Nielegalna imigracja: kary wobec pracodawców

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Kary i środki stosowane wobec pracodawców zatrudniających nielegalnie przebywających obywateli krajów trzecich – dyrektywa 2009/52/WE

STRESZCZENIE

JAKIE SĄ CELE NINIEJSZEJ DYREKTYWY?

W celu zwalczania nielegalnej imigracji niniejsza dyrektywa zobowiązuje kraje UE do wprowadzenia zakazu zatrudniania obywateli krajów trzecich nielegalnie przebywających w UE.

Niniejsza dyrektywa ustanawia minimalne ogólnounijne przepisy dotyczące kar i innych środków stosowanych wobec pracodawców naruszających ten zakaz.

Niniejsza dyrektywa nie obowiązuje wszystkich krajów UE – zrezygnowały z niej Dania, Irlandia i Zjednoczone Królestwo (1).

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Obowiązki pracodawców

Pracodawcy zobowiązani są do:

• wymagania od osób spoza UE okazania zezwolenia na pobyt lub innego upoważnienia na pobyt przed podjęciem zatrudnienia;
• przechowywania kopii zezwolenia lub innego upoważnienia przez okres zatrudnienia na potrzeby kontroli przez organy krajowe;
• powiadomienia władz o zatrudnieniu osoby spoza UE, w terminie określonym przez dany kraj UE.

Kraje UE mogą:

• stosować uproszczoną procedurę powiadamiania, jeśli pracodawca jest osobą zatrudniającą osobę spoza UE na użytek prywatny;
• zdecydować się na odstąpienie od wymogu powiadomienia, jeśli osoba spoza UE otrzymała status rezydenta długoterminowego.

Sankcje

Kraje UE zapewniają, by pracodawcy naruszający te przepisy byli poddawani skutecznym, proporcjonalnym i odstraszającym karom, takim jak:

• grzywny za każdy przypadek nielegalnego zatrudnienia;
• pokrywanie kosztów powrotu takich nielegalnych pracowników spoza UE do ich krajów pochodzenia.

Kraje UE zobowiązane są także do:

• zapewnienia, by pracodawcy odpowiadali za zaległe płatności, takie jak zaległe wynagrodzenie czy składki na ubezpieczenie społeczne;
• wdrożenia systemów umożliwiających nielegalnie zatrudnionym obywatelom państw trzecich dochodzenie wypłat zaległych wynagrodzeń przez ich pracodawców;
• zapewnienia, by w uzasadnionych sytuacjach pracodawcy podlegali innym karom, takim jak:
  • utrata uprawnień do korzystania z niektórych lub wszystkich świadczeń publicznych (w tym unijnych) przez okres do 5 lat;
  • obowiązek zwrócenia świadczeń otrzymanych w okresie 12 miesięcy przed wykryciem nielegalnego zatrudnienia;
  • wykluczenie z procedur zamówień publicznych przez okres do 5 lat;
  • czasowe lub trwałe zamknięcie przedsiębiorstw.

Przestępstwa

Umyślne naruszenie przepisów stanowi przestępstwo, jeśli pracodawca:

• uporczywie je ponawia;
• zatrudnia znaczną liczbę nielegalnie przebywających obywateli krajów trzecich;
• zatrudnia takie osoby w warunkach szczególnego wyzysku;
• zatrudnia osoby będące ofiarami handlu ludźmi;
• nielegalnie zatrudnia osoby małoletnie.

Skargi i kontrole

Nielegalnie zatrudniani obywatele krajów trzecich muszą mieć możliwość złożenia skargi na swoich pracodawców w sposób bezpośredni lub za pośrednictwem osób trzecich. Kraje UE są zobowiązane do przeprowadzania kontroli opartych na ocenie ryzyka sprawdzających, czy pracodawcy nie zatrudniają nielegalnych imigrantów.

Wykonanie

W sprawozdaniu ze stosowania dyrektywy z 2014 r. stwierdzono dwa główne wnioski:

• istnieją różnice w dotkliwości kar w różnych krajach UE;
• istnieją możliwości poprawy wszystkich obszarów oferujących ochronę nielegalnych imigrantów.

OD KIEDY NINIEJSZA DYREKTYWA MA ZASTOSOWANIE?

Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie od 20 lipca 2009 r. Kraje UE miały obowiązek wdrożenia jej przepisów do prawa krajowego do 20 lipca 2011 r.

KONTEKST

Nielegalna migracja – polityka UE.

AKT

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/52/WE z dnia 18 czerwca 2009 r. przewidująca minimalne normy w odniesieniu do kar i środków stosowanych wobec pracodawców zatrudniających nielegalnie przebywających obywateli krajów trzecich (Dz.U. L 168 z 30.6.2009, s. 24–32)

Zmiany do dyrektywy 2009/52/WE zostały włączone do tekstu podstawowego. Niniejszy tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentalną.

AKTY POWIĄZANE

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie stosowania dyrektywy 2009/52/WE z dnia 18 czerwca 2009 r. przewidującej minimalne normy w odniesieniu do kar i środków stosowanych wobec pracodawców zatrudniających nielegalnie przebywających obywateli krajów trzecich (COM(2014) 286 final z 22.5.2014)

Ostatnia aktualizacja: 21.03.2016

(1) Wielka Brytania występuje z Unii Europejskiej i z dniem 1 lutego 2020 r. staje się państwem trzecim (państwem spoza UE).