Rynki instrumentów finansowych (MiFID) oraz usługi inwestycyjne

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa 2004/39/WE w sprawie rynków instrumentów finansowych

JAKI JEST CEL NINIEJSZEJ DYREKTYWY?

Ma ona na celu wzmocnienie zestawu reguł dla usług inwestycyjnych i rynków regulowanych w celu realizacji dwóch głównych celów:

• ochrony inwestorów i zachowania integralności rynku poprzez ustanowienie zharmonizowanych wymogów dla prowadzenia działalności przez autoryzowanych pośredników,
• wspierania uczciwości, przejrzystości, efektywności i integracji rynków finansowych.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Warunki i procedury udzielania zezwoleń

• Dyrektywa zobowiązuje kraje UE do harmonizacji przepisów regulujących usługi inwestycyjne i prowadzenie działalności inwestycyjnej. W tym celu kraje UE powinny ustanowić system zezwoleń umożliwiający firmom inwestycyjnym oferowanie swoich usług na całym terytorium UE. Firmy te muszą być zarejestrowane, a rejestr powinien być udostępniony do wiadomości publicznej. Każde zezwolenie jest zgłaszane w Europejskim Organie Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA).
• ESMA ma możliwość opracowywania projektów standardów technicznych dla przepisów. Ponadto ESMA wspiera Komisję Europejską w jej stosunkach z państwami spoza UE oraz przy ocenie ich rynków.
• Innymi słowy, dyrektywa powinna umożliwiać przedsiębiorstwom inwestycyjnym, bankom i giełdom oferowanie swoich usług za granicą na podstawie zezwolenia wydanego przez właściwy organ rodzimego państwa. Ponieważ warunki przyznawania zezwolenia są takie same we wszystkich krajach UE, zezwolenie wspiera harmonizację zasad dotyczących przedsiębiorstw inwestycyjnych.
• W tym kontekście dyrektywa ma na celu zbliżenie przepisów krajowych odnoszących się do świadczenia usług inwestycyjnych i funkcjonowania giełd, a celem ostatecznym jest stworzenie jednolitych europejskich ram regulacyjnych dla papierów wartościowych. Dyrektywa służy interesom inwestorów, emitentów i innych uczestników rynku poprzez wspieranie efektywnych i konkurencyjnych rynków.

Ocena ostrożnościowa

• Niniejsza dyrektywa ustanawia też harmonizację zasad proceduralnych i kryteriów oceny stosowanych przy nabywaniu znacznych pakietów akcji*. Jej zadaniem jest harmonizacja:
  • progów powiadamiania o planowanych transakcjach nabycia lub zbycia znacznego pakietu akcji;
  • procedury oceny oraz
  • wykazu kryteriów oceny.
• W ramach planowanego nabycia ocena ostrożnościowa udziałowców i zarządu spełnia szczegółowe kryteria i jest prowadzona w porozumieniu ze stronami przez właściwe władze.
• Dyrektywa stanowi, że wspomniane władze oceniają odpowiedni charakter potencjalnego nabywcy oraz bezpieczeństwo finansowe planowanego nabycia na podstawie:
  • reputacji i doświadczenia wszystkich osób, które będą kierować działalnością przedsiębiorstwa ubezpieczeniowego w wyniku planowanego nabycia;
  • dobrej kondycji finansowej potencjalnego nabywcy;
  • istnienia uzasadnionych powodów, aby podejrzewać, że jest prowadzona operacja lub próba prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.

Ochrona inwestorów

• Dyrektywa wzmacnia ochronę inwestorów poprzez ustanowienie zasad postępowania w zakresie świadczenia usług inwestycyjnych na rzecz klientów, ustanowienie minimalnych norm dotyczących mandatu i uprawnień wymaganych od właściwych organów krajowych oraz poprzez ustanowienie skutecznych mechanizmów współpracy w czasie rzeczywistym w celu prowadzenia dochodzeń w przypadkach naruszenia dyrektywy i wszczęcia ścigania.

Przejrzystość i integralność rynku

• Dyrektywa wprowadza obowiązek zachowania integralności rynków oraz sprawozdawczości dotyczącej przeprowadzonych transakcji oraz przechowywania dokumentacji. ESMA ma dostęp do tych informacji.
• Dyrektywa ustanawia w szczególności obowiązek przejrzystości przed rozpoczęciem negocjacji (faza przed negocjacjami). Wymaga ona od podmiotów, które praktykują „internalizację” (obrót instrumentami finansowymi przez podmiot na własny rachunek poprzez realizację zleceń klientów poza rynkiem regulowanym lub MTF) obowiązku ujawniania kursów, po których są one gotowe oferować klientom transakcje kupna i sprzedaży. Wspomniany obowiązek ujawnienia kursów jest jednak ograniczony do transakcji przekraczających normalną wielkość rynku, tj. średnią wielkość zleceń na rynku.
• W tych warunkach hurtowe rynki europejskie nie podlegają wspomnianej zasadzie przejrzystości na etapie przed negocjacjami, a brokerzy hurtowi nie są zagrożeni w swojej roli animatorów rynku.
• Każdy kraj UE ma obowiązek sporządzić wykaz rynków regulowanych i przekazać go innym krajom UE i ESMA.

