujących dochodzenie roszczeń odszkodowawczych z tytułu naruszenia prawa konkurencji państw członkowskich i Unii Europejskiej, objęte przepisami prawa krajowego (Dz.U. L 349 z 5.12.2014, s. 1-19)

Ostatnia aktualizacja: 31.07.2015