Wyłączenie dla porozumień badawczo-rozwojowych
STRESZCZENIE DOKUMENTU:
Rozporządzenie (UE) nr 1217/2010 w sprawie stosowania art. 101 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do niektórych kategorii porozumień badawczo-rozwojowych
JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?
- W art. 101 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) określono zasady dotyczące praktyk uzgodnionych i porozumień między przedsiębiorstwami. Zasadniczo takie praktyki uzgodnione i porozumienia są zakazane, chyba że wchodzą w zakres stosowania art. 101 ust. 3, kiedy to stanowią wyjątki od zasady.
- W rozporządzeniu (UE) nr 1217/2010 zapisano, że art. 101 nie ma zastosowania do porozumień badawczo rozwojowych*, jeżeli strony albo prowadzą wspólne prace badawczo-rozwojowe nad produktami lub procesami i wspólnie wykorzystują wyniki tych prac badawczo-rozwojowych, albo samodzielnie wykonują którekolwiek z tych czynności.
KLUCZOWE ZAGADNIENIA
- Artykuł 101 ust. 1 TFUE nie ma zastosowania do porozumień badawczo-rozwojowych. Niemniej jednak rozporządzenie (EWG) nr 2821/71 przewiduje wyłączenie dla porozumień badawczo-rozwojowych, które zawierają zasady dotyczące przeniesienia praw własności intelektualnej w celu prowadzenia wspólnych prac badawczo-rozwojowych, opłacanych prac badawczo-rozwojowych lub wspólnego wykorzystywania wyników, lub też dotyczące udzielenia licencji na te prawa, o ile postanowienia te nie stanowią podstawowego przedmiotu takich porozumień, ale są bezpośrednio z nimi związane i konieczne do wprowadzenia ich w życie.
- Rozporządzenie przewiduje również wyłączenie grupowe w odniesieniu do wspólnego wykorzystywania wyników prac badawczo-rozwojowych przeprowadzonych przez strony zgodnie z rozporządzeniem. Rozporządzenie zastępuje rozporządzenie (WE) nr 2659/2000, które przestało obowiązywać 31 grudnia 2010 r.
Warunki wyłączenia
- Aby podlegać wyłączeniu, porozumienie musi stanowić, że wszystkie strony mają pełen dostęp do ostatecznych wyników wspólnych prac badawczo-rozwojowych, w tym wszelkich wynikających z tych prac praw własności intelektualnej i know-how, na potrzeby dalszych prac badawczo-rozwojowych i wykorzystywania wyników. Jeżeli strony ograniczą swoje prawa do wykorzystywania wyników, możliwe jest odpowiednie ograniczenie dostępu do wyników na potrzeby ich wykorzystywania.
- Jeżeli porozumienie przewiduje tylko wspólne prace badawczo-rozwojowe lub opłacane prace badawczo-rozwojowe, każda ze stron musi mieć dostęp do wszelkiego już istniejącego know-how innych stron, jeżeli takie know-how jest niezbędne do celów wykorzystywania wyników prac. Wymiana już istniejącego know-how może podlegać rekompensacie, jednak rekompensata nie może być na tyle wysoka, by skutecznie utrudniać taki dostęp.
- Wszelkie wspólne wykorzystywanie wyników prac może dotyczyć jedynie wyników, które są chronione prawami własności intelektualnej lub stanowią know-how i które są niezbędne dla wytwarzania produktów objętych umową lub stosowania technologii objętych umową.
Próg udziału w rynku i okres wyłączenia
- Jeśli strony porozumienia badawczo-rozwojowego nie są przedsiębiorstwami konkurującymi, wyłączenie przewidziane w rozporządzeniu stosuje się przez czas trwania prac badawczo-rozwojowych. Jeśli wyniki prac są wspólnie wykorzystywane, wyłączenie stosuje się nadal przez siedem lat od pierwszego wprowadzenia produktów lub technologii objętych umową na rynek Unii Europejskiej (UE).
- Jeśli w chwili przystąpienia do porozumienia badawczo-rozwojowego strony są przedsiębiorstwami konkurującymi, wyłączenie stosuje się tylko wówczas, gdy:
- w przypadku porozumień dotyczących wspólnych prac badawczo-rozwojowych łączny udział stron porozumienia w rynkach właściwych produktów i technologii nie przekracza 25 %;
- w przypadku porozumień dotyczących opłacanych prac badawczo-rozwojowych łączny udział w rynkach właściwych produktów i technologii, jaki posiada strona finansująca i wszystkie strony, z którymi strona finansująca zawarła porozumienia badawczo-rozwojowe w odniesieniu do tych samych produktów lub technologii objętych umową, nie przekracza 25%.
- Po zakończeniu okresu siedmiu lat wyłączenie stosuje się nadal dopóty, dopóki łączny udział stron w rynkach właściwych produktów i technologii nie przekroczy 25%.
Najpoważniejsze ograniczenia konkurencji
- Wyłączenie nie ma zastosowania do porozumień badawczo-rozwojowych, które, bezpośrednio lub pośrednio, samodzielnie lub w powiązaniu z innymi czynnikami, na które strony mają wpływ, mają na celu:
- ograniczenie swobody stron w prowadzeniu prac badawczo-rozwojowych w dziedzinach niepowiązanych;
- ograniczenie swobody stron w prowadzeniu prac badawczo-rozwojowych w dziedzinie pokrewnej po zrealizowaniu danego porozumienia badawczo-rozwojowego;
- ograniczenie produkcji lub sprzedaży, z określonymi wyjątkami.
