Niebieska karta UE – wjazd i pobyt wysoko wykwalifikowanych pracowników (do 2023 r.)

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa 2009/50/WE – warunki wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji

JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?

Dyrektywa ustanawia warunki wjazdu i pobytu wysoko wykwalifikowanych* obywateli państw trzecich chcących podjąć pracę w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji w państwie członkowskim Unii Europejskiej (UE) (innym niż Dania, Irlandia i Zjednoczone Królestwo (1)) oraz ich rodzin.
Dyrektywa tworzy system niebieskiej karty UE*.
Dyrektywa zostanie uchylona i zastąpiona dyrektywą (UE) 2021/1883 (zob. streszczenie) od 19 listopada 2023 r.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Osoby składające wniosek o niebieską kartę UE muszą przedłożyć:
- ważną umowę o pracę lub wiążącą ofertę pracy na okres co najmniej jednego roku z pensją wynoszącą co najmniej półtorej wysokości średniego rocznego wynagrodzenia brutto w danym państwie członkowskim;
- dokument potwierdzający, że posiadają niezbędne kwalifikacje;
- ważny dokument podróży i, w razie potrzeby, wizę;
- dowód ubezpieczenia zdrowotnego.
Państwa członkowskie mogą odrzucić wniosek, jeśli powyższe warunki nie są spełnione lub jeśli przedstawione dokumenty zostały uzyskane w wyniku oszustwa albo zostały podrobione lub przerobione.
Osoba składająca wniosek nie może stanowić zagrożenia dla porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego ani zdrowia publicznego.
Państwa członkowskie mogą określić liczbę wysoko wykwalifikowanych pracowników, jaką chcą przyjąć.
Osobom, których wnioski rozpatrzono pomyślnie, wydana zostanie niebieska karta UE ważna przez standardowy okres wynoszący od roku do czterech lat, zależnie od danego państwa członkowskiego, lub okres umowy o pracę, jeśli jest on krótszy od standardowego okresu ważności karty, wydłużony o trzy miesiące.
Wniosek może być składany przez daną osobę lub pracodawcę, zależnie od państwa członkowskiego.
Przez pierwsze 2 lata posiadacze niebieskiej karty UE ograniczeni są do prac wymagających wysokich kwalifikacji spełniających kryteria przyjęcia. Po tym okresie mogą na równi z obywatelami danego państwa ubiegać się o inne zatrudnienie w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, w zależności od danego państwa członkowskiego.
Posiadacze niebieskiej karty UE oraz ich rodziny mają prawo wjazdu, ponownego wjazdu i pobytu na terytorium państwa członkowskiego, które wydało kartę, oraz do przejeżdżania przez inne państwa członkowskie.
Posiadacze niebieskiej karty UE mają te same prawa co obywatele danego państwa pod względem warunków pracy, kształcenia, uznawania kwalifikacji, zabezpieczenia społecznego i wolności zrzeszania się. Państwa członkowskie mogą ograniczać niektóre z tych elementów, zwłaszcza dotacje i kredyty na kształcenie.
Władze krajowe mogą wycofać niebieską kartę UE lub odmówić jej odnowienia, jeżeli posiadacz karty przestanie spełniać pierwotne warunki, pozostaje bez pracy dłużej niż przez trzy miesiące lub stanowi zagrożenie dla porządku publicznego.
Po 18 miesiącach legalnego pobytu posiadaczowi niebieskiej karty UE przysługują pewne ułatwienia w uzyskaniu wizy koniecznej do przeniesienia się do innego państwa członkowskiego. O ile nadal spełnia kryteria przyjęcia, może otrzymać zezwolenie na rozpoczęcie pracy przed wydaniem decyzji o przyznaniu wizy, a członkowie rodziny mogą dołączyć do niego niezwłocznie.
Komisja co trzy lata składa sprawozdania dotyczące stosowania przepisów. Pierwsze sprawozdanie opublikowano w czerwcu 2014 r.

