Osiągnięcia, wyzwania i strategia dla regionów najbardziej oddalonych

Komisja sporządziła pozytywną ocenę strategii partnerstwa z regionami najbardziej oddalonymi (RNO). Przedstawia postęp dokonany od 2004 r. i proponuje zintensyfikowanie działań w najważniejszych obszarach strategii poprzez wprowadzenie działań uzupełniających. Poza tym Komisja przeprowadza z zainteresowanymi stronami konsultacje na temat przyszłości strategii dla RNO.

AKT

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 12 września 2007 r. – Strategia w sprawie regionów najbardziej oddalonych: osiągnięcia i plany na przyszłość [COM(2007) 507 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

STRESZCZENIE

Lata 2004–2007 miały zasadnicze znaczenie dla wprowadzenia w życie europejskiej strategii w sprawie regionów najbardziej oddalonych (RNO). Kluczowe instrumenty zostały zmodyfikowane i ponownie zdefiniowane, aby mogły sprostać wyzwaniom i sytuacji tych regionów. Mimo to działania Unii Europejskiej (UE) mogą być ulepszone, szczególnie w kwestii zwiększenia spójności działań wspólnotowych.

Niniejszy dokument dotyczy siedmiu RNO Unii: Gwadelupa, Gujana, Martynika i Reunion (cztery francuskie departamenty zamorskie) oraz Wyspy Kanaryjskie (Hiszpania), Azory i Madera (Portugalia).

Działania uzupełniające dla RNO

Komisja podkreśla konieczność pełnego wykorzystania możliwości oferowanych w strategii z 2004 r. poprzez realizowanie jej priorytetów i wprowadzenie środków uzupełniających.

Poprawa dostępności i efekty innych ograniczeń charakterystycznych dla RNO są priorytetem dla tych regionów. Komisja proponuje wykorzystanie możliwości, jakie dają niedawno wprowadzone instrumenty: środki na zrekompensowanie dodatkowych kosztów transportu, nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych, transeuropejskie sieci transportowe (TEN-T), transeuropejskie sieci energetyczne (TEN-E) i MARCO POLO II. Dokona także oceny specyficznych potrzeb RNO w sprawozdaniu z wdrożenia programów szczególnych opcji na rzecz regionów oddalonych i wyspiarskich POSEI.

Zwiększenie konkurencyjności RNO jest drugim celem, wpisującym się w założenia strategii lizbońskiej i wymagającym wsparcia odpowiednich instrumentów, takich jak:

• polityka spójności, a w szczególności Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) oraz Europejski Fundusz Socjalny (EFS),
• wspólnotowe programy ramowe, takie jak 7. program ramowy w zakresie badań i rozwoju technologicznego (7. PRBiR), program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji i program „Uczenie się przez całe życie”,
• usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym.

Wzmocnienie integracji regionalnej RNO poprzez wdrożenie planu działania na rzecz szerszego sąsiedztwa jest innowacją strategii z 2004 r., która ma na celu zintensyfikowanie dialogu pomiędzy tymi regionami i ich sąsiadami. Aby przyczynić się do zrealizowania tych priorytetów, Komisja proponuje różne środki, takie jak:

• uwzględnienie specyficznych potrzeb RNO w umowach o partnerstwie gospodarczym (UPG),
• koordynacja instrumentów finansowych,
• wzmocnienie połączeń morskich pomiędzy RNO i sąsiadującymi państwami trzecimi,
• wspólny udział RNO i państw trzecich w sieciach badawczych i wspólnotowych programach ramowych,
• uwzględnienie specyficznych potrzeb RNO w ramach polityki migracyjnej.

Ostatni wyróżniony cel dotyczy instrumentu wsparcia skierowanego na kompensacje niekorzystnej sytuacji RNO. W ramach reformy polityk wspólnotowych dla RNO na lata 2007–2013 przewidziano środki finansowe na skompensowanie efektów czynników ograniczających rozwój tych regionów (oddalenie, położenie wyspiarskie, trudna topografia i klimat itp.).

Wyzwania i konsultacje

Komisja wyróżniła cztery tematy, które będą przedmiotem konsultacji z partnerami. Zagadnienia te są przekrojowe i stanowią poważne wyzwanie dla przyszłości strategii wobec RNO.

