Bezpieczeństwo drogowe: prawa jazdy
STRESZCZENIE DOKUMENTU:
Dyrektywa 2006/126/WE w sprawie praw jazdy
JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?
KLUCZOWE ZAGADNIENIA
Dyrektywa ma następujące założenia.
- Pomaga poprawić bezpieczeństwo drogowe: wprowadza nową kategorię prawa jazdy na motorowery i obowiązek przeprowadzania uprzedniego egzaminu teoretycznego oraz stopniowy dostęp do cięższych motocykli. Szczegółowo określa wymogi dotyczące egzaminowania. Kierowcy zawodowi muszą przechodzić badania lekarskie co pięć lat. Ustanawia wymagania dotyczące kwalifikacji i szkoleń egzaminatorów przeprowadzających egzaminy na prawo jazdy.
- Usprawnia swobodny przepływ osób: wprowadza wzór europejskiego prawa jazdy i ustanawia sieć dla wymiany informacji na temat praw jazdy pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej (UE), upraszczając procedury administracyjne wymagane do wzajemnego uznawania praw jazdy.
- Ogranicza możliwości dokonywania fałszerstw: w nowych prawach jazdy stosowane są mikroczipy zawierające informacje wydrukowane na karcie. Wprowadza okres ważności dla praw jazdy pozwalających na prowadzenie samochodów osobowych i motocykli wynoszący 10–15 lat, co umożliwia regularną aktualizację środków ochrony i informacji o posiadaczu. Ustanawia nową elektroniczną sieć ułatwiającą komunikację między organami krajowymi prowadzoną w celu kontroli praw jazdy.
Wzajemne uznawanie praw jazdy
Prawa jazdy wydawane przez państwa członkowskie muszą być wzajemnie uznawane. Kategorie praw jazdy dzielą się następująco:
- kategoria AM – pojazdy dwu- lub trzykołowe, których konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 45 km/h, oraz lekkie pojazdy czterokołowe;
- kategoria A1 – lekkie motocykle o pojemności skokowej silnika nieprzekraczającej 125 cm3 i mocy nieprzekraczającej 11 kW;
- kategoria A2 – motocykle o mocy nieprzekraczającej 35 kW;
- kategoria A – ciężkie motocykle bez ograniczeń mocy;
- kategoria B – pojazdy osobowe o masie do 3 500 kg i przeznaczone do przewozu nie więcej niż ośmiu pasażerów;
- kategoria BE – pojazdy kategorii B ciągnące ciężkie przyczepy o masie do 3 500 kg;
- kategoria B1 (fakultatywnie) – pojazdy czterokołowe;
- kategoria C1 – pojazdy ciężarowe o masie między 3 500 kg a 7 500 kg i przeznaczone do przewozu nie więcej niż ośmiu pasażerów;
- kategoria C1E – pojazdy kategorii C1 lub B ciągnące ciężkie przyczepy o masie powstałego zespołu do 12 000 kg;
- kategoria C – pojazdy ciężarowe o masie ponad 3 500 kg i przeznaczone do przewozu nie więcej niż ośmiu pasażerów;
- kategoria CE – pojazdy kategorii C ciągnące ciężkie przyczepy;
- kategoria D1 – pojazdy osobowe konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu nie więcej niż 16 pasażerów i o maksymalnej długości do 8 m;
- kategoria D1E – pojazdy kategorii D1 ciągnące ciężkie przyczepy;
- kategoria D – pojazdy osobowe przeznaczone do przewozu ponad ośmiu pasażerów;
- kategoria DE – pojazdy kategorii D ciągnące ciężkie przyczepy;
- lekkie przyczepy o masie do 750 kg mogą być ciągnięte przez pojazdy kategorii B, C1, C, D1 i D.
Tabelę równoważności powyższych kategorii z kategoriami ustalonymi dla praw jazdy wydanych w państwach członkowskich przed wejściem w życie niniejszej dyrektywy zawarto w decyzji (UE) 2016/1945.