Wykluczone ograniczenia
- Wyłączenie nie ma zastosowania do następujących zobowiązań zawartych w porozumieniach badawczo-rozwojowych:
- zobowiązanie do niekwestionowania, po zakończeniu prac badawczo-rozwojowych, ważności praw własności intelektualnej;
- zobowiązanie do nieudzielania osobom trzecim licencji na wytwarzanie produktów objętych umową lub stosowanie technologii objętych umową, chyba że w porozumieniu przewidziano wykorzystywanie wyników przez co najmniej jedną ze stron i wykorzystywanie takie ma miejsce na rynku wewnętrznym względem osób trzecich.
Wytyczne Komisji Europejskiej
W 2011 r. Komisja Europejska przyjęła wytyczne w sprawie interpretacji i stosowania art. 101 TFUE do horyzontalnych porozumień kooperacyjnych*, do których zalicza się porozumienia badawczo-rozwojowe (zob. streszczenie).
OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?
Ma ono zastosowanie od 1 stycznia 2011 r. i traci moc 30 czerwca 2023 r.
KONTEKST
W 2019 r. Komisja rozpoczęła badanie zmierzające do ustalenia, czy rozporządzenia UE w sprawie porozumień horyzontalnych powinny wygasnąć wraz z utratą przez nie mocy obowiązującej w grudniu 2022 r., czy też należy przedłużyć okres ich obowiązywania lub wprowadzić w nich zmiany. Równolegle przystąpiono także do analizy wytycznych w sprawie ich interpretacji. Wyniki tego badania zostały opublikowane w lipcu 2021 r. (zob. komunikat prasowy). W toku badania ustalono, że konieczne będzie zajęcie się szeregiem kwestii z myślą o zwiększeniu pewności prawa. Komisja przystąpi do oceny skutków w celu przeanalizowania problemów zidentyfikowanych w toku badania, tak aby uchwalić znowelizowane przepisy do 31 grudnia 2022 r., kiedy to wygasają obecne uregulowania.
KLUCZOWE POJĘCIA
Porozumienie badawczo-rozwojowe. Porozumienie zawierane między co najmniej dwiema stronami, określające warunki, na jakich strony te:
- prowadzą wspólne prace badawczo-rozwojowe nad produktami lub technologiami objętymi umową oraz wspólnie wykorzystują wyniki tych prac;
- wspólnie wykorzystują wyniki prac badawczo-rozwojowych nad produktami lub technologiami objętymi umową, przeprowadzonych wspólnie na podstawie porozumienia zawartego wcześniej między tymi samymi stronami;
- prowadzą wspólne prace badawczo-rozwojowe nad produktami lub technologiami objętymi umową, z wyłączeniem wspólnego wykorzystywania wyników tych prac;
- prowadzą opłacane prace badawczo-rozwojowe nad produktami lub technologiami objętymi umową oraz wspólnie wykorzystują wyniki tych prac;
- wspólnie wykorzystują wyniki opłacanych prac badawczo-rozwojowych nad produktami lub technologiami objętymi umową na podstawie porozumienia zawartego wcześniej między tymi samymi stronami;
- prowadzą opłacane prace badawczo-rozwojowe nad produktami lub technologiami objętymi umową, z wyłączeniem wspólnego wykorzystywania wyników tych prac.
Porozumienia horyzontalne. Porozumienia zawierane między co najmniej dwoma przedsiębiorstwami prowadzącymi działalność na tym samym szczeblu rynku. W większości przypadków porozumienia horyzontalne dotyczą współpracy między rzeczywistymi lub potencjalnymi konkurentami w dziedzinach takich jak badania i rozwój, produkcja, zakupy, komercjalizacja lub standaryzacja. Mogą one obejmować także wymianę informacji, przy czym w tym zakresie dopuszczalne jest zawieranie odrębnych porozumień lub uregulowanie tej kwestii w ramach horyzontalnego porozumienia kooperacyjnego innego rodzaju.
GŁÓWNY DOKUMENT
Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1217/2010 z dnia 14 grudnia 2010 r. w sprawie stosowania art. 101 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do niektórych kategorii porozumień badawczo-rozwojowych (Dz.U. L 335 z 18.12.2010, s. 36–42).
Kolejne zmiany rozporządzenia Komisji (UE) nr 1217/2010 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.
DOKUMENTY POWIĄZANE
Wersja skonsolidowana Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część trzecia – Polityki i działania wewnętrzne Unii – Tytuł VII – Wspólne reguły w dziedzinie konkurencji, podatków i zbliżenia ustawodawstw – Rozdział 1 – Reguły konkurencji – Sekcja 1 – Reguły mające zastosowanie do przedsiębiorstw – Artykuł 101 (dawny artykuł 81 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 88–89).
Komunikat Komisji – Wytyczne w sprawie stosowania art. 101 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do horyzontalnych porozumień kooperacyjnych (Dz.U. C 11 z 14.1.2011, s. 1–72).
Rozporządzenie (EWG) nr 2821/71 Rady z dnia 20 grudnia 1971 r. w sprawie stosowania art. 85 ust. 3 Traktatu do kategorii porozumień, decyzji i praktyk uzgodnionych (Dz.U. L 285 z 29.12.1971, s. 46–48).
Zobacz tekst skonsolidowany.
Ostatnia aktualizacja: 16.01.2023