Wyzwania związane ze zmianą klimatu są istotne zważywszy na ich położenie geograficzne i ich wrażliwość. Ekstremalne zjawiska pogodowe prawdopodobnie nasilą się i będą miały wpływ na wszystkie cele strategii z 2004 r. (dostępność, konkurencyjność i integracja regionalna). Komisja zachęca partnerów do przedyskutowania następujących zagadnień:

• środki umożliwiające ograniczenie emisji bez negatywnych skutków dla dostępności, gospodarki i obywateli RNO,
• sposób wykorzystania nowych możliwości, które oferuje RNO walka ze zmianami klimatu w związku z naturalnymi zasobami (energia geotermalna, bioróżnorodność itp.) w celu poprawy równowagi energetycznej i wzmocnienia ich konkurencyjności,
• szanse na postęp w kierunku samowystarczalności energetycznej poprzez wykorzystanie potencjału w zakresie oszczędzania energii.

Zmiany demograficzne i przepływy migracyjne mają wpływ na zagospodarowanie przestrzenne, rynek pracy, potrzeby edukacyjne i szkoleniowe oraz na usługi użyteczności publicznej. Komisja pragnie przedyskutować ze swoimi partnerami następujące problemy:

• sposób reagowania na wyzwania spowodowane presją demograficzną i emigracją na kontynent,
• wzmocnienie środków sprzyjających integracji legalnych migrantów na tych obszarach,
• środki, które należy podjąć w celu zaradzenia głębokim przyczynom migracji do RNO np. w związku z ich położeniem geograficznym.

Rolnictwo wciąż odgrywa bardzo ważną rolę w gospodarce RNO znajdujących się w niekorzystnej sytuacji z powodu utrudnień geograficznych i klimatycznych. Pomoc wspólnotowa dla różnych sektorów rolnictwa jest włączona do systemu POSEI, co pozwala na wprowadzenie spójnego podejścia do zmian w rolnictwie w tych regionach.

Regiony najbardziej oddalone mają strategiczną rolę do odegrania w polityce morskiej UE. Wyjątkowe położenie geograficzne regionów na Oceanie Atlantyckim i Indyjskim oraz na Morzu Karaibskim dają Europie globalny wymiar morski. Chociaż RNO odgrywały aktywną rolę w konsultacjach dotyczących przyszłości polityki morskiej UE, Komisja pragnie prowadzić dialog na następujące tematy:

• promocja narzędzi zarządzania, takich jak osobna konferencja dla każdego basenu w celu opracowania skoordynowanego podejścia w różnych basenach morskich (Karaiby, południowo-wschodnia część Oceanu Indyjskiego, Makaronezja),
• wspieranie i wykorzystanie różnych działań gospodarczych, badawczych i rozwoju technologii, jak np. technologie dotyczące morza m.in. poprzez poprawienie informacji i komunikacji w tej dziedzinie,
• zwalczanie nielegalnych połowów, monitoring oceanów, zachowanie środowiska morskiego itp.,
• zrównoważone zarządzanie strefą przybrzeżną RNO i jej przyczynianie się do zrównoważonego rozwoju Europy.

Kontekst

Szczególny status RNO przyznany na mocy art. 299 ust. 2 Traktatu WE skłonił Radę Europejską obradującą w czerwcu 2002 r. do zażądania od Komisji opracowania strategii na rzecz RNO. Komunikat z 2004 r. jest następstwem tego wniosku i wpisuje się w kontekst reformy europejskiej polityki spójności. Niniejszy komunikat stanowi podsumowanie wdrożenia strategii i rozpoczyna konsultację partnerów, trwającą do marca 2008 r.

Rada Europejska podczas posiedzenia w dniu 14 grudnia 2007 r. pozytywnie przyjęła Komunikat Komisji z dnia 12 września 2007 r. i zachęciła Komisję do wyciągnięcia wniosków z trwającej konsultacji i do formułowania propozycji w tej kwestii (paragraf 60 konkluzji WE).

Ostatnia aktualizacja: 08.01.2007