Wspólne przepisy dotyczące dostępu do unijnego rynku przewozów drogowych

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (WE) nr 1072/2009 dotyczące wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogowych

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

Mimo że międzynarodowe przewozy drogowe* zostały w pełni zliberalizowane na terytorium UE, kabotaż*, czyli krajowy transport drogowy na terenie określonego państwa członkowskiego UE przez przewoźników niemających siedziby w tym państwie członkowskim, nadal podlega ograniczeniom.

W związku z tym rozporządzeniu (WE) nr 1072/2009 ustanawia:

• wspólne reguły mające zastosowanie do dostępu do rynku międzynarodowych przewozów rzeczy* w transporcie drogowym na terytorium UE;
• warunki, na jakich przewoźnicy niemający siedziby w danym państwie członkowskim UE mogą świadczyć usługi przewozowe na jego terytorium.

Rozporządzenie zmieniające (UE) 2020/1055 ma na celu:

• zaktualizowanie przepisów dotyczących przewoźników drogowych w celu zwalczania firm „skrzynek pocztowych”* i nieuczciwej konkurencji;
• rozszerzenie przepisów dotyczących kabotażu zawartych w rozporządzeniu (WE) nr 1072/2009 w celu zapobiegania ich łamaniu.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Rozporządzenie (WE) nr 1072/2009

Rozporządzenie (WE) nr 1072/2009 ma zastosowanie do:

• międzynarodowego zarobkowego* przewozu drogowego rzeczy w przejazdach na terytorium UE;
• krajowego przewozu drogowego rzeczy realizowanego na podstawie tymczasowego zezwolenia przez przewoźnika niemającego siedziby w danym państwie członkowskim;
• części przejazdu na terytorium dowolnego państwa członkowskiego, przez które odbywa się tranzyt, w przypadku przewozu pomiędzy danym państwem członkowskim a państwem trzecim; nie ma ono zastosowania do części przejazdu na terytorium państwa członkowskiego będącego miejscem załadunku lub rozładunku.

Wykonywanie przewozów międzynarodowych wymaga od przewoźnika posiadania licencji wspólnotowej oraz, jeśli kierowca jest obywatelem państwa trzeciego, świadectwa kierowcy.

Licencja wspólnotowa

Licencja jest:

• wydawana przez właściwe organy państwa członkowskiego siedziby przewoźnika, który jest uprawniony do prowadzenia międzynarodowego zarobkowego przewozu drogowego rzeczy;
• wydawana na okres nie dłuższy niż 10 lat, z możliwością jego przedłużenia;
• wydawana na nazwisko/nazwę przewoźnika i nie może być przekazywana osobie trzeciej.

Świadectwo kierowcy

Świadectwo kierowcy jest:

• wydawane przez właściwe organy państwa członkowskiego siedziby przewoźnika posiadającego licencję UE, który w tym państwie członkowskim korzysta z usług kierowcy lub zatrudnia kierowcę, który nie jest obywatelem UE ani rezydentem długoterminowym;
• ważne przez okres nieprzekraczający 5 lat.

Jeśli powyższe warunki nie zostaną spełnione, te same władze mogą odrzucić wniosek o wydanie lub odnowienie licencji lub o wydanie świadectwa. W przypadku gdy posiadacz licencji wspólnotowej lub świadectwa kierowcy przestanie spełniać wymogi lub poda nieprawidłowe informacje, taka licencja lub takie świadectwo zostaną cofnięte.

Przewóz kabotażowy

Rozporządzenie (WE) nr 1072/2009 określa surowe wymogi dotyczące przewozów kabotażowych, w szczególności stanowi, że:

• każdy przewoźnik zarobkowego drogowego przewozu rzeczy posiadający licencję wspólnotową, którego kierowca, jeśli jest obywatelem państwa trzeciego, posiada świadectwo kierowcy, jest uprawniony do wykonywania przewozów kabotażowych w państwie członkowskim (innym niż kraj, w którym ma swoją siedzibę) tymczasowo, w następstwie transportu międzynarodowego do tego kraju;
• po dostarczeniu określonych towarów w ramach transportu międzynarodowego przewoźnicy mają siedem dni na to, by wykonać nie więcej niż trzy przewozy kabotażowe;
• trzy przewozy kabotażowe mogą być także zrealizowane w dowolnym państwie członkowskim w następstwie transportu międzynarodowego, pod warunkiem że są one ograniczone do jednego przewozu na państwo członkowskie.