Warunki wydawania praw jazdy
- W prawie jazdy muszą być wymienione warunki, na podstawie których kierowca jest uprawniony do kierowania pojazdem. Jeżeli dopuszcza się kierowanie pojazdami tylko pewnych typów lub pojazdami specjalnie przystosowanymi, fakt taki musi być odnotowany w prawie jazdy za pomocą kodu.
- Wydawanie praw jazdy podlega również następującym warunkom:
- prawa jazdy kategorii C1, C, D1 i D wydaje się tylko kierowcom już uprawnionym do kierowania pojazdami zgodnie z kategorią B;
- prawa jazdy kategorii BE, C1E, CE, D1E i DE wydaje się tylko kierowcom już uprawnionym do kierowania pojazdami zgodnie z, odpowiednio, kategoriami B, C1, C, D1 i D.
- Dolna granica wieku dla uzyskania prawa jazdy wynosi:
- 16 lat dla kategorii AM, A1 (lekkie motocykle) i B1 (pojazdy silnikowe trzy- i czterokołowe);
- 18 lat dla kategorii A2, B, BE i C1;
- 21 lat dla kategorii C, CE, D1 i D1E;
- 24 lata dla kategorii D i DE.
- Państwa członkowskie mogą podwyższyć lub obniżyć dolną granicę wieku, w określonym zakresie, dla niektórych kategorii.
- Państwa członkowskie muszą zapewnić, że osoby ubiegające się o prawo jazdy posiadają odpowiednią wiedzę i umiejętności, a ich zachowanie świadczy o umiejętności prowadzenia pojazdu silnikowego. Egzaminy wprowadzone w tym celu muszą składać się z:
- egzaminu teoretycznego,
- egzaminu umiejętności i zachowania.
Egzaminatorzy przeprowadzający egzaminy na prawo jazdy
- Takie osoby muszą dysponować minimalnym zakresem wiedzy umożliwiającym przeprowadzenie egzaminu umiejętności i zachowania.
- Podlegają one systemowi zapewniania jakości oraz regularnym szkoleniom okresowym.
Zmiany spowodowane pandemią COVID-19
- Ze względu na trudności w przedłużaniu ważności praw jazdy wskutek nadzwyczajnych okoliczności spowodowanych pandemią COVID-19, które w niektórych państwach członkowskich rozpoczęły się przed 1 lutego 2020 r., rozporządzenie (UE) 2020/698 przedłuża ważność niektórych praw jazdy na okres siedmiu miesięcy od daty ich wygaśnięcia, aby zapewnić ciągłość mobilności drogowej.
- Jeżeli państwo członkowskie uzna, że przedłużanie ważności praw jazdy może pozostać niewykonalne po 31 sierpnia 2020 r. ze względu na wprowadzone przez siebie środki związane z COVID-19, musi przedłożyć Komisji Europejskiej, do 1 sierpnia 2020 r., uzasadniony wniosek o zezwolenie na przedłużenie tych okresów.
- W związku z utrzymywaniem się kryzysu związanego z COVID-19 rozporządzenie (UE) 2021/267 ustanawia szczególne środki tymczasowe dotyczące odnawiania lub przedłużania ważności licencji i zezwoleń oraz przedłużenia niektórych okresów, o których mowa w rozporządzeniu (UE) 2020/698. Środki te opisano poniżej.
- Ważność praw jazdy, która upływa między 1 września 2020 r. a 30 czerwca 2021 r., uznaje się za przedłużoną o okres 10 miesięcy od daty upływu ich ważności.
- Ważność praw jazdy, która w przeciwnym razie zgodnie z przepisami rozporządzenia (UE) 2020/698 upłynęłaby w okresie między 1 września 2020 r. a 30 czerwca 2021 r., uznaje się za przedłużoną o okres sześciu miesięcy lub do 1 lipca 2021 r., w zależności od tego, która z tych dat jest późniejsza.
