Konsensus europejski w sprawie pomocy humanitarnej
STRESZCZENIE DOKUMENTU:
Wspólne oświadczenie w sprawie celów i zasad pomocy humanitarnej UE
STRESZCZENIE
JAKIE SĄ CELE NINIEJSZEGO WSPÓLNEGO OŚWIADCZENIA?
KLUCZOWE ZAGADNIENIA
Cele pomocy humanitarnej
Celem pomocy humanitarnej UE jest zapewnienie działań w sytuacjach kryzysowych, które będą oparte na potrzebach i których celem będzie ochrona życia, zapobieganie ludzkiemu cierpieniu i łagodzenie go w sytuacjach kryzysowych wynikających z katastrof spowodowanych przez człowieka, jak i katastrof naturalnych.
Zgodnie z Konsensusem pomoc humanitarna UE jest dostarczana za pośrednictwem partnerów wykonawczych, takich jak Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ), Ruch Czerwonego Krzyża/Czerwonego Półksiężyca i organizacje pozarządowe.
Unia Europejska i kraje UE są wspólnie największym darczyńcą międzynarodowej publicznej pomocy humanitarnej na świecie. Ich działania uzupełniają się i wzmacniają wzajemnie i są realizowane w ścisłej współpracy z podmiotami międzynarodowymi i lokalnymi.
Zasady udzielania pomocy humanitarnej
Pomoc humanitarna opiera się na fundamentalnych zasadach humanitarnych, takich jak humanitaryzm, neutralność, bezstronność i niezależność.
UE zobowiązuje się również do przestrzegania zasad prawa międzynarodowego, w szczególności międzynarodowego prawa humanitarnego, praw człowieka oraz praw w dziedzinie uchodźców.
Choć realizacja może się różnić w poszczególnych krajach UE, darczyńcy z UE mają na celu poprawę praktyk udzielania pomocy i muszą stosować się do zasad i dobrych praktyk udzielania pomocy humanitarnej. Będzie się to odbywać w szczególności w kontekście inicjatywy na rzecz dobrej pomocy humanitarnej, nieformalnego międzynarodowego forum i sieci darczyńców.
Pomoc humanitarna UE musi być spójna z innymi politykami w celu zapewnienia płynnego przejścia do kolejnych etapów po sytuacji kryzysowej, a także uwzględniać kwestie związane z płcią i różnymi potrzebami lokalnych mieszkańców.
Koordynacja i spójność pomocy UE
UE popiera koordynacyjną rolę ONZ oraz zwiększanie zdolności do reagowania na globalne kryzysy humanitarne.
Działania UE w zakresie udzielania pomocy muszą się opierać na:
Pomoc humanitarna UE musi być przyznawana w sposób przejrzysty na podstawie stwierdzonych potrzeb i powagi sytuacji, w jakiej znaleźli się poszkodowani.
Konsensus określa, kiedy i w jaki sposób ochrona ludności oraz, wyjątkowo i w ostateczności, zasoby oraz zdolności wojskowe mogą być wykorzystywane w celu niesienia pomocy humanitarnej.
Działania międzynarodowe
Poprzez uznanie, że działania humanitarne są obowiązkiem zbiorowym na poziomie międzynarodowym, UE przyczynia się do rozwoju zbiorowych, globalnych zdolności w zakresie reagowania na kryzysy, co sprzyja reformom systemu pomocy humanitarnej zainicjowanym przez ONZ we współpracy z innymi podmiotami działającymi w dziedzinie pomocy humanitarnej i darczyńcami.
Ponadto w związku ze wzrostem potrzeb w zakresie pomocy humanitarnej konieczne jest wzmocnienie i dywersyfikacja źródeł finansowania, a także zwiększenie przewidywalności, elastyczności i koordynacji strategicznej.
Powiązania ze zmniejszeniem ryzyka wystąpienia katastrof i rozwojem
Równolegle do prowadzenia operacji nadzwyczajnych inicjowanych w sytuacji kryzysowej UE zobowiązuje się do działania na rzecz zmniejszania ryzyka i podatności na zagrożenia oraz przygotowania ludności na wystąpienie katastrof naturalnych na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym w oparciu o plan działania przyjęty w Hyogo (zastąpiony w marcu 2015 r. przezramy działania na rzecz zapobiegania katastrofom i ograniczania ich skutków na lata 2015–2030 przyjęte w Sendai).
Wspiera również okres przejściowy, wczesny etap wychodzenia z kryzysu oraz etap odbudowy, w szczególności poprzez zapewnienie lepszego powiązania pomiędzy pomocą doraźną, odbudową i rozwojem (LRRD).
Działania humanitarne na szczeblu UE
Konsensus potwierdza, że UE posiada przewagę komparatywną i wartość dodaną w zwiększaniu komplementarności między darczyńcami UE a darczyńcami międzynarodowymi dzięki: globalnej sieci ekspertów UE, swojej roli w zapewnianiu spójności polityki i promowaniu dobrych praktyk udzielania pomocy humanitarnej, swojej elastyczności w zakresie interweniowania w obszarach wrażliwych politycznie oraz możliwości ułatwiania koordynacji. Komisja Europejska chce również wprowadzić zasady i najlepsze praktyki dobrej pomocy humanitarnej do jej polityki i działań.
UE przyjęła plan działania na lata 2008–2013, który reguluje współpracę między Komisją a krajami UE w oparciu o podejście do zapewnienia wysokiej jakości pomocy. Wdrożenie zweryfikowano w 2010 r. w ramach przeglądu śródokresowego ocenionego podczas niezależnej oceny w 2014 r. W ocenie potwierdzono zasadność Konsensusu i zalecono jego wdrażanie zgodnie z nowymi ramami. Plan wdrażania przyjęty w listopadzie 2015 r. będzie stanowił takie ramy przez 18 miesięcy i będzie skupiał działania na pomocy humanitarnej opartej na zasadach i skuteczności.
KONTEKST
Dodatkowe informacje zawiera:
KLUCZOWE POJĘCIA
*Humanitaryzm: ludzkie cierpienie musi się spotkać z reakcją w każdych okolicznościach, ze szczególnym uwzględnieniem osób znajdujących się w najtrudniejszym położeniu w danej społeczności.
*Neutralność: pomoc humanitarna nie może faworyzować żadnej ze stron konfliktu zbrojnego lub innego sporu.
*Bezstronność: pomoc humanitarna musi być dostarczana wyłącznie w zależności od potrzeb, bez dyskryminacji między poszczególnymi społecznościami czy wewnątrz danej społeczności.
*Niezależność: niezależność celów humanitarnych od celów politycznych, gospodarczych, wojskowych lub innych; ma ona zapewnić, by jedynym celem pomocy humanitarnej pozostało złagodzenie cierpienia ofiar kryzysów humanitarnych i zapobieganie mu.
AKT
Wspólne oświadczenie Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie, Parlamencie Europejskim i Komisji Europejskiej (Dz.U. C 25 z 30.1.2008, s. 1–12)
AKTY POWIĄZANE
Dokument roboczy służb Komisji: Plan działania na rzecz wdrożenia Konsensusu europejskiego w sprawie pomocy humanitarnej (SWD(2015) 269 final z 27.11.2015)
Ostatnia aktualizacja: 31.03.2016