Powyższe przepisy mają zastosowanie jedynie wtedy, gdy przewoźnik może przedstawić dowód międzynarodowego przewozu towarów do określonego państwa członkowskiego, a także dowód każdego zrealizowanego przewozu kabotażowego.

Wykonywanie przewozów kabotażowych podlega przepisom krajowym przyjmującego państwa członkowskiego w następujących kwestiach:

• zasady dotyczące umowy przewozu;
• masa i wymiary pojazdów drogowych;
• wymogi związane z przewozem określonych kategorii rzeczy, w szczególności rzeczy niebezpiecznych, szybko psujących się artykułów żywnościowych oraz żywych zwierząt;
• czas prowadzenia pojazdu i okresy odpoczynku kierowcy;
• podatek od wartości dodanej od usług transportowych.

Powyższe przepisy mają w równym stopniu zastosowanie do przewoźników niemających siedziby i przewoźników mających siedzibę na terenie przyjmującego państwa członkowskiego.

Naruszenia

W przypadku gdy przewoźnik naruszy przepisy unijne w zakresie transportu drogowego:

• właściwe organy państwa członkowskiego siedziby przewoźnika mogą wystosować ostrzeżenie lub nałożyć sankcje administracyjne, takie jak cofnięcie licencji wspólnotowej;
• w przypadku przewoźnika z innego państwa członkowskiego państwo członkowskie, na którego terytorium miało miejsce naruszenie, poinformuje właściwe organy w kraju siedziby przewoźnika o tej sytuacji, opisując naruszenie i nałożone kary.

Wszelkie poważne naruszenia muszą zostać wpisane do krajowego rejestru elektronicznego przewoźników drogowych.

Rozporządzenie zmieniające (UE) 2020/1055

Wśród głównych zmian wprowadzonych do rozporządzenia (WE) nr 1072/2009 rozporządzeniem zmieniającym (UE) 2020/1055 można wymienić następujące kwestie:

• wymogom dotyczącym dostępu do zawodu należy nadać obowiązkowy charakter w odniesieniu do przewoźników wykorzystujących w transporcie międzynarodowym lekkie pojazdy ciężarowe, czyli:
  • pojazdy silnikowe lub zespoły pojazdów, które są przeznaczone wyłącznie do przewozu rzeczy,
  • pojazdy, których dopuszczalna masa całkowita przekracza 2,5 tony, ale nie przekracza 3,5 tony;
• krajowe organy państw członkowskich powinny przeprowadzać kontrole w lokalach przewoźników. Organy te będą miały obowiązek wykonania minimalnej liczby kontroli przewozów kabotażowych oraz przeprowadzania skoordynowanych kontroli drogowych co najmniej dwa razy do roku;
• wprowadzony zostanie czterodniowy okres przejściowy, przed upływem którego żaden nowy przewóz kabotażowy nie może być realizowany w tym samym kraju i przy pomocy tego samego pojazdu, co ma zapobiegać systematycznemu kabotażowi;
• państwa członkowskie powinny ustanowić przepisy dotyczące kar wobec nadawców, spedytorów, wykonawców i podwykonawców za nieprzestrzeganie przepisów, w przypadku gdy wiedzieli oni lub, w świetle wszystkich okoliczności, powinni byli wiedzieć, że zlecone przez nich usługi transportowe wiążą się z naruszeniem tego rozporządzenia.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

• Rozporządzenie (WE) nr 1072/2009 ma zastosowanie od 4 grudnia 2011 r., z wyjątkiem art. 8 i art. 9 (przepisy dotyczące przewozów kabotażowych), które weszły w życie 14 maja 2010 r.
• Rozporządzenie zmieniające (UE) 2020/1055 ma zastosowanie od 21 lutego 2022 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Dostęp do rynku przewozów drogowych (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczące wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogowych (wersja przekształcona) (Dz.U. L 300 z 14.11.2009, s. 72–87)

Kolejne zmiany rozporządzenia (WE) nr 1072/2009 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1055 z dnia 15 lipca 2020 r. zmieniające rozporządzenia (WE) nr 1071/2009, (WE) nr 1072/2009 i (UE) nr 1024/2012 w celu dostosowania ich do zmian w transporcie drogowym (Dz.U. L 249 z 31.7.2020, s. 17–32)

Ostatnia aktualizacja: 19.11.2020