- Jeżeli państwo członkowskie uzna, że przedłużanie ważności praw jazdy może pozostać niewykonalne po 30 czerwca 2021 r. ze względu na środki, które wprowadziło ono w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się lub powstrzymania rozprzestrzeniania się COVID-19, może przedłożyć uzasadniony wniosek o zezwolenie na zastosowanie przedłużenia powyższych okresów. Taki wniosek może dotyczyć okresu między 1 września 2020 r. a 30 czerwca 2021 r., okresu 10 miesięcy lub obu tych okresów. Wniosek przedkłada się Komisji do 31 maja 2021 r.
- Jeżeli wymogi zostaną spełnione, a wnioskowane przedłużenie nie będzie stwarzać nieproporcjonalnego zagrożenia dla bezpieczeństwa i ochrony transportu, Komisja zezwoli danemu państwu członkowskiemu na przedłużenie określonych okresów. Czas przedłużenia jest określany tak, aby odzwierciedlić okres, w którym prowadzenie badań zdatności do ruchu drogowego może pozostać niewykonalne, i w żadnym razie nie może być dłuższy niż sześć miesięcy. Komisja publikuje tę decyzję w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
- Jeżeli państwo członkowskie nie ma potrzeby skorzystania ze środków określonych w rozporządzeniu (UE) 2021/267, informuje o tym Komisję do 3 marca 2021 r. Komisja informuje o tym pozostałe państwa członkowskie i publikuje zawiadomienie w Dzienniku Urzędowym. W takiej sytuacji państwo członkowskie nie może utrudniać działalności transgranicznej podmiotom gospodarczym ani osobom fizycznym, które skorzystały z takich wyjątkowych środków w innym państwie członkowskim.
OD KIEDY DYREKTYWA MA ZASTOSOWANIE?
- Dyrektywa ma zastosowanie od 19 stycznia 2007 r., przy czym do porządku prawnego państw członkowskich miała zostać włączona do 19 stycznia 2011 r.
- Państwa członkowskie stosują przepisy dyrektywy od 19 stycznia 2013 r.
KONTEKST
Więcej informacji:
GŁÓWNY DOKUMENT
Dyrektywa 2006/126/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie praw jazdy (przekształcenie) (Dz.U. L 403 z 30.12.2006, s. 18–60)
Kolejne zmiany dyrektywy 2006/126/WE zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.
DOKUMENTY POWIĄZANE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/267 z dnia 16 lutego 2021 r. ustanawiające szczególne środki tymczasowe w związku z utrzymywaniem się kryzysu związanego z COVID-19 dotyczące odnawiania lub przedłużania ważności niektórych certyfikatów, świadectw, licencji i zezwoleń, przesunięcia niektórych okresowych kontroli i okresowych szkoleń w niektórych obszarach ustawodawstwa dotyczącego transportu oraz przedłużenia niektórych okresów, o których mowa w rozporządzeniu (UE) 2020/698 (Dz.U. L 60 z 22.2.2021, s. 1–20)
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/698 z dnia 25 maja 2020 r. ustanawiające szczególne środki tymczasowe w związku z epidemią COVID-19 dotyczące odnawiania lub przedłużania ważności niektórych certyfikatów i świadectw, licencji i zezwoleń oraz przesunięcia niektórych okresowych kontroli i okresowych szkoleń w niektórych obszarach prawodawstwa dotyczącego transportu (Dz.U. L 165 z 27.5.2020, s. 10–24)
Decyzja Komisji (UE) 2016/1945 z dnia 14 października 2016 r. w sprawie równoważności kategorii praw jazdy (Dz.U. L 302 z 9.11.2016, s. 62–162)
Rozporządzenie Komisji (UE) nr 575/2014 z dnia 27 maja 2014 r. zmieniające rozporządzenie Komisji (UE) nr 383/2012 określające wymagania techniczne wobec praw jazdy zawierających elektroniczny nośnik informacji (mikroprocesor) (Dz.U. L 159 z 28.5.2014, s. 47–49)
Rozporządzenie Komisji (UE) nr 383/2012 z dnia 4 maja 2012 r. określające wymagania techniczne wobec praw jazdy zawierających elektroniczny nośnik informacji (mikroprocesor) (Dz.U. L 120 z 5.5.2012, s. 1–11)
Zobacz tekst skonsolidowany.
Ostatnia aktualizacja: 07.07.2021