Ochrona lotnictwa cywilnego: zasady ogólnounijne

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (WE) nr 300/2008 w sprawie wspólnych zasad w dziedzinie ochrony lotnictwa cywilnego

JAKI JEST CEL ROZPORZĄDZENIA?

• Na mocy rozporządzenia ustanowiono wspólne zasady i podstawowe normy ochrony lotnictwa cywilnego, a także procedury monitorowania ich przestrzegania.
• Ma zastosowanie do wszystkich portów lotniczych w UE obsługujących lotnictwo cywilne, a także do przewoźników lotniczych oraz innych osób lub przedsiębiorstw dostarczających towary lub świadczących usługi dla lub za pośrednictwem takich portów lotniczych.
• Zastępuje rozporządzenie (WE) nr 2320/2002 ustanawiające wspólne zasady w dziedzinie bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego, które zostało przyjęte w następstwie wydarzeń z dnia 11 września 2001 r.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Wspólne podstawowe normy ochrony lotnictwa cywilnego

Normy te obejmują takie kwestie jak:

• kontrola bezpieczeństwa pasażerów i bagażu kabinowego w celu uniemożliwienia wniesienia przedmiotów zabronionych, takich jak broń i materiały wybuchowe, na pokład statków powietrznych,
• bagaż rejestrowany (bagaż zgłaszany do odprawy) jest również poddawany kontroli przed załadowaniem,
• ochrona portu lotniczego (np. kontrola dostępu do różnych obszarów lotniska, kontrola bezpieczeństwa personelu, sprawdzanie pojazdów, a także nadzór i patrole w celu uniemożliwienia przedostania się nieupoważnionych osób do tych obszarów),
• sprawdzenie bezpieczeństwa statku powietrznego lub przeszukanie go przed odlotem w celu dopilnowania, by na pokładzie nie było przedmiotów zabronionych,
• kontrola bezpieczeństwa ładunku i poczty przed załadowaniem na pokład statku powietrznego,
• kontrola bezpieczeństwa zaopatrzenia portu lotniczego (czyli zaopatrzenia przeznaczonego do sprzedaży w sklepach wolnocłowych i restauracjach) oraz zaopatrzenia lotu (np. jedzenia i napojów przeznaczonych dla pasażerów),
• rekrutacja i szkolenie personelu,
• sprawdzenie sprzętu służącego do ochrony (tj. sprawdzenie, czy sprzęt stosowany do kontroli bezpieczeństwa i kontroli dostępu jest zgodny z określonymi specyfikacjami i nadaje się do przeprowadzania właściwej kontroli w zakresie ochrony).

W listopadzie 2015 r. Komisja Europejska przyjęła rozporządzenie wykonawcze (UE) 2015/1998. Ustanawia ono szczegółowe środki w celu wprowadzenia w życie wspólnych podstawowych norm ochrony lotnictwa cywilnego, a ponadto uchyla poprzednie rozporządzenie (rozporządzenie (UE) nr 185/2010), które zmieniano ponad 20 razy. Od czasu jego przyjęcia rozporządzenie wykonawcze (UE) 2015/1998 także było kilkukrotnie zmieniane.

Celem wprowadzonych zmian jest modyfikacja wykazu krajów spoza UE uznanych za kraje stosujące normy równoważne z normami UE, a także wprowadzenie nowych przepisów dotyczących:

• ochrony portu lotniczego,
• ochrony statków powietrznych,
• kontroli bezpieczeństwa płynów, aerozoli i żeli, bagażu rejestrowanego, ładunku, poczty oraz zaopatrzenia lotu,
• rekrutacji i szkolenia personelu,
• sprzętu służącego do ochrony,
• sprawdzenia przeszłości w celu poprawy kultury ochrony i odporności,
• norm skuteczności działania,
• stosowania urządzeń do wykrywania materiałów wybuchowych w butach oraz urządzeń do wykrywania oparów materiałów wybuchowych.

Obowiązki krajów UE, portów lotniczych i operatorów

Kraje UE mają obowiązek:

• wyznaczyć jeden organ odpowiedzialny za ochronę lotnictwa;
• sporządzić krajowy program ochrony lotnictwa cywilnego w celu określenia obowiązków w zakresie wdrażania wspólnych podstawowych norm;
• sporządzić krajowy program kontroli jakości w celu sprawdzania jakości ochrony lotnictwa cywilnego.

Porty lotnicze, przewoźnicy lotniczy i podmioty mają obowiązek:

• określić i wdrożyć program ochrony,
• zapewnić wewnętrzną kontrolę jakości.

Inspekcje Komisji

Działając we współpracy z organami krajowymi, Komisja przeprowadza inspekcje – w tym niezapowiedziane inspekcje portów lotniczych, przewoźników lotniczych oraz innych właściwych osób lub przedsiębiorstw. Wszelkie niedociągnięcia muszą zostać skorygowane przez organ krajowy. Organy krajowe odpowiadają za główną kontrolę jakości i egzekwowanie przepisów, a zatem również za przeprowadzanie audytów i inspekcji obejmujących wszystkie porty lotnicze, przewoźników lotniczych i inne zaangażowane osoby lub przedsiębiorstwa.

