Fundusz Solidarności Unii Europejskiej

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (WE) nr 2012/2002 ustanawiające Fundusz Solidarności Unii Europejskiej

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

• W rozporządzeniu ustanawia się Fundusz Solidarności Unii Europejskiej (FSUE), który zapewnia pomoc finansową państwom UE dotkniętym poważnymi klęskami żywiołowymi.
• Zgodnie z nowymi, przyjętymi w 2014 r. przepisami (rozporządzenie (UE) nr 661/2014) procedury robocze zostały uproszczone, a kryteria kwalifikowalności objaśnione i rozszerzone tak, aby obejmowały także susze.
• W następstwie pandemii COVID-19 w 2020 r. wprowadzono dalsze zmiany na mocy rozporządzenia (UE) 2020/461, zgodnie z którym FSUE może zapewniać pomoc finansową nie tylko w razie klęski żywiołowej, lecz również w razie poważnych stanów zagrożenia zdrowia publicznego.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Warunki podjęcia interwencji

• Co do zasady pomoc finansowa z FSUE może zostać przyznana, gdy łączne bezpośrednie szkody spowodowane klęską przekraczają niższą z następujących kwot: 3 mld EUR (w cenach z 2011 r.) lub 0,6% dochodu narodowego brutto (DNB) danego państwa UE.
• Rozporządzeniem (UE) 2020/461 rozszerza się zakres stosowania rozporządzenia (WE) 2012/2002, tak aby obejmowało ono poważne stany zagrożenia zdrowia publicznego, czyli każde zagrażające życiu lub w inny sposób poważne zagrożenie dla zdrowia pochodzenia biologicznego w kwalifikującym się państwie, które znacząco wpływa na zdrowie ludzi i wymaga zdecydowanego działania w celu powstrzymania jego dalszego rozprzestrzeniania. Taki stan zagrożenia musi skutkować obciążeniami finansów publicznych kwalifikującego się państwa wynikającymi z zastosowania środków reagowania w sytuacjach kryzysowych, szacowanymi na ponad 1,5 mld EUR (w cenach z 2011 r.) lub powyżej 0,3 % jego DNB.
• Pomimo że głównym celem FSUE jest pomoc na wypadek poważnych klęsk, to przewiduje on również pomoc w razie klęsk regionalnych o mniejszym zasięgu, dla których próg kwalifikowalności wynosi 1,5% produktu krajowego brutto (PKB) regionu. Jeśli jest to region najbardziej oddalony, to próg kwalifikowalności wynosi 1% PKB regionu.

Strategie zapobiegania klęskom żywiołowym i zarządzania ryzykiem

Nowe przepisy nakładają wymóg składania sprawozdań przed złożeniem wniosku oraz po jego złożeniu, przez co zachęcają państwa UE do wprowadzania strategii zapobiegania klęskom żywiołowym i zarządzania ryzykiem. Jeśli dotknięte państwa w sposób uporczywy nie wdrażają prawa UE dotyczącego zapobiegania ryzyku klęsk, muszą się liczyć z obniżeniem kwoty pomocy lub z odmową jej przyznania.

Kwalifikujące się państwa

Na pomoc z FSUE mogą liczyć państwa UE oraz państwa starające się o przystąpienie do UE.

Do czego jest wykorzystywany FSUE?

• FSUE uzupełnia wewnętrzne wydatki danego państwa służące finansowaniu niezbędnych działań nadzwyczajnych. Należą do nich:
  • przywrócenie istotnej infrastruktury, np. w obszarach energii, wodociągów, zdrowia i szkolnictwa;
  • zapewnienie czasowego zakwaterowania i finansowania służb ratowniczych w celu zaspokojenia najpilniejszych potrzeb;
  • zapewnienie infrastruktury prewencyjnej, na przykład wałów przeciwpowodziowych;
  • zapewnienie środków ochrony dziedzictwa kulturowego;
  • działania związane z oczyszczeniem obszarów dotkniętych klęską; oraz
  • środki mające na celu szybkie udzielenie wsparcia, w tym wsparcia medycznego, ludności dotkniętej poważnym stanem zagrożenia zdrowia publicznego oraz ochronę ludności przed narażeniem na takie zagrożenie, w tym profilaktyka, monitorowanie lub kontrolowanie rozprzestrzeniania się chorób, zwalczanie poważnych zagrożeń dla zdrowia publicznego oraz łagodzenie ich wpływu na zdrowie publiczne.
• Wypłaty z FSUE ograniczają się do finansowania środków zmniejszających szkody niepodlegające ubezpieczeniu i są odzyskiwane, jeżeli koszt naprawy szkód jest następnie pokryty przez osobę trzecią.

Wnioski o pomoc

• Państwo dotknięte klęską musi w ciągu 12 tygodni od tego zdarzenia złożyć wniosek do Komisji Europejskiej. Zaproponowana przez Komisję pomoc finansowa musi następnie zostać zatwierdzona przez Radę i Parlament Europejski.
• Szczegółowe informacje dotyczące wniosków składanych w związku z pandemią COVID-19 znajdują się na specjalnej stronie internetowej.

Budżet

• FSUE jest finansowany poza regularnym budżetem UE, tj. z dodatkowych środków zgromadzonych przez państwa UE (zob. porozumienie międzyinstytucjonalne z 2013 r. i streszczenie). Maksymalny roczny budżet wynosi 500 mln EUR (w cenach z 2011 r.); do tej kwoty należy doliczyć wszelkie środki pozostałe z roku poprzedzającego.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

• Rozporządzenie (WE) nr 2012/2002 ma zastosowanie od dnia 15 listopada 2002 r.
• Rozporządzenie zmieniające (UE) nr 661/2014 ma zastosowanie od dnia 28 czerwca 2014 r.
• Rozporządzenie zmieniające (UE) 2020/461 ma zastosowanie od dnia 1 kwietnia 2020 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Europejski Fundusz Solidarności (Komisja Europejska).

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Rady (WE) nr 2012/2002 z dnia 11 listopada 2002 r. ustanawiające Fundusz Solidarności Unii Europejskiej (Dz.U. L 311 z 14.11.2002, s. 3–8)

Kolejne zmiany rozporządzenia (WE) nr 2012/2002 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENT POWIĄZANY

Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 2 grudnia 2013 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami (Dz.U. C 373 z 20.12.2013, s. 1–11)

Ostatnia aktualizacja: 25.05.2020