Niniejszy komunikat dotyczy zadań, jakie należy podjąć w związku z zieloną księgą poświęconą europejskiej inicjatywie na rzecz przejrzystości oraz konsultacją publiczną podjętą przy opracowaniu księgi. Dotyczy problemów związanych z grupami interesów i standardami konsultacji, a także z ogłoszeniem wykazu beneficjentów środków unijnych.

Komunikat Komisji z dnia 21 marca 2007 r. – Zielona księga „Europejska inicjatywa na rzecz przejrzystości” – działania następcze [COM(2007) 127 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

Komunikat ten przedstawia działania, które należy podjąć w związku z zieloną księgą z dnia 3 maja 2006 r. „Europejska inicjatywa na rzecz przejrzystości”. Odpowiada na argumenty wysuwane przez uczestników konsultacji, których wyniki są przedstawione w dokumencie roboczym Komisji [SEC(2007) 360] i wyrażone w środkach przewidywanych przez Komisję.

Z konsultacji wynika, że uczestnicy w sposób negatywny odbierają sam termin „lobbing”. Komisja przypomina, że definicja tego pojęcia pozbawiona jest wszelkich konotacji pejoratywnych, a działalność lobbingowa jest konieczna w systemie demokratycznym. Jednak rejestr zaproponowany w zielonej księdze będzie zatytułowany „Rejestr grup interesu”.

Opracowanie dobrowolnego rejestru cieszyło się dużym poparciem. Jednak wiele osób opowiedziało się za obowiązkową rejestracją, jako jedynym sposobem zapewnienia pełnej przejrzystości. Mimo to Komisja zaproponowała dobrowolny, oparty na zachętach system, w celu opracowania możliwie jak najbardziej wyczerpującego wykazu europejskich grup interesu. Aby zachęcić do rejestracji, Komisja połączy rejestr ze standardowym modelem konsultacji w Internecie. Uczestnicy konsultacji będą systematycznie zapraszani do rejestracji. Powinni dostarczyć informacje na temat reprezentowanych interesów, ich celów oraz źródeł finansowania.

Zielona księga stwierdza, że zarejestrowane grupy interesu * muszą uznać kodeks postępowania. Jednakże podczas konsultacji nie omówiono szczegółowych zasad opracowania i kontrolowania kodeksu. W księdze stwierdza się, że opracowanie kodeksu powinno spoczywać na samych grupach interesu, niemniej reakcje na zieloną księgę każą sądzić, że zastosowanie tego pomysłu w praktyce będzie trudne. Wobec tego Komisja dokona przeglądu i zaktualizuje minimalne wymagania przyjęte jeszcze w 1992 r.

Wielu uczestników konsultacji opowiedziało się za podejściem międzyinstytucjonalnym i wniosło o to, aby rejestr i kodeks postępowania były wspólne przynajmniej dla Komisji i Parlamentu Europejskiego. Komisja w pełni podziela tę opinię i uważa, że jednorazowa rejestracja bardziej zachęci do rejestracji. Zaprasza także inne instytucje do rozważenia możliwości ściślejszej współpracy w tej dziedzinie.

Dyskusje nad kodeksem postępowania podjęto przed latem 2007 r. Rejestr grup interesów został uruchomiony wiosną 2008 r. Wiosną 2009 r. Komisja dokonała przeglądu funkcjonowania rejestru.

Uczestnicy konsultacji najczęściej wyrażali zadowolenie ze standardów wprowadzonych przez Komisję. Jednocześnie uczestnicy wskazali pewne słabe punkty, takie jak przekazywanie informacji zwrotnej, przestrzeganie minimalnego terminu 8 tygodni na konsultacje oraz zapewnienie równowagi między grupami, do których skierowana jest konsultacja. Komisja, mając na względzie poprawę jakości konsultacji, planuje wzmocnić stosowanie standardów konsultacji poprzez wprowadzenie skoordynowanego podejścia, gwarantującego różnorodność wyrażonych opinii i interesów oraz lepszą informację zwrotną.

Po opublikowaniu zielonej księgi poświęconej przejrzystości Komisja podjęła z państwami członkowskimi, Parlamentem Europejskim i zainteresowanymi stronami dyskusje na temat ogłaszania informacji o beneficjentach wsparcia wspólnotowego. W ich wyniku osiągnięto porozumienie dotyczące jawności stosownych informacji. Ustalone przepisy zostają ujęte w rozporządzeniu finansowym.

Oprócz zmian ściśle prawnych, wprowadzono również pewne praktyczne uzgodnienia. Uczestnicy konsultacji wyrazili także zainteresowanie scentralizowaną i zarządzaną przez Komisję ogólnodostępną bazą danych, która będzie zawierała wszelkie istotne informacje na temat beneficjentów. Jednakże w rzeczywistości gromadzenie i publikowanie danych należy do organów wykonawczych państw członkowskich. Aby możliwe było ogłaszanie danych począwszy od 2008 r., zastosowano następującą procedurę we współpracy z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych:

Pojęcia kluczowe stosowane w akcie

Grupy interesu (lobbing): działania mające na celu wywarcie wpływu na procesy kształtowania polityki i podejmowania decyzji przez instytucje europejskie.
Lobbyści: osoby prowadzące działania lobbingowe i pracujące w organizacjach, takich jak wyspecjalizowane firmy doradcze, kancelarie prawne, organizacje pozarządowe, ośrodki badawcze lub stowarzyszenia branżowe.

Porozumienie między Parlamentem Europejskim a Komisją Europejską w sprawie utworzenia „Rejestru służącego przejrzystości” dotyczącego organizacji i samozatrudnionych osób, zaangażowanych w opracowanie i realizację polityki Unii Europejskiej [Dz.U. L 191 z 22.7.2011].

Komunikat Komisji z dnia 27 maja 2008 r. – Europejska inicjatywa na rzecz przejrzystości – Zasady dotyczące stosunków z przedstawicielami grup interesu (rejestr i kodeks postępowania) [COM(2008) 323 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

See also