Uznawanie równoważnych norm ochrony lotnictwa cywilnego krajów spoza UE

UE może uznać normy ochrony lotnictwa cywilnego obowiązujące w krajach spoza UE jako równoważne z normami UE w celu zapewnienia „jednolitego obszaru ochrony”. Oznaczałoby to na przykład, że pasażerowie przylatujący do portów lotniczych UE i podróżujący do innych miejsc nie musieliby przechodzić ponownie kontroli bezpieczeństwa. Pozwoli to na skrócenie czasu podróży i obniżenie kosztów, a także zapewni pasażerom większą wygodę. Utworzenie „jednolitego obszaru ochrony” jest jednym z założeń prawodawstwa UE dotyczącego ochrony lotnictwa.

Sprawozdania z wdrażania

Co roku Komisja publikuje sprawozdanie z wdrażania rozporządzenia (UE) nr 300/2008. Ostatnie sprawozdanie, dotyczące roku 2017, zostało opublikowane w 2019 r.

Pandemia COVID-19

• Pandemia COVID-19 znacznie ograniczyła możliwości państw UE oraz całej Unii w zakresie utrzymania skutecznego i wydajnego wewnętrznego łańcucha dostaw. Ciągłe i nieprzerwane usługi transportu towarów mają podstawowe znaczenie strategiczne dla Unii i odgrywają ważną rolę w dostarczaniu podstawowych towarów, w tym leków, sprzętu medycznego, innych substancji oraz towarów.
• Tym samym rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/910 zmienia rozporządzenia wykonawcze (UE) 2015/1998 w odniesieniu do ponownego wyznaczania przedsiębiorstw lotniczych, operatorów i podmiotów oferujących środki kontroli w zakresie ochrony ładunków i poczty przywożonych z państw trzecich, a także odroczenia stosowania niektórych wymogów regulacyjnych.
• Zmieniono załącznik do rozporządzenia (UE) 2015/1998, aby uwzględnić czynniki takie jak wpływ pandemii na przeprowadzanie instalacji, kontroli i wizyt na miejscu, a także konieczność przyjęcia środków ochronnych wyznaczających odpowiednią podstawę prawną dla wdrożenia alternatywnego, przyspieszonego procesu kontrolowania operatorów tworzących łańcuch dostaw w UE przez unijne organy ochrony lotnictwa.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Rozporządzenie ma zastosowanie od dnia 28 kwietnia 2010 r.

Poniższe artykuły mają zastosowanie od dnia 29 kwietnia 2008 r.:

• art. 4 ust. 2, art. 4 ust. 3, art. 4 ust. 4, które odnoszą się do wspólnych podstawowych norm ochrony lotnictwa, za wyjątkiem tych, które dotyczą ochrony lotnictwa cywilnego przed aktami bezprawnej ingerencji;
• art. 8 dotyczący współpracy z Organizacją Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego;
• art. 11 ust. 2: specyfikacje dotyczące krajowego programu kontroli jakości;
• art. 15 ust. 1, akapit drugi: niezapowiedziane inspekcje prowadzone przez Komisję;
• art. 17: grupa doradcza zainteresowanych stron;
• art. 19: procedura komitetu; oraz
• art. 21: sankcje.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Ochrona lotnictwa (Komisja Europejska).

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 300/2008 z dnia 11 marca 2008 r. w sprawie wspólnych zasad w dziedzinie ochrony lotnictwa cywilnego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 2320/2002 (Dz.U. L 97 z 9.4.2008, s. 72–84)

Kolejne zmiany rozporządzenia (WE) nr 300/2008 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/910 z dnia 30 czerwca 2020 r. zmieniające rozporządzenia wykonawcze (UE) 2015/1998, (UE) 2019/103 i (UE) 2019/1583 w odniesieniu do ponownego wyznaczania przedsiębiorstw lotniczych, operatorów i podmiotów oferujących środki kontroli w zakresie ochrony ładunków i poczty przywożonych z państw trzecich, a także odroczenia stosowania niektórych wymogów regulacyjnych w dziedzinie cyberbezpieczeństwa, sprawdzenia przeszłości, norm systemu wykrywania materiałów wybuchowych oraz urządzeń do wykrywania śladowych ilości materiałów wybuchowych z powodu pandemii COVID-19 (Dz.U. L 208 z 1.7.2020, z. 43–47)

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/1998 z dnia 5 listopada 2015 r. ustanawiające szczegółowe środki w celu wprowadzenia w życie wspólnych podstawowych norm ochrony lotnictwa cywilnego (Dz.U. L 299 z 14.11.2015, s. 1–142)

Zobacz tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 72/2010 z dnia 26 stycznia 2010 r. ustanawiające procedury przeprowadzania inspekcji Komisji w zakresie ochrony lotnictwa (Dz.U. L 23 z 27.1.2010, s. 1–5)

Zobacz tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1254/2009 z dnia 18 grudnia 2009 r. ustanawiające kryteria pozwalające państwom członkowskim na odstępstwo od wspólnych podstawowych norm ochrony lotnictwa cywilnego i przyjęcie alternatywnych środków w zakresie ochrony (Dz.U. L 338 z 19.12.2009, s. 17)

Zobacz tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 272/2009 z dnia 2 kwietnia 2009 r. uzupełniające wspólne podstawowe normy ochrony lotnictwa cywilnego określone w załączniku do rozporządzenia (WE) 300/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 91 z 3.4.2009, s. 7–13)

Zobacz tekst skonsolidowany.

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady: Sprawozdanie roczne za rok 2017 z wdrażania rozporządzenia (WE) nr 300/2008 w sprawie wspólnych zasad w dziedzinie ochrony lotnictwa cywilnego (COM(2019) 183 final z 16.4.2019)

Ostatnia aktualizacja: 14.09.2020