Strategia ochrony różnorodności biologicznej na okres do 2020 r.

Unia Europejska (UE) przyjęła strategię ochrony i poprawy stanu różnorodności biologicznej w Europie w ciągu następnej dekady. Niniejsza strategia określa sześć celów obejmujących główne czynniki utraty różnorodności biologicznej i umożliwiających zmniejszanie najsilniejszych presji na przyrodę.

STRESZCZENIE

Niniejsza strategia ma na celu powstrzymanie utraty różnorodności biologicznej i degradacji ekosystemów w Unii Europejskiej (UE) do 2020 r. poprzez określenie sześciu celów priorytetowych. Niniejsza strategia stanowi integralną część strategii Europa 2020, w szczególności inicjatywy przewodniej „Europa efektywnie korzystająca z zasobów”.

Cel 1: ochrona i przywrócenie stanu przyrody

UE musi czuwać nad pełnym wdrożeniem dyrektyw ptasiej i siedliskowej. Te dwie dyrektywy stanowią podstawę polityki UE w dziedzinie różnorodności biologicznej. Do tej pory umożliwiły one odniesienie znaczących sukcesów, takich jak utworzenie największej na świecie sieci stref chronionych Natura 2000 o łącznej powierzchni ponad 750 000 km2. Mimo to postępy są jeszcze niewystarczające, aby zapewnić osiągnięcie stanu ochrony korzystnego dla siedlisk i gatunków o znaczeniu europejskim. W celu realizacji pierwszego celu niniejszej strategii kraje UE muszą lepiej egzekwować istniejące przepisy. W szczególności muszą czuwać nad zarządzaniem strefami Natura 2000 i przywracaniem ich stanu poprzez inwestowanie w nie niezbędnych zasobów. Działania te przyczynią się do powstrzymania utraty różnorodności biologicznej i umożliwienia jej odtworzenia do 2020 r.

Cel 2: utrzymanie i wzmocnienie ekosystemów i ich funkcji

W UE wiele ekosystemów i ich funkcji uległo degradacji, głównie w wyniku rozdrobnienia gruntów. Cel 2 dotyczy przede wszystkim utrzymania i wzmocnienia funkcji ekosystemu i odbudowy zdegradowanych ekosystemów (co najmniej 15% do 2020 r.) przez wprowadzenie zielonej infrastruktury do planowania przestrzennego.

Dnia 6 maja 2013 r. Komisja wydała komunikat w sprawie zielonej infrastruktury, który w szczególności opisuje główne elementy przyszłej strategii UE w tym obszarze, m. in.:

—

promowanie zielonej infrastruktury w odnośnych obszarach polityki (polityka spójności, polityka ochrony środowiska i przeciwdziałania zmianie klimatu, polityka zdrowia i spraw konsumentów, wspólna polityka rolna (WPR) itd.),

—

poprawa w zakresie informacji, wiedzy i innowacji, na rzecz szerszego korzystania z zielonej infrastruktury,

—

poprawa dostępu do finansowania projektów w dziedzinie zielonej infrastruktury,

—

badanie wykonalności ogólnoeuropejskich projektów w dziedzinie zielonej infrastruktury.

Do roku 2015 Komisja przedstawi inicjatywę, której celem będzie zapobieganie utracie netto ekosystemów i ich funkcji.

Cel 3: zapewnienie zrównoważonego rozwoju rolnictwa i leśnictwa

Instrumenty przewidziane na mocy WPR muszą przyczyniać się do maksymalizacji obszarów rolnych obejmujących użytki zielone, grunty orne i plantacje trwałe, które są objęte środkami związanymi z różnorodnością biologiczną do 2020 r.

Plany urządzenia lasu lub równoważne instrumenty zostaną do 2020 r. ustanowione w odniesieniu do wszystkich lasów państwowych i gospodarstw leśnych powyżej określonego rozmiaru. Muszą one zapewniać zrównoważoną gospodarkę leśną, aby kwalifikować się do finansowania w ramach polityki rozwoju obszarów wiejskich w UE.

Środki przyjęte w celu zapewnienia zrównoważonego sposobu zarządzania w obu tych sektorach muszą przyczyniać się również do realizacji celów 1 i 2 strategii.

Cel 4: zapewnienie zrównoważonego wykorzystania zasobów rybnych

Odpowiednie środki w ramach reformy wspólnej polityki rybołówstwa powinny umożliwić osiągnięcie maksymalnego podtrzymywalnego połowu (Maximum Sustainable Yield, MSY) do 2015 r. W tym celu kluczowe jest osiągnięcie struktury wiekowej i składu wielkościowego populacji świadczących o dobrym zdrowiu stada. Dzięki zarządzaniu rybołówstwem bez znaczącego negatywnego wpływu na inne stada, gatunki i ekosystemy będzie możliwe osiągnięcie dobrego stanu środowiska do 2020 r., zgodnie z wymogami dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej.

Cel 5: zwalczanie inwazyjnych gatunków obcych

Z wyjątkiem przepisów dotyczących wykorzystania w akwakulturze gatunków obcych i niewystępujących na danym obszarze obecnie nie ma ukierunkowanej kompleksowej polityki UE w zakresie zwalczania inwazyjnych gatunków obcych. Mimo to te gatunki stanowią poważne zagrożenie dla europejskiej różnorodności biologicznej. Jest zatem konieczne zidentyfikowanie, kontrola lub eliminacja takich gatunków i zarządzanie ich drogami przedostawania się w celu zapobiegania wprowadzaniu nowych gatunków. W tym celu Komisja będzie uzupełniać braki w polityce walki z inwazyjnymi gatunkami obcymi za pomocą specjalnego instrumentu prawnego.

Cel 6: podjęcie kwestii światowego kryzysu różnorodności biologicznej

UE zwiększy swój wkład w przeciwdziałanie utracie różnorodności biologicznej poprzez dotrzymywanie zobowiązań powziętych na 10. Konferencji Stron (ang. Conference of the Parties, CdP10) Konwencji ONZ o różnorodności biologicznej, która odbyła się w Nagoi w 2010 r. Na tej konferencji UE zobowiązała się:

—

osiągnąć cele wyznaczone w światowym planie strategicznym na rzecz różnorodności biologicznej 2011–2020,

—

wdrożyć protokół o dostępie do zasobów genetycznych oraz sprawiedliwym i równym podziale korzyści wynikających z wykorzystania tych zasobów (protokół z Nagoi) i

—

mobilizować dodatkowe zasoby finansowe na miarę wyzwań stawianych przez ochronę różnorodności biologicznej na poziomie światowym.

Kontekst

Strategia jest odpowiedzią na dwa główne zobowiązania podjęte przez przywódców europejskich w marcu 2010 r., dotyczące powstrzymania utraty różnorodności biologicznej w UE do 2020 r. oraz ochrony, oceny i przywrócenia różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemu w UE do 2050 r.

AKT

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: Nasze ubezpieczenie na życie i nasz kapitał naturalny — unijna strategia ochrony różnorodności biologicznej na okres do 2020 r. (COM(2011) 244 końcowy z 3 maja 2011)

AKTY POWIĄZANE

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: Zielona infrastruktura — zwiększanie kapitału naturalnego Europy (COM(2013) 249 final z 6 maja 2013)

Ostatnia aktualizacja: 21.09.2015