Nowy Fundusz Solidarności Unii Europejskiej

Dzięki nowemu instrumentowi finansowemu - Funduszowi Solidarności Unii Europejskiej - Unia Europejska (UE) jest w stanie wspierać państwa członkowskie i kraje negocjujące przystąpienie do UE w przypadku poważnych klęsk żywiołowych. W oparciu o obecny model Funduszu Solidarności Unii Europejskiej (FSUE) Komisja proponuje nowe rozporządzenie rozszerzające pole działania i poprawiające funkcjonowanie. Zmiany są w szczególności konieczne wobec wyostrzenia się pewnych zagrożeń, takich jak terroryzm, epidemie i katastrofy przemysłowe.

WNIOSEK

Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego Fundusz Solidarności Unii Europejskiej [COM(2005) 108 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

STRESZCZENIE

Wniosek dotyczący rozporządzenia przedstawiony przez Komisję ma na celu znalezienie właściwej odpowiedzi dla różnych sytuacji poważnych katastrof, w tym sytuacji nadzwyczajnych dotyczących zdrowia publicznego. W związku z tym rozporządzenie Rady (WE) nr 2012/2002 ustanawiające Fundusz Solidarności Unii Europejskiej (FSUE) zostało uchylone wraz z wejściem nowego prawodawstwa w styczniu 2007 r.

Ten instrument finansowy proponuje wsparcie finansowe państw członkowskich i krajów prowadzących negocjacje akcesyjne z Unią Europejską (UE). Interwencja w krajach trzecich opiera się na szczególnych postanowieniach traktatu z Nicei dotyczących współpracy gospodarczej i finansowej z państwami trzecimi.

Zakres interwencji

Finansowe wsparcie wspólnotowe przydzielane jest w przypadkach, gdy szkody spowodowane przez klęskę są tak poważne, że środki krajowe nie wystarczają do skutecznego reagowania na kryzys.

Wniosek dotyczący rozporządzenia rozszerza zakres tematyczny FSUE ograniczony wcześniej do klęsk żywiołowych. Teraz UE może reagować w sytuacjach klęski przemysłowej i technologicznej, nadzwyczajnych dotyczących zdrowia publicznego oraz aktów terroryzmu.

Rozmiar katastrofy określany jest na podstawie:

• kryterium ilościowego, kiedy wysokość szkód bezpośrednich jest szacowana przynajmniej na miliard euro (w 2007 r.) lub 0,5% dochodu narodowego brutto kraju dotkniętego klęską. Próg ten pozwala na zwiększenie ilości przypadków podlegających finansowaniu. Poniżej tego progu katastrofy regionalne i lokalne pozostają w kompetencji państw, przy czym mogą być wspierane przez inne instrumenty wspólnotowe.
• kryterium politycznego, które umożliwia Komisji zaproponowanie mobilizacji funduszy przeznaczonych na sytuacje kryzysowe, w których same straty materialne nie są właściwym kryterium. Opcja ta jest w szczególności przystosowana do konsekwencji związanych z aktami terroryzmu i epidemiami.

Skuteczność pomocy jest gwarantowana wdrożeniem jednolitego instrumentu przeznaczonego jedynie na katastrofy o dużych rozmiarach.

Natychmiastowa pierwsza pomoc

FSUE może finansować działania publiczne wymagające natychmiastowej pomocy. Prowadzone są przez organy danego państwa lub przez organy działające we wspólnym interesie.

Działania, które mogą być finansowane z FSUE, to:

• działania pilne pierwszej pomocy zmierzające do przywrócenia infrastruktury w dziedzinie energii, wody i ścieków, telekomunikacji, transportu, zdrowia i szkolnictwa,
• natychmiastowa pomoc lekarska oraz środki ochrony przed zagrożeniami sanitarnymi, w szczególności poprzez dostarczenie leków, sprzętu medycznego i szczepionek,
• środki tymczasowe podjęte w celu zapewnienia schronienia i zabezpieczenia pierwszych potrzeb ludności,
• niezwłoczne zapewnienie infrastruktury prewencyjnej,
• środki natychmiastowej ochrony dziedzictwa kulturowego i naturalnego,
• niezwłoczne oczyszczenie obszarów dotkniętych katastrofą,
• pomoc medyczna, psychologiczna i społeczna dla bezpośrednich ofiar aktów terroryzmu i ich rodzin.

Aby uzyskać dofinansowanie, uprawnione państwo składa do Komisji wniosek w terminie dziesięciu tygodni od momentu wystąpienia katastrofy.

Komisja określa odpowiednie kwoty wsparcia, które nie mogą przekroczyć 50% całkowitego kosztu operacji, i proponuje mobilizację władzy budżetowej. Pomoc finansowa może być wypłacona od momentu, gdy środki budżetowe zostały wpisane do budżetu wspólnotowego, i po zawarciu porozumienia o uruchomieniu pomocy między państwem będącym beneficjentem i Komisją.

Ponadto mechanizm finansowy natychmiastowych działań solidarnościowych umożliwia przyznawanie zaliczki na najpilniejsze sprawy w wysokości 5% szacowanej kwoty, nie wyższej jednak niż 5 mln euro.

Do pierwszego czerwca każdego roku Komisja przedstawia Parlamentowi i Radzie sprawozdanie z działalności Funduszu Solidarności.

Ostatnia aktualizacja: 11.10.2005