Przegląd i wniosek

W 2016 r. Komisja Europejska wystąpiła z wnioskiem o uchylenie dyrektywy 2009/50/WE. Wynikał on z przeglądu tej dyrektywy, opublikowanego równocześnie, z którego wynikało, iż w obecnej dyrektywie istnieje wiele słabości i nie jest ona stosowana w sposób spójny w całej UE. Ponadto państwa członkowskie posiadają równoległe przepisy i procedury dla tej samej kategorii pracowników wysoko wykwalifikowanych. Takie rozdrobnienie nie jest wydajne, ponieważ powoduje obciążenie dla pracodawców i osób składających wniosek. Nie jest też skuteczne, ponieważ liczba zezwoleń wydawanych pracownikom wysoko wykwalifikowanym pozostaje ograniczona. Utrudnia to UE przyciąganie i utrzymanie talentów, jakich potrzebuje Unia.
Wniosek ma na celu zarówno rozwiązanie problemu mankamentów poprzedniej dyrektywy, jak i rozszerzenie zakresu jej stosowania w celu włączenia beneficjentów ochrony międzynarodowej oraz pochodzących spoza UE członków rodzin obywateli UE. Proponowany system zastąpiłby również równoległe systemy krajowe ukierunkowane na tę samą grupę co niebieska karta.
Wniosek przewiduje również:
- bardziej elastyczne warunki przyjęcia (niższy próg wynagrodzenia, minimalny okres trwania wstępnej umowy wynoszący mniej niż sześć miesięcy, prostsze zasady dla absolwentów i pracowników zawodów deficytowych oraz zrównanie doświadczenia zawodowego i kwalifikacji formalnych);
- prostsze procedury (szybsze i bardziej elastyczne procedury, opcjonalna procedura przyspieszona dla zaufanych pracodawców);
- szersze prawa (bardziej elastyczny dostęp do rynku pracy, w tym własna działalność gospodarcza poza zatrudnieniem, niezwłoczne łączenie rodzin, łatwiejszy dostęp do statusu rezydenta długoterminowego UE);
- łatwiejsze podróżowanie wewnątrz UE (np. na krótkie wyjazdy służbowe w obrębie UE, dostęp do niebieskiej karty UE w innym państwie członkowskim).

Uchylenie

Dyrektywa 2009/50/WE zostaje uchylona i zastąpiona dyrektywą (UE) 2021/1883 z dniem 19 listopada 2023 r.

OD KIEDY DYREKTYWA MA ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa ma zastosowanie od 19 czerwca 2009 r., przy czym do porządku prawnego państw członkowskich miała zostać włączona do 19 czerwca 2011 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

Legalna migracja i integracja (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

Wysoko wykwalifikowany pracownik. Osoba wykonująca odpłatną pracę i posiadająca szczególny zestaw umiejętności potwierdzony wyższymi kwalifikacjami zawodowymi.

Niebieska karta UE. Zezwolenie na pracę i pobyt opatrzone napisem „Niebieska Karta UE”, uprawniające posiadacza do pobytu i pracy na terytorium państwa członkowskiego, które ją wystawiło.

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Rady 2009/50/WE z dnia 25 maja 2009 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (Dz.U. L 155 z 18.6.2009, s. 17–29).

DOKUMENTY POWIĄZANE

Dyrektywa 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium Państw Członkowskich, zmieniająca rozporządzenie (EWG) nr 1612/68 i uchylająca dyrektywy 64/221/EWG, 68/360/EWG, 72/194/EWG, 73/148/EWG, 75/34/EWG, 75/35/EWG, 90/364/EWG, 90/365/EWG i 93/96/EWG (Dz.U. L 158 z 30.4.2004, s. 77–123).

Kolejne zmiany dyrektywy 2004/38/WE zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/32/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej (wersja przekształcona) (Dz.U. L 180 z 29.6.2013, s. 60–95).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/801 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu prowadzenia badań naukowych, odbycia studiów, szkoleń, udziału w wolontariacie, programach wymiany młodzieży szkolnej lub projektach edukacyjnych oraz podjęcia pracy w charakterze au pair (Dz.U. L 132 z 21.5.2016, s. 21–57).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Komunikat Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczący wdrożenia dyrektywy 2009/50/WE w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji („Niebieska karta UE”) (COM(2014) 287 final z 22.5.2014).

Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich umiejętności (COM(2016) 378 final z 7.6.2016).

Dokument roboczy służb Komisji – Ocena skutków – Towarzyszący dokumentowi: Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich umiejętności i uchylającej dyrektywę 2009/50/WE (SWD(2016) 193 final z 7.6.2016).

Dokument roboczy służb Komisji – Streszczenie oceny skutków – Towarzyszący dokumentowi: Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich umiejętności (SWD(2016) 194 final z 7.6.2016).

Ostatnia aktualizacja: 11.11.2021

(1) Zjednoczone Królestwo wystąpiło z Unii Europejskiej i od 1 lutego 2020 r. stało się państwem trzecim (krajem nienależącym do UE).