Artykuł 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) – decyzje
Artykuł 297 TFUE – akty ustawodawcze i akty o charakterze nieustawodawczym
W art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) zdefiniowano różnego rodzaju akty prawne, które mogą być przyjmowane przez Unię Europejską (UE). Wśród nich znajdują się też decyzje.
W art. 297 TFUE określono zasady dotyczące podpisywania i publikowania różnego rodzaju aktów prawnych przyjmowanych przez instytucje UE, jak również zasady regulujące ich wejście w życie.
W celu wykonywania kompetencji UE instytucje UE mogą przyjmować różnego rodzaju akty prawne. Decyzja jest aktem prawnym wiążącym w całości. Decyzja, która wskazuje adresatów, wiąże tylko tych adresatów.
Decyzje stanowią część prawa wtórnego UE. Są one przyjmowane przez instytucje UE zgodnie z traktatami.
Akt wiążący w całości
Zgodnie z art. 288 TFUE decyzja wiąże w całości. Decyzja może być aktem ustawodawczym lub aktem o charakterze nieustawodawczym.
Decyzje stanowią akty ustawodawcze, jeżeli są przyjmowane przez:
Decyzje stanowią akty o charakterze nieustawodawczym, jeżeli nie są przyjmowane w drodze procedury ustawodawczej. Mogą być one przyjmowane na przykład przez Radę Europejską, Radę lub przez Komisję Europejską.
Decyzje o charakterze nieustawodawczym mogą też przyjmować formę aktów delegowanych i aktów wykonawczych.
Decyzja skierowana do określonego adresata
Decyzja może mieć jednego adresata lub większą ich liczbę (jedno państwo członkowskie UE lub większa ich liczba, jedno przedsiębiorstwo lub większa ich liczba albo jedna jednostka lub większa ich liczba). Na przykład jeżeli Komisja postanawia nałożyć karę pieniężną na przedsiębiorstwo nadużywające pozycji dominującej na rynku, kieruje ona swoją decyzję do tego przedsiębiorstwa.
Decyzja o charakterze nieustawodawczym, która wskazuje adresatów, musi być podana do wiadomości zainteresowanej strony i staje się skuteczna wraz z tą notyfikacją. Ta notyfikacja może polegać na przesłaniu listu poleconego za potwierdzeniem odbioru.
Decyzje skierowane do jednostki lub przedsiębiorstwa albo do większej ich liczby wywołują skutek bezpośredni, w związku z czym ich adresaci mogą się na nie powoływać przed sądami krajowymi.
Decyzje skierowane do konkretnego państwa członkowskiego lub do wszystkich państw członkowskich również mogą wywoływać skutek bezpośredni. Zależy to od ich charakteru, kontekstu i brzmienia. Brzmienie decyzji powinno być wystarczająco jasne, precyzyjne i bezwarunkowe. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznaje wyłącznie bezpośredni skutek „wertykalny” decyzji skierowanej do jednego państwa członkowskiego albo do większej ich liczby. Oznacza to, że jednostki mogą się powoływać na decyzję wyłącznie wobec państwa członkowskiego, do którego została ona skierowana, a nie wobec innych jednostek.
Decyzje bez adresatów
Od wejścia w życie traktatu lizbońskiego decyzja nie musi wskazywać adresatów. W szczególności art. 288 TFUE uściśla, że decyzja może wskazywać adresatów, podczas gdy jego poprzednik (art. 249 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską) odnosił się wyłącznie do decyzji wskazujących adresatów.
Decyzje o charakterze nieustawodawczym stanowią podstawowe akty prawne w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB).
W tym celu oraz zgodnie z Traktatem o Unii Europejskiej Rada Europejska i Rada przyjmują decyzje o charakterze nieustawodawczym (art. 31 ust. 1 tego traktatu).
Publikacja decyzji i ich wejście w życie
Artykuł 297 TFUE ustanawia wymóg, zgodnie z którym decyzje będące aktami ustawodawczymi są publikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Wchodzą one w życie z dniem w nich określonym lub, jeśli nie wskazano takiego dnia, 20. dnia od ich publikacji. Ta sama zasada ma zastosowanie do decyzji o charakterze nieustawodawczym, które nie wskazują adresatów.
Decyzja, która wskazuje adresatów, może także zostać opublikowana w Dzienniku Urzędowym. Publikacja nie zwalnia jednak z obowiązku notyfikacji, która jest jedynym sposobem zagwarantowania, że akt wywołuje skutki prawne.
Więcej informacji:
Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część szósta – Postanowienia instytucjonalne i finansowe – Tytuł I – Postanowienia instytucjonalne – Rozdział 2 – Akty prawne Unii, procedury przyjmowania i inne postanowienia – Sekcja 1 – Akty prawne Unii – Artykuł 288 (dawny artykuł 249 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 171–172)
Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część szósta – Postanowienia instytucjonalne i finansowe – Tytuł I – Postanowienia instytucjonalne – Rozdział 2 – Akty prawne Unii, procedury przyjmowania i inne postanowienia – Sekcja 2 – Procedury przyjmowania aktów i inne postanowienia – Artykuł 297 (dawny artykuł 254 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 176)
Ostatnia aktualizacja: 26.07.2021