Ochrona podmiotów

• Dyrektywa przewiduje szereg środków ochrony podmiotów prowadzących „regularną internalizację” w sytuacji, gdy są one zmuszone podać cenę, aby mogły świadczyć tę ważną usługę swoim klientom bez ponoszenia nadmiernego ryzyka. Mają oni w szczególności możliwość aktualizowania i wycofywania tych cen.
• Dyrektywa tworzy również rynek z równymi szansami dla małych inwestorów. Zakazuje ona instytucjom finansowym tworzenia sytuacji dyskryminacji między nimi, np. poprzez oferowanie niektórym z nich cen korzystniejszych niż ceny podawane do wiadomości publicznej.

Wyznaczenie właściwych władz

• Kraje UE wyznaczają właściwe władze i przekazują niezbędne informacje Komisji, ESMA oraz właściwym władzom innych krajów UE. Właściwe organy działają jako punkty kontaktowe w krajach UE. ESMA prowadzi wykaz tych organów. Wspomniane organy są zobowiązane do prowadzenia ścisłej współpracy z ESMA.
• Kraje UE i ESMA mogą zawierać porozumienia o współpracy w zakresie:
  • nadzorowania instytucji kredytowych,
  • procedur likwidacji lub upadłości przedsiębiorstw,
  • procedur kontroli ustawowych sprawozdań finansowych przedsiębiorstw inwestycyjnych,
  • nadzorowania organów zaangażowanych w likwidację i upadłość przedsiębiorstw inwestycyjnych,
  • nadzorowania osób zobowiązanych do wykonywania ustawowej kontroli sprawozdań finansowych zakładów ubezpieczeń, instytucji kredytowych, przedsiębiorstw inwestycyjnych i innych instytucji finansowych.

Dodatkowe zasady

• Dyrektywa ma na celu poprawę unijnego ustawodawstwa w zakresie rynków papierów wartościowych. W związku z tym przedstawia ogólne obowiązki, których przestrzegania władze krajów UE powinny egzekwować.
• W tym kontekście Komisja opracowuje działania egzekucyjne, sprawozdania i przeglądy po konsultacji z uczestnikami rynku krajów UE i z uwzględnieniem opinii ESMA.

Wersja przekształcona

Dyrektywa 2004/39/WE została zaktualizowana dyrektywą 2014/65/UE (MiFID II) z myślą o włączeniu dokonanych dotychczas znaczących zmian.

Wraz z rozporządzeniem (UE) 600/2014 oraz ich aktami delegowanymi i rozporządzeniami delegowanymi, dyrektywa 2014/65/UE zastąpi niniejszą dyrektywę z dniem 3 stycznia 2018 r. (Dyrektywa 2014/65/UE miała pierwotnie mieć zastosowanie od 3 stycznia 2017 r., jednak termin ten przedłużono o rok, do 3 stycznia 2018 r. Na mocy dyrektywy (UE) 2016/1034).

OD KIEDY NINIEJSZA DYREKTYWA MA ZASTOSOWANIE?

Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie od 30 kwietnia 2004 r. Kraje UE miały obowiązek wdrożenia jej przepisów do prawa krajowego do 31 stycznia 2007 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• „Usługi inwestycyjne i rynki regulowane (MiFID I i MiFID II)” na stronie internetowej Komisji Europejskiej.

* KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych zmieniająca dyrektywę Rady 85/611/EWG i 93/6/EWG i dyrektywę 2000/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/22/EWG (Dz.U. L 145 z 30.4.2004, s. 1–44)

Kolejne zmiany i poprawki do dyrektywy 2004/39/WE zostały włączone do tekstu podstawowego. Niniejszy tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentalną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniająca dyrektywę 2002/92/WE i dyrektywę 2011/61/UE (Dz.U. L 173 z 12.6.2014, s. 349–496)

Patrz tekst skonsolidowany

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dz.U. L 174 z 1.7.2011, s. 1–73)

Patrz tekst skonsolidowany

Dyrektywa Komisji 2006/73/WE z dnia 10 sierpnia 2006 r. wprowadzająca środki wykonawcze do dyrektywy 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwa inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tejże dyrektywy (Dz.U. L 241 z 2.9.2006, s. 26–58)

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1287/2006 z dnia 10 sierpnia 2006 r. wprowadzające środki wykonawcze do dyrektywy 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do zobowiązań przedsiębiorstw inwestycyjnych w zakresie prowadzenia rejestrów, sprawozdań z transakcji, przejrzystości rynkowej, dopuszczania instrumentów finansowych do obrotu oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tejże dyrektywy (Dz.U. L 241 z 2.9.2006, s. 1–25)

Ostatnia aktualizacja: 11.10.2016